Amersfoort laat een half miljoen aan toeristenbelasting liggen
Zoals elke gemeente heeft ook Amersfoort geld nodig om goed voor haar burgers te zorgen. Dan gaat het bijvoorbeeld om uitkeringen, woningbouw, wegenonderhoud, maar ook om energietransitie, groen, sport en cultuur.
Haar geld krijgt de gemeente via twee stromen. De eerste is een bijdrage uit het landelijke gemeentefonds en het tweede zijn de gemeentelijke belastingen. De bijdrage uit het gemeentefonds wordt landelijk volgens een aantal verdeelsleutels bepaald en daar heeft de gemeente nauwelijks invloed op.
De hoogtes van de gemeentelijke belastingen worden door de gemeenteraad vastgesteld. Maar ook hier zijn begrenzingen. Sommige belastingen hebben een specifieke bestemming en mogen niet hoger zijn dan de totale kosten. Voorbeeld hiervan is de afvalstoffenheffing.
Daarnaast is het aantal mogelijke belastingen door de gemeentewet bepaald, dus een gemeente mag niet zelf een belasting bedenken, bijvoorbeeld een belasting op fietsen.
Er is echter ook een groep van algemene belastingen die in hoogte niet beperkt worden en die de gemeente voor al haar doeleinden (lees beleid) kan inzetten. De belangrijkste is de OZB, maar onder die groep valt ook de toeristenbelasting.
Uit de cijfers van het CBS blijkt dat de gemeente Amersfoort als een van de weinige gemeenten geen toeristenbelasting heft. Nederland kent 355 gemeenten en 295 daarvan kennen een toeristenbelasting. In onze regio zijn er ook een paar, maar kijk je naar de gemeenten van gelijke omvang, dan is Amersfoort de uitzondering die de regel bevestigt.
In de regio heffen naast Amersfoort ook de gemeenten Bunschoten en Soest geen toeristenbelasting. De gemeente Utrecht hanteert een percentage van de overnachtingsprijs (6%)
Een overzicht met de gemeenten van gelijke omvang geeft het volgende beeld.
De gemeente Zaanstad kent de hoogste heffing per nacht per persoon (7 euro), maar dit levert niet de hoogste bijdrage op. Die eer is weggelegd voor de gemeente Haarlemmermeer, maar door de aanwezigheid van Schiphol is deze – net als Amsterdam- een soort buitencategorie.
Haat-liefde relatie
De gemeenteraad van Amersfoort kent een soort haat-liefde relatie met de toeristenbelasting. Wie de moeite neemt om op https://amersfoort.notubiz.nl te zoeken op toeristenbelasting kan teruglezen en luisteren tot 2002.
Al in 2003 werd een amendement ingediend om de hoogte van de toeristenbelasting van 6% terug te draaien naar 3%. In 2006 werd besloten om helemaal geen toeristenbelasting te heffen onder de voorwaarde dat de sector in de hoedanigheid van Hoteloverleg Samenwerking Toerisme (HOST) inspanningen zou doen om bijstandsgerechtigden als personeel aan te nemen. Omdat de resultaten achterbleven bij de afspraken, werden al snel daarna pogingen gedaan om weer toeristenbelasting te heffen. Dit lukte uiteindelijk in 2013, maar een half jaar later alweer besloot de raad om deze heffing met terugwerkende kracht ongedaan te maken. In 2015 en 2019 werden nog moties ingediend die pleitten voor invoering.
Door de gemeenteraad zijn een paar argumenten aangevoerd om geen toeristenbelasting te heffen. Het is een archaïsche vorm van belasting, het is niet gepast om toeristenbelasting te gebruiken voor versterking van de algemene middelen, het tast de concurrentiepositie van de hotels aan, de kosten voor de invoering zijn te hoog.
In hoeverre deze argumenten anno 2020 nog gelden is de vraag. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten is tegen de opheffing van toeristenbelasting. Op haar site legt zij uit waarom. De belastingheffing is nodig om te kunnen investeren in lokale voorzieningen waar ook toeristen van profiteren. De investeringen van gemeenten in toerisme en recreatie zijn nog altijd hoger dan de opbrengst van de toeristenbelasting. Feit is dat ook de OZB (belasting op woningen) niet uitsluitend wordt ingezet voor de woningbezitters. Daarnaast blijkt uit de bekende hotelsites dat de hotels in Amersfoort echt niet goedkoper zijn dan elders. Tenslotte zullen de uitvoeringskosten voor gemeenten en hoteleigenaren meevallen omdat door het grote aantal deelnemers (gemeenten en hotels) de markt al voor goedkope praktische oplossingen heeft gezorgd.
Het is aan de gemeenteraad om te bepalen of er weer toeristenbelasting komt. Een snelle rekensom leert dat bij een geschat aantal overnachtingen van 200.000 tot 250.000 per jaar (is 15% tot 20% van alle overnachtingen in de provincie Utrecht) en een gemiddelde heffing van 3 euro per nacht (gemiddelde van alle steden met gelijke omvang) dit een bedrag van 600.000 tot 750.000 euro oplevert. Als de uitvoeringskosten 100.000 euro bedragen, blijft er tenminste een half miljoen euro over.
Kortom makkelijk te genereren inkomsten voor Amersfoort, zeker in het licht van de waarschuwing van de provincie Utrecht dat de begrotingen 2022 en 2023 structureel niet in evenwicht zijn.