Begin 2020 wilden vrienden bij ons op bezoek komen en zij kozen de bus als vervoersmiddel. Dat bleek achteraf geen al te goed idee: vanuit hun woonplek in Leusden reed geen fatsoenlijke bus. Toen ze toch een bus hadden na veel lopen, moesten ze overstappen en overstappen. En aangekomen op de plek van bestemming bleek dat zij met de bus niet veel sneller waren dan wanneer zij lopend waren gegaan. Later op de avond heb ik ze maar met de auto naar huis gebracht, want de terugreis met de bus was toen zo mogelijk nog beroerder. Ik had al van meer mensen gehoord dat het lokale busvervoer sterk te wensen overliet, dus zocht contact met het stadhuis met de vraag of dit beter geregeld kon worden. Het antwoord was net zo snel als simpel: het Amersfoortse busvervoer wordt geregeld door Syntus en aanbesteed door de Provincie Utrecht. U kunt zich tot hen richten.
In 2018 wilde Decathlon een vestiging in Amersfoort openen. Langs de A1 en dan nog gecombineerd met een hotel, bioscoop en bowlingcentrum. Persoonlijk was ik blij met dit voornemen, omdat het mij ritjes naar Apeldoorn en Amsterdam bespaarde om de Decathlon daar te bezoeken. Het ambitieuze plan is echter nooit gerealiseerd en Decathlon heeft zich tot nu toe niet in Amersfoort gevestigd. Reactie vanuit het stadhuis op mijn vraag waarom dit fraaie plan is gestrand: de Provincie Utrecht heeft dit plan afgewezen omdat het niet past in de provinciale beleidslijnen. Mocht u hier meer over willen weten of zeggen, u kunt zich tot hen richten. Pikant detail is dat sindsdien in de stad Utrecht wel twee vestigingen van Decathlon zijn geopend.
In 2017 sprak ik de toenmalige Amersfoortse wethouder van onderwijs, mevrouw Houwing. Onderwerp van gesprek was het hoger onderwijs in Amersfoort, of eigenlijk het gebrek hieraan. Er is wel een vestiging van de Hogeschool Utrecht (HU), maar de HBO-opleidingen die daar gehuisvest zijn werden (en worden) allemaal verplaatst naar Utrecht. Op mijn vraag of de wethouder hier niet een actievere rol in kon pakken, antwoordde zij dat zij hier niks aan kon en wilde doen. Hoe en waar de HU haar opleidingen inricht, was namelijk een zaak van de Hogeschool zelf. Maar, mocht ik er wat van vinden: u kunt zich tot hen richten.
Momenteel is de hele wereld in de ban van het Corona-virus. Vanaf 20 september moest de horeca in Amersfoort om middernacht sluiten. Wat mij opviel was dat de horeca in Nijkerk en Hoevelaken deze beperking op dat moment niet opgelegd kreeg. En dat terwijl beide plaatsen vrijwel aan Amersfoort vastgegroeid zijn. Ik sprak mijn verbazing hierover uit richting het stadhuis. Tja, hier kon Amersfoort weinig aan veranderen. Dit was namelijk een beslissing van de Veiligheidsregio Utrecht (VRU). En Nijkerk en Hoevelaken liggen in een andere veiligheidsregio alwaar ander beleid gold op dat moment. Mocht ik er meer over willen weten, de VRU kan dit toelichten. U kunt zich tot hen richten.
Ik besloot het fenomeen veiligheidsregio nader te onderzoeken. Want ik zag dat de VRU ook had besloten dat sinterklaasoptochten in Amersfoort niet door mochten gaan en de VRU zou beslissen of theater Flint dicht moest of open mocht blijven. In het AD/AC van 6 oktober kwam de door mij gezochte opheldering. Nederland telt 25 veiligheidsregios, waarvan die van Utrecht de grootste is. De VRU beslaat de hele provincie Utrecht, dus ook Amersfoort. De standaard voorzitter van de VRU is de burgemeester van de stad Utrecht. In geval van een ramp, zoals nu al 8 maanden lang met Corona, bepaalt zij/hij wat er in de regio Utrecht moet gebeuren, kan zelfstandig besluiten nemen en daarbij alle andere burgemeesters passeren. Vrij vertaald, wat raadsleden, wethouders of de burgemeester van Amersfoort ook mogen vinden, zij hebben zich te schikken naar dat wat in Utrecht wordt besloten. En voor maatwerk is geen ruimte. In Veenendaal bijvoorbeeld, ook onderdeel van de VRU, moest de horeca net als in Amersfoort eerder sluiten. In buurgemeente Ede (onderdeel van een andere veiligheidsregio) hoefde dat toen niet. Het wrange is dat het aantal Corona-gevallen in Ede op dat moment hoger was dan in Veenendaal.
Bovenstaande verhalen staan niet op zichzelf: brandweer, rechtbank, GGD, politie, allemaal voorbeelden waar Amersfoort ooit minstens een dikke vinger in de pap had en nu weinig tot niets meer over te zeggen heeft. Het is een trend die niet alleen hier, maar in het hele land speelt. Echter het gemak waarmee Amersfoort de regie uit handen geeft is opvallend, wanneer we kijken naar steden van gelijke of zelfs kleinere omvang.
Als burger kan ik de door mij gekozen bestuurders nu op veel zaken niet meer aanspreken, omdat ik doorverwezen word naar andere instanties als de Provincie of de veiligheidsregio. Dit vreet aan het democratisch gehalte van ons lokale bestuur, want onze raadsleden en wethouders kunnen nu vaak hun handen wassen in onschuld wanneer zij worden aangesproken op besluiten die alle Amersfoorters aangaan. Het wordt tijd dat dit democratisch gat wordt gedicht, zodat onze bestuurders niet langer hun verantwoordelijkheid over wat er in onze stad gebeurt kunnen ontlopen.
Het valt te hopen dat de Amersfoortse bestuurders het weglekken van regie gaan stoppen. Wordt deze bestuurlijke incontinentie niet beëindigd, dan wordt de vijftiende stad van het land straks bestuurd als een grote buitenwijk. Een buitenwijk waar de wijkbestuurders druk zijn met het bestrijden van de eikenprocessierups of het doordrukken van een rondweg, maar verder wegzakken in passiviteit omdat de grote besluiten elders worden genomen.