De gemeente Amersfoort worstelt met de juiste aanpak voor rotonde
De Nieuwe Poort bij het Eemplein. Anderhalf jaar geleden werden in een
raadsvoorstel grote infrastructurele maatregelen aan de rotonde - geschatte kosten
tussen de 30 en 40 miljoen euro - onvermijdelijk genoemd. De raad gaf de
opdracht twee varianten met tunnelbak verder uit te werken. Dinsdagavond worden
raadsleden in het Eemhuis bijgepraat over de stand zaken. Zij horen dat die twee
varianten nu van tafel zijn. Tijdens de presentatie staat een alternatief
scenario centraal, waarin de rotonde niet ingrijpend op de schop gaat. Het is
in ieder geval een stuk goedkoper dan aanvankelijk begroot. Maar de grote
infrastructurele maatregelen worden verschoven naar onder meer het
Soesterkwartier, de Kop van Isselt en de Kwekersweg.
Dinsdagavond, net voor zeven uur, bezoeken raadsleden en
belangstellenden onder leiding van wethouder Buijtelaar en ambtenaren de
rotonde bij het Eemplein. Het is niet het drukste tijdstip, maar toch zien we
hoe een fietser bijna op de rotonde wordt geschept. De aanwezigheid van
fietsers, voetgangers, auto’s en bussen op de rotonde is een groot probleem.
Het leidt tot gevaarlijke situaties en tot ongelukken. Albert Nauta van Royal
Haskoning DHV vertelt over te veel prikkels op de rotonde. ,,Je wordt continu
geprikkeld hier. Iemand die last heeft met rijden, vindt het hier eigenlijk te
druk.’’
De verkeersveiligheid is een van de redenen om wat aan de
rotonde te doen, maar ook is er de toenemende verkeersdruk en de wens om de
binnenstad in de toekomst bereikbaar te houden. En dan zijn er ook nog de
ambitieuze woningbouwplannen van de coalitiepartijen in en rond het stadscentrum.
De bouw van duizenden woningen bij het Trapezium, de Wagenwerkplaats en de
hoogbouwtorens bij de Nieuwe Stad en de Kop van Isselt leiden tot verdere toename
van de verkeersdruk. De vraag is of al die bouwplannen wel doorgang kunnen
vinden als de doorstroming of afwikkeling van het verkeer niet op orde is. ,,Rotonde
De Nieuwe Poort zien wij als een belemmering in de binnenstedelijke verdichting
van met name Eem en Spoor’’, zegt ambtenaar Willem van der Stelt tijdens zijn
presentatie in het Eemhuis. Op de derde verdieping bij Archief Eemland in het
imposante cultuurhuis aan het Eemplein, informeert hij raadsleden en
belangstellenden hoe de plannen voor Amersfoorts’ drukste rotonde zich de
afgelopen anderhalf jaar hebben ontwikkeld.
Senior adviseur Beleid en Strategie Willem van der Stelt, werkzaam bij Stad & Ontwikkeling.
Een ‘tussentijdse voorlichting over de voortgang’, noemt
wethouder Buijtelaar het. Raadsleden worden ‘bijgepraat’ waarom het college
afwijkt van het eerdere raadsvoorstel. Want de presentatie laat een heel ander
beeld zien dan wat in november 2017 met de gemeenteraad is afgesproken. Wat
meevalt, zijn de kosten. In tegenstelling tot eerdere scenario’s met
kostenplaatjes oplopend tot 40 miljoen euro, kost de nu geschetste aanpak 19
miljoen euro. Een stuk goedkoper dus. Maar hoe toekomstvast is deze nieuwe
oplossing? En wat betekenen de nieuwe infrastructurele ideeën voor de
verkeersdrukte en leefbaarheid in het Soesterkwartier en bij Jeruzalem en
Jericho? Duidelijk is dat er geen ingrijpende veranderingen plaatsvinden aan de
rotonde, behalve dat op de lange termijn de Groningerstraat wordt afgesloten.
De grote infrastructurele maatregelen vinden plaats op andere plekken in de
stad: het Soesterkwartier, Koppel en de Kop van Isselt.
Als er niets gebeurt, dreigt rotonde De Nieuwe Poort steeds
verder op slot te gaan. Met de te verwachten toename van het verkeer de komende
jaren, zullen er sowieso vaker files staan op de Stadsring en op de
Amsterdamseweg. En de aangekondigde bouw van duizenden woningen op het
Trapezium, in de Nieuwe Stad, de Wagenwerkplaats en de Kop van Isselt, vergroot
de verkeersdruk. De rotonde is de bottleneck. Nietsdoen betekent een
verkeersinfarct voor het centrum van Amersfoort. Maar al te ingrijpende plannen
met extra tunnelbakken op de Eemlaan en Piet Mondriaanlaan of zelfs drie lagen
verkeer boven elkaar op deze plek is ook niet aantrekkelijk. Niet alleen omdat
de rotonde fungeert als entree naar het stadshart van Amersfoort en een
uitstraling à
la Prins Clausplein in Den Haag als stadsentree niet tot de verbeelding
spreekt, maar ook omdat dergelijke uitgebreide infrastructurele plannen
financieel flink in de papieren lopen.
In vorige rapporten zijn bedragen
genoemd van 40 tot 60 miljoen euro. Dat geld heeft Amersfoort niet. En dan is
er ook nog de verkeerstechnische chaos waar Amersfoort mee te maken krijgt in
de twee jaar die naar verwachting nodig zijn om een dergelijk ingrijpend
infrastructureel traject uit te voeren en de negatieve gevolgen daarvan voor de
middenstand. Voor wethouder Buijtelaar en zijn ambtenaren is het middel erger
dan de kwaal. Daarom wordt gekozen voor een andere insteek. Het vooruitzicht dat de binnenstad, het
Eemplein en het Oppidium twee jaar lang niet of slecht bereikbaar zijn, is
onverteerbaar. Tegelijkertijd mogen toekomstige bouwplannen geen gevaar lopen
door de slecht functionerende verkeersafwikkeling. Daarom is er gezocht naar
een alternatief. Maar wat gaat er dan wel gebeuren om een verkeersinfarct te
voorkomen en de verkeersdruk op de rotonde te verminderen?
Het toverwoord lijkt het omleiden van verkeer dat niet per
se op de rotonde moet zijn. Want als er geen verkeer bijkomt, is het probleem
minder groot. Maar hoe ga je dat aanpakken? Daarom wordt er behalve naar de
rotonde zelf heel nadrukkelijk gekeken naar de verkeersafwikkeling in de
directe omgeving. Daarmee wordt de discussie over rotonde De Nieuwe Poort
uitgebreid naar het Soesterkwartier, De Nieuwe Stad, Jericho en Jeruzalem en de
Kop van Isselt.
De maatregelen vallen binnen drie categorieën: korte termijn
maatregelen die binnen 2 jaar worden uitgevoerd, middellange termijn
maatregelen waarvoor een periode geldt van tussen de 2 en 5 jaar en lange
termijn maatregelen waarvoor tien jaar geldt.
Voor de korte termijn komen er maatregelen om de rotonde
verkeersveiliger te maken. Er komen ruimere bochten op de fietspaden, waardoor
de zichtbaarheid van en voor fietsers vergroot. De langzame verkeersoversteek
voor fietsers en voetgangers aan de kant van de Stadsring verdwijnt en over het
Trapeziumterrein langs de spoorbrug komt een fietspad dat aansluit op de
Gaslaan. Fietsers kunnen de rotonde wel in twee richtingen blijven nemen.
Visuele prikkels op de rotonde worden weggehaald. De rotonde moet Voor de korte
termijn maatregelen wordt bij de kadernota een budget van 1 miljoen euro gevraagd.
Bij de middellange termijnmaatregelen staat capaciteit en
doorstroming centraal. Een van deze maatregelen is de uitgang van de
parkeergarage bij het Oppidium te verplaatsen naar de Groningerstraat. Maar of
dat haalbaar is, is een tweede… Er wordt ook geprobeerd zoveel mogelijk
fietsverkeer van de rotonde te halen. Korte en middellange termijnmaatregelen
kosten samen 4 miljoen euro. Verder willen de plannenmakers het verkeer voor de
Nieuwe Stad niet meer afwikkelen via de Eemlaan, maar omleiden via een nieuw
aan te leggen verkeersontsluitingsweg voor de Kop van Isselt.
Voor de lange termijn wordt gedacht aan het afsluiten van de
Groningerstraat. En om het Soesterkwartier vervolgens te ‘beschermen’ tegen een
te grote toename van verkeer, wordt gesproken over het inrichten van de
Noordewierweg als 30 kilometerzone en het aanleggen van een nieuwe
ontsluitingsweg via Puntenburgerlaan of Dollardstraat naar de Amsterdamseweg.
Volgens wethouder Buijtelaar wordt er bij de kadernota een
budget gevraagd van 1 miljoen voor veiligheidsmaatregelen voor de korte
termijn. En een eventueel akkoord gaan met de korte termijn maatregelen,
betekent volgens hem nog niets voor een eventueel akkoord gaan met het
raadsvoorstel. Maar er zijn anderen die vinden dat er wel degelijk wordt
voorgesorteerd op het raadsvoorstel. Op een later moment wordt de gemeenteraad
in een raadsvoorstel officieel gevraagd het groene licht te geven voor de
nieuwe koerswijziging met bijbehorende lange termijn financiering van 15
miljoen euro. De kosten van alle maatregelen bedragen in totaal zo’n 19 miljoen
euro.
Alhoewel er nog geen uitgewerkt plan en raadsvoorstel op
tafel ligt, zijn de gevolgen van de genoemde maatregelen groot, realiseert ook
wethouder Buijtelaar zich. Ook voor het Soesterkwartier waar een
ontsluitingsweg over de Puntenburgerlaan of Dollardstraat zou moeten worden
aangelegd richting Amsterdamseweg. En voor de Koppel, waar wordt aangegeven de
Kwekersweg bij Jeruzalem/Jericho eventueel aan te sluiten op de ringweg Koppel.
Niet iedereen is blij met deze bijzondere informatieronde in
het Eemhuis. SP-raadslid Rob Molenkamp beklaagt zich over het ontbreken van
ambtelijke stukken. Hij foetert hoe hij een mening kan geven, als hij vooraf
geen enkele informatie heeft gekregen en zich niet heeft kunnen voorbereiden?
,,We hebben geen data. Die willen we nu of straks hebben, want anders wordt het
luchtfietserij. Het grote beeld is dat er een paar duizend mensen met auto’s
bij komen. Dat is een hartinfarct voor de stad. Dat weten ze nu al, maar dat
ontkennen ze’’, meent Molenkamp.
En is goedkoop niet duurkoop, vragen oppositiepartijen SP en
Amersfoort 2014 zich af. Want waar zijn de doorrekeningen die ten grondslag
liggen aan de nieuwe denkwijze en wordt er rekening gehouden met de vele
duizenden woningen die er nog gebouwd moeten worden in het gebied? Volgens Van der Stelt zijn er doorrekeningen,
wordt er rekening gehouden met toekomstige ontwikkelingen en krijgt iedereen
die als er een raadsvoorstel ligt. Buitengewoon fractielid Jan Gerritsjans van
Amersfoort 2014 zegt zich geen goede mening te kunnen vormen over of het een goed
voorstel is. ,,Ik kan het niet toetsen. Het is goedkoper, maar of het beter is.
Dat weten we niet.’’ Rob Molenkamp is niet overtuigd. ,,Je moet grootstedelijk
denken als je grootstedelijk bouwt. Dat grootstedelijk denken betekent dat je
een plan hebt voor je infrastructuur. Dat plan is er niet.’’
Met deze presentatie ligt er nog geen concreet plan voor de
rotonde, maar is er wel een denkrichting aangegeven. Het wachten is op het
concrete raadsvoorstel, maar dat kan nog wel even duren, laat voorzitter Dirk
Joost van Hamersveld dinsdagavond weten.
De worsteling duurt voorlopig dus nog voort…