Index for tag: Geschiedenis

In 1971 kreeg Amersfoort zijn eerste vrouwelijke wethouder: Dien Keijser-Hardick (1907-1996). In die tijd beheerste de tweede feministische golf de vrouwenbeweging, met spraakmakende actiegroepen als ‘Dolle Mina’ en ‘Man Vrouw Maatschappij’. De Amersfoortse wethouder was geen product van dit radicaal nieuw feminisme. Haar vrouwenidealen waren van oudere datum.

Tussen de nagelaten papieren van Sigmund Freud bevindt zich een briefje uit Amersfoort. Van wie komt dat briefje, wat staat er in? Het verhaal van een wereldreis die eindigt in een villa op de Amersfoortse Berg.

In 2022 maakte De Stadsbron de sportdocumentaire "Langs de pijngrens", over de opkomst en ondergang van het betaald voetbal in Amersfoort. Enkele beelden mochten we slechts beperkte tijd gebruiken omdat hier auteursrecht op rustte, waardoor we de documentaire na enige tijd offline moesten halen. Hierbij publiceren we een nieuwe versie zonder de betreffende beelden, zodat deze documentaire beschikbaar kan blijven voor belangstellenden.

Binnenkort vieren we weer Koningsdag. De feestdag werd op 31 augustus 1886 voor het eerst gevierd ter gelegenheid van de zesde verjaardag van prinses Wilhelmina. Maar in de daaraan voorafgaande decennia werd er ook al druk gezocht naar een nationale feestdag. Dat was niet altijd een onverdeeld succes. De zoektocht leidde één maal zelfs tot relletjes. Dat gebeurde tijdens de herdenking van de inname van Den Briel, op 1 april 1872. Ook in Amersfoort liep het toen behoorlijk uit de hand. Het verhaal van een feest in een gepolariseerde samenleving.

Voor de film 'Langs de pijngrens' over het betaald voetbal in Amersfoort interviewde Arjan Klaver de oud-voetballer Henk Wery. Aangevuld met historisch materiaal leverden de opnames dit portret op.

De combinatie van parkeerperikelen en onhandig manoeuvreren van de gemeente deden zich ook in het verleden voor. Het vrachtvervoer was enige tijd een hoofdpijndossier. Gemeente Amersfoort wilde het parkeren van grote vrachtwagens reguleren. De voornemens liepen (aanvankelijk) vast in een stroom bezwaarschriften, maar vooral in de eigen stroperigheid.

Wat ooit een schoolplein was bij de Bilalschool aan de Leusderweg veranderde eerder dit jaar in een archeologisch opgravingsterrein. Leuk detail: daarbij mochten voor het eerst ook ‘gewone’ Amersfoorters helpen. “Een groot succes”, zegt Maarten van Dijk, van Archeologisch Centrum Amersfoort. De opgravingen zijn inmiddels afgerond.

Op 22 november wordt voor de tweede keer in Amersfoort een referendum over een lokale aangelegenheid gehouden: over het parkeerbeleid. Een pietluttig onderwerp? Dat vonden velen van het eerste referendum over de zondagopenstelling van de winkels ook. En bovendien veel te duur. Een terugblik naar de zomer van 1995.

Zoals er tegenwoordig een onderstroom van ongenoegen is die zich vooral op de overheid richt, zo bestonden er vroeger ook dergelijke onderhuidse gevoelens die af en toe tot uitbarsting kwamen. Dat ongenoegen richtte zich onder andere op de werkgever. Ook in Amersfoort was het niet altijd pais en vree achter de fabriekspoorten. In dit zeer uitgebreide artikel wordt een tipje van de sluier opgelicht over de arbeidsverhoudingen bij de sigarenfabriek van Spaan en Bertram aan de Coninckstraat, met alle gevolgen van dien.

Amersfoort was ooit het Santiago van de Noordelijke Nederlanden: in de late Middeleeuwen was het de belangrijkste bedevaartsplaats boven de grote rivieren. Uit het bewaard gebleven Amersfoortse mirakelboek kunnen we het een en ander leren over de bedevaart van die tijd. Bijvoorbeeld over de kloof tussen de officiële leer en de opvattingen van het volk.

Amersfoort was ooit het Santiago van de Noordelijke Nederlanden: in de late Middeleeuwen was het de belangrijkste bedevaartsplaats boven de grote rivieren. Uit het bewaard gebleven Amersfoortse mirakelboek kunnen we het een en ander leren over de bedevaart van die tijd, bijvoorbeeld over de gebruiken tijdens de pelgrimage.

Amersfoort was ooit het Santiago van de Noordelijke Nederlanden: in de late Middeleeuwen was het de belangrijkste bedevaartsplaats boven de grote rivieren. Wat voor mensen waren die bedevaartgangers? Waarom gingen zij op bedevaart?

Afgelopen zondag 20 mei organiseerde de Oud-Katholieke Parochie de jaarlijkse Vrouwevaert. Deze borduurt voort op een eeuwenoude traditie. Amersfoort was namelijk ooit het Santiago van de Noordelijke Nederlanden: in de late Middeleeuwen was het de belangrijkste bedevaartsplaats boven de grote rivieren.

Jaarlijks herdenken we bij monument de Koedriest de 77 gefusilleerde Sovjet soldaten uit Kamp Amersfoort en hun 24 makkers die eerder al in het Kamp omkwamen. 77 rode en 24 witte kaarsjes symboliseren deze gevallenen die op 9 april 1942 zo bruut vermoord werden door de Nazi's.

Gisteren verscheen een nieuwe editie van het eerste keistadlied uit 1972. Dat riep de vraag op of er nog meer liederen zijn verschenen over de stad. De Stadsbron ging op zoek en vond een verrassend groot aantal muziekstukken: nostalgische meezingers, vlammende protestsongs en shockerende raps.

Ook dit jaar werd er op 20 mrt weer herdacht aan de Appelweg.

De makers van het eerste uur (Jacques Smulders en Ben Stoelinga) kwamen op het idee om 50 jaar na dato het Amersfoortse Keistadlied opnieuw uit te brengen. Bij "Gratis Koffie" leggen ze uit waarom. 

Vahstal had sinds zijn komst in 1978 geprobeerd de club uit zijn slaapstand wakker te schudden. Maar was met de bemoeienis van de dynamische bouwondernemer de club erop vooruitgegaan? Een tussentijdse balans.

Aansluitend op de presentatie werd er vrijuit gesproken, gevraagd en gediscussieerd met de schrijvers en Nicolaas-John van Nieuwenhuysen, de kleinzoon van de betreffende kamparts die het complete familiearchief openstelde voor de biografen Adriaan van Es en Arjeh Kalmann

Voor diegene die graag gewild had maar niet kon of niet wist dat er een mooie lezing was in Bieb Eemland hierbij de integrale weergave.  

Arjeh Kalmann, Nicolaas-John van Nieuwenhuysen & Adriaan van Es 

Nico van Nieuwenhuysen kamparts "MAAR IK BEN GEEN SCHOOIER" Nationaal Monument Kamp Amersfoort

Indrukwekkend boekpresentatie van het boek: "MAAR IK BEN GEEN SCHOOIER" in Nationaal Monument Kamp Amersfoort van de auteurs Adriaan van Es en Arjeh Kalmann

De komende tijd doet De Stadsbron verslag van de laatste jaren van SC Amersfoort, tot aan het faillissement. Deze week: Na de komst van Vahstal ontstaat tweespalt in de club. Tweespalt die in alle openbaarheid wordt uitgevochten.

De Stadsbron bestaat 5 jaar, reden voor een feestje?

De komende tijd doet De Stadsbron verslag van de laatste jaren van SC Amersfoort, tot aan het faillissement. Deze week: Hans Vahstal trekt de touwtjes naar zich toe. De club en de bouwondernemer worden in elkaars handen gedreven.

De komende tijd doet De Stadsbron verslag van de laatste jaren van SC Amersfoort, tot aan het faillissement. Deze week: de komst van Hans Vahstal. De hobbyclub van weleer moest volgens de bouwondernemer een professioneel geleide organisatie worden.

De volledige doumentaire over de opkomst en ondergang van het betaald voetbal in Amersfoort staat nu online. Bekijk 'm hier.

De komende tijd doet De Stadsbron verslag van de laatste jaren van SC Amersfoort, tot aan het faillissement. Deze week: het zuinige beleid van de club in de jaren zeventig. En het groeiend ongenoegen hierover bij spelers en trainers.

De aanleg van De Hoef in de jaren tachtig ging met de nodige strubbelingen gepaard. Gemeenteambtenaren en bewoners uit Rustenburg vlogen elkaar in de haren. Twee vraagstukken stonden centraal: de ontsluiting van de wijk en de bedrijven die zich op De Hoef wilden vestigen. De gemeente wilde vooral een voorspoedig plan- en bouwproces. De Rustenburgers daarentegen wilden zo min mogelijk overlast van De Hoef – verkeer-, geluids- en stankoverlast – en waren bereid daarvoor de barricaden te beklimmen. Het verhaal van de aanleg van De Hoef in vijf delen. Hier het laatste deel.

De aanleg van De Hoef in de jaren tachtig ging met de nodige strubbelingen gepaard. Gemeenteambtenaren en bewoners uit Rustenburg vlogen elkaar in de haren. Twee vraagstukken stonden centraal: de ontsluiting van de wijk en de bedrijven die zich op De Hoef wilden vestigen. De gemeente wilde vooral een voorspoedig plan- en bouwproces. De Rustenburgers daarentegen wilden zo min mogelijk overlast van De Hoef – verkeer-, geluids- en stankoverlast – en waren bereid daarvoor de barricaden te beklimmen. Het verhaal van de aanleg van De Hoef in vijf delen. Hier het vierde deel.

De aanleg van De Hoef in de jaren tachtig ging met de nodige strubbelingen gepaard. Gemeenteambtenaren en bewoners uit Rustenburg vlogen elkaar in de haren. Twee vraagstukken stonden daarbij centraal: de ontsluiting van de wijk en de bedrijven die zich op De Hoef wilden vestigen. De gemeente wilde vooral een voorspoedig plan- en bouwproces. De Rustenburgers daarentegen wilden zo min mogelijk overlast van De Hoef – verkeer-, geluids- en stankoverlast – en waren bereid daarvoor de barricaden te beklimmen. Het verhaal van de aanleg van De Hoef in vijf delen. Hier het derde deel.

Fons Asselbergs is een lopend archief en deelde zijn kennis in drie korte video's met Archief Eemland. Op hun site is vanaf nu te zien en te horen hoe Amersfoort de woningnood toentertijd aanpakte en daarmee internationale interesse en complimenten wekte.

De aanleg van De Hoef in de jaren tachtig ging met de nodige strubbelingen gepaard. Gemeenteambtenaren en bewoners uit Rustenburg vlogen elkaar in de haren. Twee vraagstukken stonden centraal: de ontsluiting van de wijk en de bedrijven die zich op De Hoef wilden vestigen. De gemeente wilde vooral een voorspoedig plan- en bouwproces. De Rustenburgers daarentegen wilden zo min mogelijk overlast van De Hoef – verkeer-, geluids- en stankoverlast – en waren bereid daarvoor de barricaden te beklimmen. Het verhaal van de aanleg van De Hoef in vijf delen. Hier het tweede deel.

Hij is afgelopen vrijdag uiteindelijk dan toch bezweken aan de prostaatkanker die zich twintig jaar geleden bij hem openbaarde: Amersfoorter Ivan Wolffers werd 74 jaar en was jarenlang de bekendste arts van Nederland vanwege zijn toegankelijke medische columns in de Volkskrant en zijn boeken. De Stadsbron mag zijn levensverhaal publiceren zoals dat is opgetekend in het uit 2010 daterende boek Nooit iets cadeau gekregen, over succesvolle Soesterkwartierders.

De Sint Jorislezing 2022 werd dit jaar verzorgd door Khadija Arib. Haar thema; hoe herstellen we het vertrouwen en het evenwicht in de politiek. Daarna maakte ze via twitter bekend dat ze stopt als lid van de Tweede Kamer wegens aanvallen op haar waardigheid.

Bij de doortocht van de Ronde van Spanje in Amersfoort afgelopen weekend was het gezellig druk. De bewoners langs het parcours namen het ervan: lekker in een tuinstoel langs de weg, een koele versnapering bij de hand. De mopperende automobilist die op een verkeersregelaar stuitte, werd voor lief genomen. Honderd jaar geleden was zoiets absoluut onmogelijk. In fietsland Nederland waren wielerwedstrijden op de openbare weg min of meer verboden.

Het was afgelopen weekend precies vijftig jaar geleden dat in het Nederlands betaald voetbal de gele en rode kaarten werden ingevoerd. De allereerste prent werd (waarschijnlijk) uitgedeeld tijdens de wedstrijd HVC-Veendam. Het Amersfoorts publiek zag in stadion Birkhoven een keiharde wedstrijd.

Hoera! De regiegemeente is 25 jaar in Amersfoort. Maar sinds de invoering van het regiemodel is er kritiek op zowel de uitvoering als de bestuurscultuur. Werkt dit model nog voor de gemeente? Een duik in de geschiedenis. 

Het moeizaam op gang komen van de boycot van Russissche eigendommen in Nederland riep de afgelopen tijd verontwaardiging op. Het plukken van vijandig vermogen is echter niet zo makkelijk. Dat is een les die kort na de oorlog ook in Amersfoort werd geleerd. De lokale afdeling van het Nederlands Beheersinstituut – verantwoordelijk voor het afpakken van vijandelijk vermogen en het compenseren van oorlogsslachtoffers – stond in de jaren 1945-1950 regelmatig bloot aan (terechte) kritiek. Een lange terugblik, voor de fijnproever.

Kunstenaar Jakob Kruijff tekende in 1989 een reeks bijzondere bomen in Amersfoort. Ruim dertig jaar later onderzoekt Johan Riemersma welke stadsgezichten bewaard zijn gebleven.

.
Op vrijdag 6 en zaterdag 7 mei om 20.00 uur wordt in de Emmaüskerk in Amersfoort de sportdocumentaire Langs de Pijngrens vertoond. De film geeft een beeld van de opkomst en ondergang van het betaald voetbal in Amersfoort

In memoriam Ashok Kumar Bhalotra. Met Kattenbroek heeft hij stelling genomen tegen de saaiheid en betekenisloosheid van uitbreidingswijken in Nederland. Spraakmakende stedenbouw met een hoge sociale, culturele en politieke ambitie. Deze opname werd gemaakt tijdens de presentatie van Ashok's ontwerp voor een project "nieuwe ramen voor de Joriskerk" in okt. 2020

David de Vries schreef zijn tweede boek over Amersfoort Toen & Nu. Hij vergelijkt de oude situatie met nu en vertelt er in korte puntige stukjes bij wat en waarom het veranderde. Zijn eerste boek was een groot succes en dus kwam de keus: bijdrukken of een nieuw boek samenstellen. Het werd een nieuw boek: "Amersfoort. Een reis door de tijd."

Archief Eemland krijgt geen nieuwe directeur. Archief Eemland, dat de archieven van acht gemeente in de regio beheert, is onderdeel geworden van de nieuwe afdeling Informatievoorziening van de gemeente Amersfoort.

Het is weer volop lente! De afgelopen winter was weer een kwakkelwinter, met enkel wat nachtvorst. In De Bilt werd zelfs geen enkele ijsdag genoteerd: geen enkele dag waarop het 24 uur vroor. Daarom volgt hier een nostalgische terugblik op de strenge winter van 1947. Dat was in minstens één opzicht de strengste winter van de vorige eeuw.

Op 20 mrt 1945 werden aan de Appelweg te Amersfoort 10 verzetsmensen uit Ede gefusilleerd. Aanleiding was de aanslag op een foute politieman in de Westerstraat net om de hoek. Jaarlijks herdenken de Vrienden van Monument Appelweg deze gebeurtenis samen met de omliggende basisscholen omdat het 76 jaar geleden ook de basisschoolleerlingen waren die het geld voor het monument bij elkaar brachten.

Wat maakt Amersfoort tot Amersfoort? Journalist Janneke Juffermans gaat als buitenstaander in Amersfoort in vijf reportages op zoek naar de ziel van Amersfoort. Het leger is al lange tijd een constante in Amersfoort. Wat zegt dat over de stad? Vandaag: de Bernhardkazerne.

Binnen enkele weken zal in de gemeenteraad een besluit worden genomen over het voorstel om de Brabantsestraat te gaan verleggen. In deel 3 van Het aanzien van het Soesterkwartier legt Joke Sickmann uit waarom dat volgens haar nog geen goed idee is en duikt ze in de geschiedenis van het gebied De Isselt. 

Journalist Janneke Juffermans gaat als buitenstaander in Amersfoort op zoek naar de Ziel van Amersfoort. Waarom willen we Utrecht of Amsterdam zijn, als we al Amersfoort zijn? Wat heeft de stad wat andere steden niet hebben? Vandaag: de laatste zusters van Amersfoort.

Jan Niessen is stadsgids bij het Gilde. Hij heeft een handzaam boekje geschreven: ‘Amersfoort ontrafeld. Een beknopte geschiedenis’. In zo’n honderdvijftig pagina’s geeft hij een overzicht van de geschiedenis van de stad. Een geslaagd overzicht.

In de winter van 1959-1960 trok voetbalclub HVC een zwarte voetballer aan: Daniel Hanasbei. Hij bracht niet alleen zijn voetbalkwaliteiten naar Nederland, maar ook zijn afkomst, zijn achtergrond. In die jaren was Nederland verwikkeld in een conflict met Indonesië over Nieuw-Guinea, en Daniel volgde als jonge voetballer van HVC, als CIOS-student èn als Papoea de loop van de gebeurtenissen met meer dan gewone aandacht.

Jan Carel van Dijk schreef alweer zijn 16de boek over Amersfoort. Deze keer met als thema Amersfoort garnizoenstad. Zijn boeken hebben allemaal dezelfde opzet. Een mooie foto, begeleid door een korte tekst met veel informatie. Ruim anderhalve eeuw Amersfoorts garnizoen is daarop geen uitzondering en werd maandag 25 oktober aangeboden aan onze Amersfoortse generaal Frits van Dooren.

Op een nieuwe plaquette aan de Nijenrode in Schothorst is te lezen hoe de Amersfoorters Gerardus Cornelis van Hoften en Jacobus Petrus Bunnik 77 jaar geleden aan hun eind kwamen.  Zondag 3 oktober werd de plaquette, die hun verhaal vertelt, onthuld.

Het begon allemaal in 1898: de allereerst opgetekende staking in het moderne Amersfoort. Er is heel weinig van bekend. Desalniettemin: een piepklien lichtje op een gebeurtenis die wellicht aan de meeste Amersfoorters onopgemerkt is voorbijgegaan. Een vervolg op het artikel ‘honderd jaar staken, uitsluiten en boycotten’.

Met de verschillende demonstraties naar aanleiding van Black Lives Matter, het coronabeleid en het woonprotest nog vers in het geheugen, volgt hier een artikel waarin gepoogd wordt een eerste schets te geven van de geschiedenis van arbeidsconflicten in Amersfoort. Was Amersfoort altijd een oase van rust? Of kwamen de arbeiders ook in de keistad door middel van stakingen of andere acties op voor hun rechten?

Met de officiële overdracht van de beeldjes aan de gemeente Amersfoort wordt het Torenproject van de Stg. Open Oog afgerond. De nieuwe deuren en beeldjes in de nissen van Eric Claus geven de Toren weer een nieuwe look en een mooi verhaal voor de stadsgidsen van 't Gilde Amersfoort.

15 augustus 1945-15 augustus 2021.Herdenking capitulatie van Japan, einde Tweede Wereldoorlog en bevrijding van Nederlands-Indië.

Zaterdag 14 augustus om 14.00 uur overhandigde Jac Smulders Amersfoorts Burgemeester Lucas Bolsius het eerste exemplaar van zijn boek: The Sixties Amersfoort & Regio. Het hardcover-boek telt 324 Pagina's A4 met 24 bands, de optreedlocaties, solo- en duo artiesten, bijzondere personen en organisatoren en natuurlijk de Reünie der Reünies 8 december 1985 in De Flint. Tijdens de uitreiking waren veel muzikanten uit die tijd die nog leven aanwezig. De bijeenkomst was alleen voor genodigden en de Pers.

In een tijd waarin de kiezersgunst voortdurend wisselt is het bijna niet meer voor te stellen dat in vroeger tijden kiezers hardnekkig vasthielden aan hun politieke voorkeuren. Hier een verhaal over de rode zuil, de sociaaldemocratische familie in Amersfoort in de jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw.

Op vrijdag 23 juli 2021 is het precies honderd jaar geleden dat in Shanghai de Communistische Partij van China werd opgericht. De Nederlander Henk Sneevliet, in die dagen in grote delen van de wereld een bekend man, had hierin een belangrijk aandeel. In China zijn ze Sneevliet nooit vergeten. Daar is menig boek over hem geschreven. Ook Li Yuzhen, moeder van de Nederlandse schrijfster Lulu Wang, heeft een biografie aan hem gewijd. Op verzoek van Li Yuzhen heeft Amersfoorter Alex Engbers een artikel geschreven over de bijzondere levenswandel van Sneevliet, met extra aandacht voor de fusillade van hem en zijn maten op 13 april 1942, op de Leusderhei, net buiten Kamp Amersfoort. 

Het artikel verschijnt later dit jaar in een uitgave in China om de honderdste geboortedag van de Communistische Partij te markeren. Voor de Stadsbron heeft Engbers een langere versie gemaakt met ook aandacht voor de Amersfoortse boswachter die in 1945 het massagraf wist te traceren, en voor de vrijwilligers van Kamp Amersfoort die de in vergetelheid geraakte fusilladeplaats in 2009 andermaal wisten terug te vinden. 

Henk Sneevliet wordt ook uitgelicht in het nieuwe museum van Kamp Amersfoort. Dat zal zeker ook de Chinese toeristen interesseren die Kamp Amersfoort vanwege Sneevliet steeds vaker weten te vinden.

De OLV Toren is weer compleet. Fons en Ditty Voers hadden nog wat geld over en vroegen de Stg. Open Oog daar een mooie bestemming voor te vinden. Dat verzoek bleek niet aan dovemansoren gericht en daarom zijn de deurnissen naast de Mantel Madonna deuren nu weer gevuld met een paar prachtige toepasselijke beelden van Eric Claus.

Afgelopen maand zond VARA-BNN een prachtige vierdelige documentaireserie uit met als titel: ‘Voetbaldroom’. Over jonge voetballertjes die droomden van een carrière in het profvoetbal. Lang geleden, midden jaren zestig, was HVC in Amersfoort toonaangevend op dit gebied. Trainer Hans Croon stoomde de jongetjes klaar voor een voetballoopbaan. Maar hij bracht hen ook karakter bij. “Incasseren en verliezen, dat moet je leren. Ook voor je latere maatschappelijke carrière is dat belangrijk.”

Volgend jaar, op 16 maart 2022 zijn er weer verkiezingen voor de gemeenteraad. Het komende jaar zal De Stadsbron regelmatig op de verkiezingen vooruitblikken. Hier een terugblik van onze 'huishistoricus', op een eeuw lokale partijen in Amersfoort.

Amersfoort en Hoogland werden aan het begin van de oorlog kort geëvacueerd. Wim Keizer was 2,5 en heeft daar geen herinneringen meer aan. Aan de rest van de oorlog veel meer. Het meisje met haar dode vader op de kar ziet hij nu nog steeds voor zich. Daarom zijn we 4 mei om 20.00 uur 2 minuten stil en vieren we 5 mei de bevrijding.

WE GINGEN DOMWEG Een boek over de evacuatie van Hoogland en Amersfoort op 10 mei 1940. Dorpen en de stad Amersfoort, gelegen aan de Grebbelinie werden op 10 mei geëvacueerd. In het boek concentreert de schrijver Henk van Middelaar zich op Amersfoort (44.000 inwoners) en Hoogland (4000 inwoners). Die evacuatie was grondig voorbereid. Al vanaf september 1939 maakte Defensie plannen voor die evacuatie. Een enorme briefwisseling met de te evacueren gemeentes en de vluchtoorden was het gevolg. Burgemeesters mochten hun bevolking niets vertellen, alles moest in het geheim gebeuren. Het vertrek van de Hooglanders vond onder dramatische omstandigheden plaats. Terwijl de bevolking kussenslopen volstouwde (koffers hadden de meeste inwoners niet) staken Nederlandse militairen boerderijen en huizen in brand om een schootsveld te creëren.

Reda van der Putten van Media Lab Amersfoort produceerde al een paar zeer succesvolle Theater Colleges. Oa. met Govert Schilling en Hans Goedkoop. Deze keer moet hij erg inkrimpen naar een prachtige docu, terwijl een uitgebreide video installatie de bedoeling was. Wat in het vat zit verzuurt hopelijk niet.

Godfried Bomans stierf een halve eeuw geleden. Bijna meteen daarna verzonk Nederlands meest geliefde schrijver in de vergetelheid. Het is tijd voor een herwaardering van Bomans’ literaire werk én zelfs zijn politieke standpunten, vindt journalist Jeroen de Valk. Hij dook in de archieven, tevens speurend naar de schaarse sporen van Bomans in Amersfoort.

Om het belang van de Eem te benadrukken, hebben de Stichting Vrienden van de Eemhaven en de Stichting Industrieel Erfgoed in de Stad Amersfoort een Inspiratieboek samengesteld vol met ideeën voor de ontwikkeling van het gebied langs de Eem. Het boek Vanaf de Eem gezien is op 31 maart gepresenteerd. De Stadsbron heeft toestemming gevraagd en gekregen om één hoofdstuk  te publiceren. Over de Eem als zwemwater.

Jaarlijks worden de gefusilleerden herdacht die op 20 mrt 1945 de dood vonden op de Appelweg in Amersfoort.

Ook dit jaar was dat weer het geval. In kleinere setting vanwege de Corona-maatregelen, maar niet minder indrukwekkend.

Hij is goed bezig, beeldhouwer Gerard Overeem uit Voorthuizen. Dank zij zijn initiatief werd op één dag een nieuwe bank bij het graf van Gerrit Achterberg in gebruik genomen en een nieuwe plaquette op het Kapelhuis aangebracht.

De .Amersfoortse ijsbaan was ooit het onderwerp van een concurrentiestrijd tussen de ijsvereniging en een boer. Wat er vooral achter deze strijd schuilging: de kloof die er gaapte tussen Amersfoort en Hoogland.

De avondklok is verlengd tot begin maart. Nederland zit op slot en blijft nog even op slot. Zal er ooit net zo’n nostalgie ontstaan naar deze tijd als naar de autoloze zondagen van begin jaren zeventig?

Oud-burgemeester van Amersfoort Bert Schreuder is afgelopen zaterdag 30-01-2021 op 91-jarige leeftijd overleden. De familie heeft dit donderdag bekend gemaakt. Bert Schreuder was van 1982 tot 1994 burgemeester van Amersfoort.

Als een van de laatste steden in Nederland waarvan joodse inwoners in de oorlog zijn weggevoerd en vermoord, krijgt Amersfoort ergens in de stad een publieke herdenkingsplek. De vraag is niet meer of dat gaat gebeuren, maar waar en hoe.

Het is bij veel Amersfoorters misschien al niet meer bekend, maar de keistad had in de periode 1954-1982 een betaald voetbalclub. De club maakte in zijn bestaan verschillende pieken mee, maar vooral ook diepe dalen. In dit eerste verhaal een overzicht van de geschiedenis van het betaald voetbal in Amersfoort tot 1978.

In een tijd waarin vooruit en terugkijken meer dan elders in het jaar aan de orde is even wat aandacht voor een mooi nieuw boek dat daarbij helpt. David de Vries schreef, fotografeerde en gaf het uit. Nu verkrijgbaar voor de liefhebbers een aanradertje.

Nauwelijks elf jaar oud en nu al voorzien van een hele nieuwe gevel. Dat de architect van het RCE-gebouw aan het Smallepad duidelijk geen kaas had gegeten van duurzaamheid, was indertijd bij de opdrachtverlening al bekend. 

Wat weet jij van Amersfoort? Test jezelf of de rest van je familie of kennissenkring en speel mee. Inzendingen voor 2 jan. 2021 naar  kerstkwis@destadsbron.nl 

Wij van de Stadsbron zoeken graag het randje op om u optimaal te informeren. Fotograaf Rob Gerritsen en verslaggever Robin Bruinsma struinen langs de randen van de nog steeds uitdijende stad om de stand van zaken vast te leggen. Voor aflevering 7 gingen ze een kijkje nemen in het bosgebied van Birkhoven.

‘De dienstbaarheid aan de Heer’ gaat in sommige orthodox-protestantse kringen heel ver. De openstelling van kerken in coronatijd bewijst dat men zelfs bereid is risico’s te nemen met de gezondheid van de medemens (immers: “ons lot is in Zijn handen”). In dit kader een artikel over deze orthodox-protestantse kringen en hun worsteling met de moderne tijd. Over een Amersfoortse redacteur van het Nederlands Dagblad en popmuziek in de jaren zeventig.

Dit jaar bestaat de SGLA – Samenwerkende Groeperingen Leefbaar Amersfoort – 25 jaar. In drie verhalen besteedt de Stadsbron daar aandacht aan. Eind september werd een reconstructie van de totstandkoming van de SGLA gepubliceerd, in onderstaand verhaal wordt gekeken naar wat het samenwerkingsverband van Amersfoortse bewoners in een kwart eeuw de stad heeft gebracht.

De Stichting Open Oog streeft de verfraaiing van Amersfoort na. Naast andere kunstwerken in de stad realiseerde zij de Mantel Madonna-deuren in de OnzeLieveVrouweToren. Eric Claus (die ook de deuren ontwierp) werkt nu aan de ontwerpen van twee beeldjes die hopelijk op korte termijn de lege nisjes weer vullen zoals het ooit bedoeld was.

Op 23 september 2020 is het precies 25 jaar geleden dat de SGLA - Samenwerkende Groeperingen Leefbaar Amersfoort - werd opgericht. De Stadsbron ging op zoek naar het antwoord op de vraag wat er aan de totstandkoming van de SGLA vooraf ging. Wat speelde er toen in de lokale politiek waardoor bewoners de krachten bundelden? Een reconstructie van de roerige jaren negentig waarin de politieke verhoudingen in Amersfoort definitief op hun kop werden gezet.

De weg naar Soest

In deel 2 wordt nog eens ingegaan op de (geografische) geschiedenis van de oude, maar ook van die nieuwe Soesterweg: een koninklijke weg en een groeifactor voor Amersfoort van betekenis.  De buitenplaats Birkhoven heeft klaarblijkelijk ook niet altijd op dezelfde plaats gelegen. Tevens is er aandacht voor een bijzondere geschiedenis in 1813 die later zou leiden tot de vernoeming van een deel van de Soesterweg tot Snouckaertlaan.

Elk jaar wordt op 4 mei bij Oud-Leusden een stille tocht gehouden ter herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Hoe is dat ontstaan? En waarom hielden Russische hoogwaardigheidsbekleders lange tijd een eigen herdenkingstocht? Ronald Polak ontdekte dat de Koude Oorlog ook in Leusden werd uitgevochten.

Hoera, het Kapelhuis krijgt toch een bronzen plaquette. En over een joods monument wordt overleg gevoerd door de burgemeester en de joodse gemeenschap

Een zeer uitgebreide compilatie van de lokale mediagesprekken in de Amersfoortse politiek. Vergezichten, ambities, aannames, beloften en de wederom gestelde vragen. Waarheen leidt de weg.

Amersfoort praat al jaren over de noodzaak van een lokale omroep, lokale media, samenwerking enzovoort. In 2021 moet de nieuwe zendmachtiging vergeven worden. Wat ging eraan vooraf? AmersfoortGezien werkt aan een compilatie.

De Westelijke Ontsluiting houdt de gemoederen al lange tijd bezig, maar hoe zat en ging het ook alweer? AmersfoortGezien maakte de volgende impressie.

In de Amersfoortse gemeenteraad van 14 juli komt een motie aan bod van de PvdA, van de lijst Sanders en de lijst Molenkamp. Onder het motto ‘de geschiedenis ligt op straat’ vragen de opstellers de gemeente onderzoek te doen naar verwijzingen naar controversiële historische personen in de openbare ruimte in Amersfoort. Dat roept de vraag op: hoe zit het nu eigenlijk met het Amersfoortse slavernijverleden?

In zijn Grimlach over naar burgemeesters genoemde straten snijdt Arjeh Kalmann een thema aan dat volgens historicus Jan H. Lodewijks uitnodigt tot discussie. Hij geeft zelf een voorzet. 

Naar burgemeesters worden in Amersfoort straten genoemd. Nou ja, niet naar álle burgemeesters. En sommige van die straten verdienen die benaming niet eens.

“Te Amersfoort was 't publiek houterig en flauw. Niet uit kwaden wil, denk ik, maar uit lamheid.” Dit zijn de enige woorden over Amersfoort die van de schrijver Multatuli zijn overgeleverd. Dit jaar is het 200 jaar geleden dat hij geboren werd, maar de herdenkingen zijn door de coronaperikelen naar de achtergrond gedrukt. Daarom dit lange artikel: hoe keek men vanuit onze stad naar de beroemde schrijver? En wat zegt dat over Amersfoort?

StraatPraat vroeg rond de Stadsbron of het nieuwe normaal al een beetje went en wat men het meeste mist. De intimiteit en spontaniteit worden wel gemist, maar gelukkig zijn er cursussen voor een goede relatie.

Wij van de Stadsbron zoeken graag het randje op om u optimaal te informeren. Fotograaf Rob Gerritsen en verslaggever Robin Bruinsma struinen langs de boorden van de nog steeds uitdijende stad om de stand van zaken vast te leggen. Deel 2 gaat over De Schammer.

Bij het opstarten voor een nieuwe serie StraatPraats is het goed om ook even terug te blikken op hoe de Amersfoorters er een jaar geleden tegenaan keken. Dus hierbij de lekker lange compilatie van 2019.

Niets in Amersfoort herinnert meer aan Het Kapelhuis. Zelfs een bronzen plaquette, een cadeau van beeldhouwer Gerard Overeem, wil de gemeente niet.  

Wij van de Stadsbron zoeken graag het randje op om u optimaal te informeren. Fotograaf Rob Gerritsen en verslaggever Robin Bruinsma struinen langs de boorden van de nog steeds uitdijende stad om de stand van zaken vast te leggen.

Het is merkwaardig dat er in Leusden helemaal niets herinnert aan het feit dat Nederlands belangrijkste dichter, Gerrit Achterberg, er de laatste negen jaar van zijn leven heeft gewoond. Zwijgt Leusden de voor doodslag veroordeelde dichter bewust dood?

Herinneringen van lezers naar aanleiding van een artikel over de Groengordel in het Soesterkwartier.

Op verzoek van 033Fotostad herhaalde Arjeh Kalmann op 4 mei in het Rietveldpaviljoen de toespraak die hij eerder hield over Solidariteit in Amersfoort. 

Ook in vroeger tijden werd de Amersfoortse bevolking gekweld door onzekerheid tijdens epidemieën. Bakerpraatjes, gladde zakenlieden en pseudo-wetenschap kregen daardoor een voet tussen de deur.

In bijzijn van de burgemeester van Leusden, Gerolf Bouwmeester, en de loco-burgemeester van Amersfoort, Kees Kraanen, werden kaarsjes aangestoken en geplaatst bij monument Koedriest, op de plek waar 77 krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie op 9 april 1942 werden doodgeschoten. Naar verluidt kwamen zij uit Oezbekistan.

Jaarlijks herdenken we dat 10 gevangenen uit voormalig Kamp Amersfoort in het openbaar geëxecuteerd werden aan de Appelweg. Dit jaar in een kleiner gezelschap wegens het coronavirus. Het is belangrijk dat we deze mensen herdenken.

Op 20 maart worden jaarlijks de 10 gefusilleerden herdacht die vielen als vergelding voor de aanslag op Lutke-Schipholt op 14 maart 1945 in de Westerstraat. Ben Verduijn, zoon van een lid van dezelfde verzetsgroep als waar deze 10 verzetsmensen toe behoorden, zet zich al jaren in voor het onderhoud en de herdenking bij het monument. De Vrienden van Monument Appelweg zetten die traditie nu voort.

Nederland is in de ban van het coronavirus. Ondanks het beperkt aantal zieken in Nederland zit de schrik er bij de medici, bij de beleidsmakers, bij de pers en inmiddels ook bij het publiek behoorlijk in. Wat dat betreft is het misschien instructief om terug te kijken naar de laatste pandemie: de Spaanse griep van 1918. Hoe erg was het in onze stad? Hoe gingen de autoriteiten, de media en het publiek daar mee om?

Zelfs de rayonhoofden zijn pessimistisch. Een Elfstedentocht zit er dit jaar weer niet in. Om toch nog een beetje in de stemming te komen, een terugblik op een oude editie. Die uit 1942.

Bij Archief Eemland en Museum Flehite werden de Joodse Amersfoorters herdacht die hier in oorlogstijd werden weggevoerd en vermoord. Het kunstwerk "Levenslicht" gemaakt door Daan Roosegaarde werd met een mooie plechtigheid aangelicht.

Vanavond (woensdag 22 jan.) onthulde Burgemeester Bolsius samen met Rabbijn Evers de digitale gedenkrol en het Levenslicht van Daan Roosegaarde ter nagedachtenis aan de uit Amersfoort weggevoerde Joden. Dat gebeurde in Archief Eemland en bij Museum Flehite.

Staatsman Johan van Oldenbarnevelt herdacht

Standbeeld en Klankbeeld

Het afgelopen jaar is er, veel aandacht geweest voor de herdenking van Johan van Oldenbarnevelt. In 1619, nu vier eeuwen geleden, vond hij de dood op het schavot. Ter gelegenheid van het herdenkingsjaar heeft de Amersfoortse radiozender ‘De Golfbreker’  een radioklankbeeld gemaakt over dit onderwerp.

Met bovendien enkele aantekeningen over de geschiedenis van het standbeeld in Amersfoort, dat in 1911 is opgericht.

Na de oorlog werd de Stadsring aangelegd om het verkeer uit de binnenstad te weren. Maar de Stadsring was als een magneet, die alle verkeer richting het centrum trok. Daarom werden er in de jaren zestig en zeventig plannen ontwikkeld om tot een stelsel van ring- en radiaalwegen te komen. In dat kader verscheen ook de Westtangent op de verschillende ontwerpen. Maar vooralsnog had de realisatie van dit stukje weg geen enkele prioriteit.

Er is een nieuw bestemmingsplan voor deel-1  van de Kop van Isselt in voorbereiding. De ter inzage legging van het plan is nog even uitgesteld. Misschien moet er nog iets in veranderd worden. Dat heeft te maken met de mogelijkheid om in de toekomst een pad vlak langs de Eem aan te kunnen leggen. Een goede aanleiding voor de schrijfster van dit artikel om zich eens te verdiepen in de geschiedenis van het oude Jaagpad langs de Eem.

Peter Kerklingh, geboren en getogen Amersfoorter, heeft zijn jeugdherinneringen aan het papier toevertrouwd. Recent verscheen het resultaat: Sixteen in the Sixties. Een persoonlijk verhaal.

De Westtangent is een weg die de Amersfoortse gemoederen al jarenlang verdeelt. Tijd om terug te kijken en de stand op te maken. Vandaag het tweede verhaal: over een plan voor een zuidelijke ring van rijkswegen rond Amersfoort en waarom Rijkswaterstaat uiteindelijk koos voor knooppunt Hoevelaken, waardoor een eventuele nieuwe weg door Birkhoven niet nodig was.

In de jaren twintig drong in Nederland de zwarte jazzmuziek door en ontstonden overal dancings waar jonge mannen en vrouwen in hun vrije tijd massaal op deze opwindende muziek dansten. Waren de jaren twintig in Amersfoort ook roaring? Danste de Amersfoortse jeugd ook op de opwindende zwarte muziek? Of bleef het kleine stadje aan de rand van de Veluwe gevrijwaard van deze grootstedelijke fratsen?

In september wordt er opnieuw gesproken over de toekomst van het  Stadhuis. Het is nog maar de vraag of Amersfoort daarmee op de goede weg is.

Eerder verscheen het artikel: "Een stadhuis op de Wagenwerkplaats is zo gek nog niet". 

In 1907 kocht de gemeente het landgoed Birkhoven aan, vanwege het bijzondere natuurschoon dat bewoners en toeristen naar Amersfoort moest lokken. Maar twee jaar later bij de aanleg van de B.W.-laan gingen er al vierhonderd bomen tegen de vlakte.

Het Masterplan 2016 van de Wagenwerkplaats moest zo nodig bijgesteld worden. De kans echter dat hiermee Post VI op het emplacement zal overleven is uiterst gering. De toekomst van Seinpost VI is nu onzeker. Joke Sickmann legt uit wat het historische belang is en doet een dringend beroep op de gemeenteraad.

Aankomende vrijdag 21 juni en zaterdag 22 juni wordt weer de Amersfoortse 2 Daagse gewandeld. “De mooiste voorbereiding op de Vierdaagse van Nijmegen”, zo is op de website van de Tweedaagse te lezen. De relatie tussen de Vierdaagse van Nijmegen en Amersfoort dateert al van het begin van het evenement. Voor 1925 deed het wandelevenement namelijk Amersfoort enkele malen aan. De tochten rond Amersfoort vestigden zelfs enkele primeurs en records: de eerste vrouw, het eerste koninklijk bezoek, maar ook het record aantal uitvallers staat op naam van Amersfoort.

In de jaren rond 1900 werd het gemeentebestuur van Amersfoort met een nieuw milieuprobleem geconfronteerd: de vervuiling van het oppervlaktewater door chemische bedrijven. In de krant werd af en toe geklaagd dat het water stonk en de visstand dramatisch daalde. Wat was de reactie van het gemeentebestuur op de klachten?

Iedereen lijkt voorstander van een Armando-paviljoen in Kamp Amersfoort. Iedereen? Een klein groepje verzet zich fel om morele redenen. Gehoord worden deze mensen niet, en gebeurt het wel dan met het grootst mogelijke onbegrip. Niet terecht, over hun gevoelens mag je niet heen walsen, betoogt Eric van der Velden.

Tijdens de tweede wereldoorlog zomaar uit de stad weggerukt omdat ze Joods waren of omdat ze verzet pleegden tegen de bezetter. Stg. Herdenkingsstenen en het boek Hun namen niet vergeten, halen hun namen en soms hun gezichten terug in het gemeenschappelijk bewustzijn van onze stad.

Hun namen niet vergeten, dat is de bedoeling van Stg. Herdenkingsstenen en de titel van het boek dat in hun opdracht door Channa Kalmann werd geschreven. In Amersfoort zijn inmiddels 411 herdenkingsstenen geplaatst. Vandaag werd fase 1 van dat project beëindigd en het boek gepresenteerd.

Amersfoort had wonderlijke kostgangers. Neem Sebald Rutgers en zijn vrouw Bartha Mees. Steun en toeverlaat van Trotsky en Lenin. Smokkelaars van juwelen waarmee in Nederland een communistische staking van bootwerkers zou zijn gefinancierd.  Bijzondere levensverhalen die historicus Addy Schuurman graag uit de vergetelheid haalt.

Op 9 april 1942 werden nabij Kamp Amersfoort de nog levende 77 krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie gefusilleerd. Dit was de op één na grootste massa-executie in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog en toch raakten deze gebeurtenis en deze oorlogsslachtoffers in de vergetelheid. De Stichting Russisch Ereveld herdenkt hen jaarlijks door in alle vroegte 77 kaarsjes te plaatsen, op het moment van de executie, een moment van duisternis naar licht.

Het Wijkmuseum Soesterkwartier is cultuurhistorisch gezien van belang voor Amersfoort en een niet te verwaarlozen ankerpunt voor de historische identiteit van het gebied tussen Spoor en Eem

De kiem voor de oprichting van het museum,  is  twintig jaar geleden al gelegd. In dit artikel gaat Joke Sickmann uitgebreid in op wat heeft geleid tot de oprichting van het museum en waarom juist in de nabije toekomst dit museum zo’n  waardevolle maatschappelijke bijdrage zou kunnen leveren aan de opbouw en de versterking van het vernieuwde stadsdeel “langs Spoor en Eem”, de nieuwe wijk die Amersfoort voor ogen staat.  

Na een analyse van verkiezingen uit 1935 volgen nu verkiezingen uit 1986. Wat is er veranderd? En welke resultaten worden in de naoorlogse wijken geboekt?

In het kader van de komende verkiezingen, hier een eerste van drie artikelen over de politieke geografie van Amersfoort. Waar woonden de kiezers van de verschillende partijen? In dit eerste artikel: de verkiezingen voor de Provinciale Staten van 1935.

Het voorbestaan van enkele bijna honderdjarige gebouwen bij de schietbaan op de Leusderheide staat onder druk. De eigenaar (defensie) kent de geschiedenis ervan niet meer en heeft er onvoldoende waardering voor. Bovendien biedt het monumentenbeleid van de gemeente Leusden onvoldoende mogelijkheden voor bescherming.

In het voorjaar zijn er Provinciale Statenverkiezingen. Ter gelegenheid daarvan een terugblik op de PS-verkiezingen in 1935, toen de Nationaal Socialistische Beweging in Amersfoort bijna 10 % van de stemmen haalde. Vooral in het Vermeer- en Leusderkwartier was de partij van Anton Mussert populair.

Het buurtje dat bestond uit de Tolliusstraat en de Nicasius(dwars)straat, was een proeftuin voor de sociale woningbouw in Amersfoort. Ondanks dat de woningbouwvereniging nooit een beroep heeft gedaan op Rijksgeld of de gemeentekas, is het experiment een redelijk succes geworden.

Bouwen op de mooiste plek van Amersfoort – is minder makkelijk dan je denkt

Naar aanleiding van problemen bij de bouw van Eemerald.

Dit artikel is geschreven naar aanleiding van de tentoonstelling over de Spoorwegstaking ’44-’45 in het Wijkmuseum Soesterkwartier. De tentoonstelling wordt gehouden in oktober, maar het onderzoek naar wat er gebeurd is in die tijd gaat verder.

Oktober is de maand van de geschiedenis en heeft dit jaar als thema 'opstand'. In dat kader hier een artikel over een groepje anarchistische jongeren - provo's avant la lettre - die in 1924 de stad op z'n kop zetten.

In het kader van de Open Monumentendag, komend weekend. Een andere visie op (de sloop van) pakhuis De Spijker.

Amersfoort en Armando blijven voor altijd verbonden. Daar kan de dood van deze unieke kunstenaar afgelopen zondag niets aan veranderen.

Die verbondenheid heeft echter grillige kanten.

Publieke hygiëne werd in Nederland na het midden van de negentiende eeuw een onderwerp van felle discussies. Iedereen had in die tijd de mond vol over ‘de vooruitgang’ en inderdaad waren er burgers die hun welvaart zagen toenemen. Maar de grote massa van stadsbewoners bleef achter. Hoe kwam dat? Deskundigen trokken de stad in en deden onderzoek naar de levensomstandigheden van ‘de volksklassen’. Ze stuitten op een onbeschrijfelijke stank en viezigheid. Ook in Amersfoort.

het amersfoortse pakhuis de spijker: toekomst en geschiedenis (2)

Volgens degenen die in voorbije jaren iets te zeggen hadden over het behoud van monumenten in Amersfoort was het Spijkertje aan de Eem niet bijzonder genoeg om voorgedragen te worden voor de monumentenlijst. Desondanks wilden veel Amersfoorters ‘t Spijkertje niet kwijt. Over de laatste dagen van het Spijkertje, deel 2 van de continuing story.  

In de jaren 1880 raakte de gegoede Amersfoortse jeugd ineens in de ban van een nieuwe rage: de sport. Zodra de lessen waren afgelopen spoedden leerlingen van de HBS en het gymnasium zich naar een veldje bij Oud-Leusden. De oudere leerlingen speelden daar cricket of voetbal, terwijl de leerlingen uit de lagere klassen langs de lijn de sporters aanmoedigden en zo nodig een afgeweken bal ophaalden en terug in het spel brachten.

In de negentiende eeuw woonden het gewone volk tussen mestvaalten en poepdozen (in die tijd: secreten of privaten); het zal niemand verbazen dat dergelijke woontoestanden ziekten veroorzaakten. De cholera trof Nederland (en Amersfoort) tussen 1832 en 1910 in ongeveer 10 epidemieën. Een inkijkje in de epidemie van 1866.