Op de hoek van de Operaweg met de Hogeweg markeert een uit lichte baksteen en glas opgetrokken woontoren sinds enkele jaren de entree naar de wijk Schuilenburg. Maatgevend als het gebouw is voor de herboren omgeving draagt het de toepasselijke naam De Dirigent. Al had ‘De Alliantie’ als eerbetoon aan de grote stadsvernieuwer van Amersfoort ook niet misstaan.
De dadendrang van de corporatie bleef immers niet beperkt tot het oplappen van de wijken Kruiskamp en Liendert. Geruggesteund door de gemeente stak De Alliantie in 2016 de Hogeweg over om ook het zwaar achterop geraakte Schuilenburg een impuls te geven door op grote schaal te slopen, renoveren en nieuw te bouwen.
Woontoren De Dirigent markeert sinds enkele jaren de entree van Schuilenburg-Noord. © Nieuwsplein33
Het ooit zo trotse Schuilenburg had na 40 jaar dan ook veel van zijn glans verloren. Bij de bouw van het nieuwe stadsdeel in de tweede helft van de jaren zestig stonden Amersfoorters in de rij om er een plek te bemachtigen. Schuilenburg was niet alleen ruim van opzet en gezegend met veel openbaar groen, de huizen en flats waren voor die tijd ongekend groot. De krappe behuizing in vooroorlogse buurten werd er gretig voor ingeruild.
Wonen in Schuilenburg was the next thing en het mocht wat kosten ook. Dat gold zeker voor de bungalows, twee-onder-een-kappers en luxe appartementen in het zuidelijk deel van de wijk. In de volksmond werd gekscherend gesproken over Schuldenburg.
© Stan Iking / Nieuwsplein33
Balans zoek
In de loop van de tijd raakte de balans zoek in Schuilenburg met als voornaamste oorzaak de grote instroom van bewoners met lage inkomens, uitkeringen en sociale achterstanden. De flats langs de Hogeweg en de Ariaweg en omgeving veranderden in maatschappelijke afvoerputjes en verloederden in hoog tempo.
Het gerenoveerde Operaplein. © Marco Willemse / Nieuwsplein33
Binnen heerste armoede, eenzaamheid en was geregeld sprake van huiselijk geweld. Buiten bepaalden hangjongeren en drugsdealers het straatbeeld met het verpauperde Operaplein als hoofdkwartier.
De bezem moest er doorheen en gíng er doorheen. Langs de Hogeweg maakten de verouderde sporthal Schuilenburg en drie verwaarloosde Hovenflats plaats voor 400 nieuwe woningen en appartementen. Daarnaast werden zo’n 300 bestaande woningen gerenoveerd en kreeg de omgeving van de Ariaweg een grondige opknapbeurt. Het slotakkoord werd gezet met de bouw van een nieuw en fris Operaplein.
© Stan Iking / Nieuwsplein33
Relatief tevreden
Het heeft de achterstandswijk van weleer onmiskenbaar goed gedaan. Het is niet alleen te zien met het blote oog, maar blijkt ook uit recente peilingen van de gemeente Amersfoort naar de leefbaarheid in de wijk. De meeste Schuilenburgers zijn in tegenstelling tot tien jaar terug relatief tevreden over hun woning. Het cijfer dat ze geven aan de woonomgeving blijft er weliswaar bij achter, maar het pessimisme over de toekomst van hun wijk nam flink af.
De nieuwe appartementen aan de achterkant van het Operaplein. © Nieuwsplein33
Het gros van de bewoners ziet de buurt er de komende jaren eerder op vooruit dan op achteruit gaan, waarmee het Schuilenburg van nu beter scoort dan gemiddeld genomen in Amersfoort.
Het brengt ons bij de vraag of de wijk de komende tien tot vijftien jaar bij kan dragen aan het terugdringen van het woningtekort in de stad. In fysiek opzicht lijkt dat mogelijk: Schuilenburg baadt vergeleken met veel andere wijken in het openbaar groen en de onbebouwde ruimte. De stedenbouwkundige opzet is robuust genoeg om overeind te blijven wanneer op een handvol plekken gematigde hoogbouw zou verrijzen.
Zorgelijk overgewicht
In sociaal opzicht ligt het anders: Schuilenburg mag dan aan vitaliteit hebben gewonnen, kwetsbaar is een flink deel van de bevolking er nog altijd, schrijft de gemeente Amersfoort in een actuele sterkte-zwakte analyse. De onderzoekers noteerden nog altijd bovengemiddeld veel sociale problemen en hulpvragen als ook sleetse openbare ruimtes, weinig voorzieningen, zwerfafval, jeugdoverlast en zorgelijk overgewicht onder jongeren en ouderen.
Een kenmerkend flatgebouw aan de Verdiweg. © Nieuwsplein33
Het evenwicht blijft wankel in het opgelapte Schuilenburg en de stad heeft er de handen vol aan. Een substantiële toename van de bevolking kan de opkrabbelende wijk opnieuw onder druk zetten en het gunstige effect van de stadsvernieuwing gedeeltelijk teniet doen. Dat Schuilenburg tot dusver is ontzien bij de binnenstedelijke uitbreiding duidt op een verstandige benadering vanuit het stadhuis.
Een harde garantie voor de toekomst is het anderzijds niet. De (woning)nood kan de wet altijd nog breken.