Nog een paar dagen en dan zal het Amersfoortse college de rechter vragen om vernietiging van de arbitrage in het conflict met bouwer en ontwikkelaar Hans Vahstal. Een meerderheid van de raad steunt deze stap, die kan leiden tot nog jaren van procedures. Motief: de dreiging van vernietiging is nodig om voldoende gewicht te hebben bij onderhandelingen met Vahstal over een minnelijke schikking.
Armpje drukken met Hans Vahstal is vaker geprobeerd. Zo wilde Amersfoort lang het wokrestaurant 22High aan de rotonde bij het Eemplein tegenhouden en kwam Vahstals Dekamarkt in Vathorst er pas na jaren procederen. In beide gevallen verloor het stadsbestuur, net zoals de arbitrage over woningbouw niet bepaald gunstig is afgelopen: 244 woningen te weinig aangeboden op de afgesproken 375, dat is zowel voor de gemeenteraad als voor het college van burgemeester en wethouders een steen in de maag.
Slikken van die nederlaag gaat de meerderheid nog te ver, bleek dinsdagavond. Dat zou kunnen door de arbitrage te accepteren en te onderhandelen over schadevergoeding. De meerderheid wil op zich best onderhandelen, maar zoekt tegelijk de confrontatie door de uitkomst van de arbitrage alsnog voor te leggen aan de rechter. Dat tweesporenbeleid moet de druk op de ketel houden. ,,Het kan een ander type gesprek met Vahstal opleveren,” vatte wethouder Hans Buijtelaar de hoop samen.
Risico's
Hoewel allerlei cijfers en verwachtingen geheim zijn verklaard, vanwege de gemeentelijke onderhandelingspositie, schemerde in het debat door dat iedereen risico’s erkent bij deze strategie. De oppositie ziet er geen heil in, omdat het verstrijken van de tijd sowieso een deel van de kosten verhoogt. Bij een gunstig besluit van de rechter valt de ‘winst’ al snel weg tegen de procedurekosten en de rente, had Menno Fousert (Amersfoort2014) berekend in scenario’s waar hij geen details van gaf. Ralph Langendam (BPA) wees erop dat de rechter ook ongunstige beslissingen voor de gemeente kan nemen, waarmee Amersfoort nog verder van huis zou zijn. En Marc Smits (SP): ,,Het is de strategie van de harde vuist en de uitgestoken hand zonder doorslaggevende argumenten voor deze risicovolle stap.”
Ook het coalitieblok ziet de risico’s, maar dat is voor de meerderheid geen reden om de strijd te staken. Wel komt er op voorstel van oppositiepartij CDA een verkenning of een ‘bruggenbouwer’ de verhoudingen tussen de gemeente en Vahstal alsnog kan normaliseren. Geen formele mediation, maar een persoon van landelijke allure die niet belast is met Amersfoortse ervaringen uit het verleden. Daar is tijd voor, redeneert het CDA, in elk geval zolang de vernietigingsprocedure loopt. Fractievoorzitter Micheline Paffen-Zeenni sprak de hoop uit dat het goede in de mens daarbij centraal kan staan, en dat zowel de gemeente als Vahstal hun maatschappelijke verantwoordelijkheid voor Amersfoort nemen. Waarna de door arbiters vastgestelde schade alsnog via een minnelijke schikking zo min mogelijk narigheid op zou moeten leveren voor de inwoners van de stad.
Bruggenbouwer
Vooralsnog begint die bruggenbouwer in de schaduw van procedures. Vahstal staat volgende maand bij de rechter om een andere arbitrage-uitspraak aan te vechten, een zaak die al meer dan een jaar in behandeling is. Als hij die wint, gaat de inzet omhoog, dan geldt voor alle woningen die Amersfoort moet vergoeden de kostbaarste categorie.
De vernietiging waar de gemeente op aanstuurt, kan ook makkelijk een procedure van een jaar of langer worden. Verliest de gemeente, dan is er 8 procent rente verloren gegaan in die periode. Wethouder Buijtelaar en de raadsmeerderheid maken zich daarover geen zorgen; procedures kunnen altijd worden gestaakt bij een minnelijke schikking en achter gesloten deuren is de coalitie ervan overtuigd dat de stad een kans maakt.
Vahstal maakt zich evenmin druk. ‘De tijd is mijn vriend’, is een van zijn motto’s.
Knappe bruggenbouwer die dat tweetal bij elkaar brengt.