Straatnamen 2: Noem de Zonnehof Hermen Molendijkhof

De afweging over straatnamen vindt plaats in een gemeentelijke straatnamencommissie die B en W en de Raad adviseert. Argumenten zullen in die commissie worden gewisseld, waarbij toestemming van nazaten denk ik ook een rol speelt. Uiteindelijk neemt de raad een besluit. De raadsbesluiten zijn bekend, de overwegingen die daaraan voorafgaan ken ik vooralsnog niet.

Ik kan niet nalaten naar aanleiding van Kalmanns voorbeelden een paar ideeën te opperen. Een eventuele verwarring met betrekking tot de Vermeerstraat is te ondervangen door een Burgemeester Anne Vermeerlaan en om verwarring met de Brouwersstraat (in het verleden ook soms als Brouwerstraat geschreven) te omzeilen, lijkt een Burgemeester Annie Brouwer-Korf plein een redelijk voorstel. Is iets dergelijks ooit overwogen?

De naam Burgemeester De Widtstraat is in tegenstelling tot de andere straten met namen van burgemeesters, inclusief de functienaam; waarschijnlijk om verwarring met De Wittlaan (de gebroeders de Witt) en Witte de Withstraat (vlootvoogd) te voorkomen.

Het meest opvallende ook voor mij is het ontbreken van een vernoeming van burgemeester Hermen Molendijk. Met Kalmann ben ik het eens dat deze man `een groot persoonlijk stempel op de herrijzende stad heeft gedrukt` en een vernoeming verdient.

Ik zou het wel weten: herbenoem de straatnaam Zonnehof (raadsbesluit 26 mei 1959; genoemd naar een herenhuis dat daar ooit heeft gestaan) tot Burgemeester Hermen Molendijkhof. Het gebouw De Zonnehof, het paviljoen dat ooit op verzoek van Molendijk door Rietveld is ontworpen, kan die naam dan behouden (Zonnehof-Oost, raadsbesluit 22/11/2016, bij hernoeming betrekken). Maar mogelijk speelt de familie van betrokkenen een rol bij wel of niet vernoeming.

Een andere `oplossing` die zich aandient: burgemeester Schimmelpenninck weet zowel een straat als een kade naar zich genoemd. Mogelijk kan de naam van de kade worden ingeruild voor een nog niet genoemde burgemeester. Kalmann begint bij de 19e eeuwse burgemeester Pull en noemt verder een aantal opvolgers. Echter enkele verre voorgangers van Pull zijn ook met een straatnaam in Amersfoort vereerd:

• Mor Gerritsenstraat - Mor Gerritsz, burgemeester en schepen van Amersfoort 2e helft 15e eeuw
  
• Van Westrheenenstraat - familie Van Westrheenen was lid van de stadsregering en leverde burgemeesters, schepenen en raadsleden 16e en 17e eeuw
• Dirk Loogenstraat - Dirk Loogen bekleedde tussen 1708-1760 bestuursfuncties in Amersfoort, afwisselend als burgemeester, schepen en weesmeester
• Van Goudoeverstraat - Erasmus van Goudoever, burgemeester van Amersfoort midden 18e eeuw

En om compleet te zijn, zouden drie van alle Hooglandse burgemeesters ook moeten worden vermeld:

• Burgemeester de Wijserf
  
• Van Tuyllstraat
  
• Burgemeester Smittweg

Amersfoort heeft vele burgemeesters gehad, maar hoe ver moet je teruggaan in de tijd om een straatnaam naar iemand te noemen? En waarom wordt de een wel en de andere niet geëerd?

Burgemeester Anthonie Dirk Methorst (1849-1852) heeft een straat naar zich genoemd gekregen, maar in de 18e eeuw waren er meerdere Methorsten burgemeester. De straat had, vergelijkbaar met de Van Westrheenenstraat hiervoor, eigenlijk op alle naamgenoten moeten slaan. En er is behalve Erasmus van Goudoever ook een burgemeester Anthoni van Goudoever geweest in de 18e eeuw. Hoe zat het met de toewijzing destijds?

Nog iets opmerkelijks: op 29 december 1953 heeft de gemeenteraad besloten Johan Karman, schepen en schout van Amersfoort van 1410-1414, te vereren met de straatnaam Johan Karmanhof. Amersfoort heeft ook vele schouten en schepenen gekend. Waarom is alleen deze schout vernoemd? Vergelijkbaar hiermee, is vast wel een markante oud-wethouder te bedenken die ooit ook een vernoeming toekomt.

Vele discussies komen naar voren in vroegere lokale kranten bij de vaststelling in de raad van straatnamen op voorstel van B en W; niet alleen over naamgeving, ook wijzigingsvoorstellen, aanvullingen, herbenoeming, wel of geen voornamen en over vermelden van academische of adellijke titel van de vereerde persoon en, moet het Pepersteeg of Peperstraat zijn. Of in 1911, waarbij gezien de bijna gelijkluidendheid van twee straatnamen, de Wolfertstraat en de Wolkerstraat, de eerste werd gewijzigd in Eemstraat (AC 12/1 en 25/2/1911).

In 1927 stelde een raadslid voor dat in de Kattenkampen de namen Pauwstraat en Kalkoenstraat niet naast de namen van de benoemde watervogels Zwaanstraat en Reigerstraat pasten en zouden moeten worden gewijzigd in Kievitstraat en Meeuwstraat. Zijn voorstel werd met acht tegen veertien stemmen verworpen (AC/DE 7/9/1927).

Ook werd een keer de vraag aan B en W gesteld of de Zeeheldenbuurt niet beter in een `deftige` wijk zou passen (AD/DE 1/4/1920). In dezelfde raadsvergadering stelde de burgemeester dat `Onze moeilijkste taak is het geven van mooie namen.` `Dat is te hopen`, werd bij interruptie geroepen, waarop de burgemeester zei: `Maar wij zijn erg conciliant op dit punt. De kritiek is hier zeer gemakkelijk, maar het maken van straatnamen niet. Doch we willen stellig wel wijzigen.`

Kortom: het is altijd al een onderwerp geweest waar kritiek op komt, maar met de verzoenende instelling in 1920 van de partijloze burgemeester Van Randwijck, is er altijd wel een mouw die past.