Het rommelt al enige tijd tussen de gemeenteraad van Amersfoort en het college van Burgemeester en Wethouders over de beantwoording van schriftelijke vragen van de raadsleden. Bij een vergelijking van Amersfoort met andere gemeenten komt deze stad helemaal niet slecht uit de verf, constateert burgerjournalist Stan Iking.
Sinds de invoering van het dualisme in de gemeenteraad (2002) heeft een raadslid drie kerntaken:
1. Vertegenwoordigen van de kiezers;
2. Bepalen van de hoofdlijnen van het beleid;
3. Controleren van het college.
Met name voor de laatste taak (de controle) zijn de schriftelijke vragen een belangrijk middel. Door aan het college gerichte vragen te stellen kan de raad controleren of het beleid wordt uitgevoerd zoals dit ook is bedoeld en zo nodig kan dit dan door een motie of amendement worden bijgesteld.
De werkwijze rond schriftelijke vragen is vastgelegd in het Reglement van orde van de raad. In de gemeente Amersfoort dateert dit reglement van 2014 en de werkwijze rond schriftelijke vragen staat vermeld onder artikel 43. In het derde lid staat de opdracht vermeld om binnen 20 dagen de vragen te beantwoorden.
Het conflict tussen de raad en het college spits zich toe op een drietal punten:
1. De tijdigheid van de beantwoording;
2. De kwaliteit van de beantwoording;
3. De politieke/ juridische noodzaak voor beantwoording.
Aan de tijdigheid en kwaliteit van de beantwoording heeft de Stadsbron al aandacht besteed (Rob Lampe: Vragen aan het college, 25 januari 2020) en het politiek/ juridische conflict werd geduid in het artikel van Siem Eikelenboom van 25 augustus 2020. Er is echter nog weinig aandacht besteed aan het eerste aspect (de tijdigheid) hoewel dit ook al aan de orde is gekomen in de videoreportage van Rob Lampe.
Ik wil vooral inzoomen op de tijdigheid van de beantwoording.
Verrassend resultaat
Wie het reglement van orde van de raad van verschillende gemeenten bestudeert, komt tot een verrassend resultaat. Gemeenten van gelijke omvang als Amersfoort kennen bijna allemaal een beantwoordingstermijn van 4 weken tot een maand. Alleen de gemeente Enschede (3 weken) en de gemeente Amersfoort (2 weken) wijken hiervan af. De vraag is waarom Amersfoort zo’n krappe termijn heeft opgenomen in haar reglement en waarom dit in de loop der jaren niet is aangepast.
Het stellen van een termijn is niet voldoende, het gaat natuurlijk om de uitvoering ervan. De gemeente Amersfoort bezit via softwareprogramma notabiz de mogelijkheid om schriftelijke vragen te downloaden en deze vervolgens (via Excel) te analyseren op een aantal aspecten. Helaas geldt dit niet voor alle gemeenten. Zoals wel vaker in gemeenteland bestaat er geen uniformiteit in de transparantie van bestuurlijke stukken. Soms zijn ze niet te downloden voor verder analyse (pdf-bestanden) of beschikken ze niet over voldoende historische data voor ananlyse of zijn ze gewoonweg niet makkelijk vindbaar. Uiteindelijk zijn er 4 gemeenten overgebleven die gebruik maken van hetzelfde programma als Amersfoort en ook voldoende historische data voor analyse bezitten. Het zijn de gemeenten Apeldoorn, Breda, ’s Hertogenbosch en Zaanstad. Van deze gemeenten is de tijdigheid van beantwoording bepaald voor alle afgehandelde vragen tussen 1-1-2-15 en 31-8-2020, met uitzondering van de gemeente Apeldoorn waar de onderzoeksperiode eindigt op 31-12-2019.
|
Gemeente
|
termijn
|
Aantallen
|
% op tijd
|
|
Amersfoort
|
20 dagen
|
762
|
34%
|
|
Apeldoorn
|
4 weken
|
569
|
62%
|
|
Breda
|
30 dagen
|
1020
|
80%
|
|
‘s Hertogenbosch
|
1 maand
|
905
|
50%
|
|
Zaanstad
|
30 dagen
|
554
|
43%
|
Een paar zaken vallen in deze tabel gelijk op. Het al vermelde verschil in afhandelingstermijn, maar ook de aantallen en het percentage beantwoorde schriftelijke vragen binnen de termijn. Het aantal ingediende schriftelijke vragen door de raadsleden van gemeente Amersfoort is niet extreem te noemen. De gemeente Breda kent zowel het hoogste aantal schriftelijke vragen en het hoogste aantal beantwoorde vragen binnen de afgesproken termijn. Het lage percentage op tijd beantwoorde vragen van de gemeente Amersfoort is te wijten aan de krappe termijn die in het reglement is genoemd.
Bovenstaande grafiek geeft het percentage beantwoorde vragen per week weer. Het gele vlak (bijna) in het midden van elke kolom geeft de 4e week aan. Zichtbaar wordt dan dat de gemeente Amersfoort in staat is om 70% van alle gestelde vragen binnen 4 weken te beantwoorden. Een score die gewoon uitstekend te noemen is. Als de gemeente Amersfoort ook nog in staat is om de werkwijze van Breda en Apeldoorn te volgen door veel vragen in de eerste week af te handelen zou het percentage beantwoorde vragen nog hoger uitvallen.
Het is niet duidelijk waarom er verschillen zijn tussen de gemeenten. Ligt het aan de vragen, de beschikbare informatie (volledigheid van dossiers), of de kwaliteit/kwantiteit van de organisatie? De cijfers geven hier geen antwoord op, maar bieden wel stof tot nadenken en zouden aanleiding kunnen zijn voor onze bestuurders om op bezoek gaan bij andere gemeenten.
Bovenstaande resultaten zijn gebaseerd op het aantal schriftelijke vragen gedurende vier en een half jaar. Onderstaand overzicht geeft het beeld over de verschillende jaren. Hierbij wordt de grens van 30 dagen gehanteerd als ‘op tijd’ en meer dan 50 dagen als ‘veel te laat.
|
|
2015
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
|
op tijd
|
81%
|
76%
|
75%
|
71%
|
49%
|
70%
|
|
te laat
|
11%
|
16%
|
22%
|
24%
|
40%
|
24%
|
|
veel te
laat
|
8%
|
7%
|
3%
|
6%
|
11%
|
6%
|
Het jaar 2019 rampzalig
Het kost de ambtelijke organisatie steeds meer moeite op tijd te antwoorden. Het percentage loopt terug van 81% in 2015 tot 70% in 2020. Vooral het jaar 2019 is rampzalig. Het aantal tijdige antwoorden is minder dan de helft. Is het werk aan Koningsdag ten koste gegaan van de beantwoording van de schriftelijke vragen?
De toonzetting in de discussie is verschillend per politieke partij. Is daar reden voor? Een overzicht van 30 schriftelijke vragen die in deze zittingsperiode later dan 50 dagen zijn beantwoord laat zien dat vooral de oppositiepartijen last hebben van een veel te late beantwoording. 80% van alle veel te late beantwoorde schriftelijke vragen is afkomstig van de oppositie.
|
|
aantal
|
%
|
% gestelde
vragen
|
|
Amersfoort
2014
|
8
|
27%
|
9%
|
|
BPA
|
6
|
20%
|
10%
|
|
CDA
|
0
|
0%
|
0%
|
|
ChristenUnie
|
2
|
7%
|
22%
|
|
D66
|
1
|
3%
|
4%
|
|
DENK
|
1
|
3%
|
5%
|
|
GroenLInks
|
2
|
7%
|
10%
|
|
Lijst
Molenkamp
|
1
|
3%
|
6%
|
|
PvdA
|
4
|
13%
|
24%
|
|
SP
|
4
|
13%
|
7%
|
|
VVD
|
1
|
3%
|
4%
|
|
Totaal
|
30
|
100%
|
8%
|
|
Coalitie
|
6
|
20%
|
7%
|
|
Oppositie
|
24
|
80%
|
8%
|
Afgezet tegen het totaalaantal vragen valt op dat sommige partijen meer getroffen worden door een veel te late beantwoording dan andere partijen. Van alle ingediende vragen door de PvdA wordt bijna 1 op de 4 veel te laat beantwoord! Het kan natuurlijk zijn dat dat sommige partijen vragen stellen die meer uitzoektijd kosten. Ter illustratie een overzicht van alle veel te laat beantwoorde vragen in deze raadsperiode.
Schriftelijke vragen 2018-019 BPA Vragen Regelgeving nabestaanden in ovengebouw van Rusthof
Schriftelijke vragen 2018-051 SP verplaatsen opstelplek containers aan de Dreef
Schriftelijke vragen 2018-053 SP Manege Leusderweg-Nimmerdor
Schriftelijke vragen 2018-055 PvdA Begeleiding kwetsbare leerlingen naar werk
Schriftelijke vragen 2018-060 BPA Voorzitterschap van de Gemeenteraad
Schriftelijke vragen 2018-085 BPA Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen rondom de Westelijke Ontsluiting (WO)
Schriftelijke vragen 2018-112 PvdA Creatieve boekhouding
Schriftelijke vragen 2018-113 D66 personeelstekort in de bouw
Schriftelijke vragen 2019-022 PvdA Uitbuiting van arbeiders in Amersfoort
Schriftelijke vragen 2019-036 Amersfoort2014 Amerena; exploitatie, subsidieverantwoording 2017-2018 en de sportkaart
Schriftelijke vragen 2019-039 BPA De juridische status van collegeberichten en collegebrieven in Amersfoort
Schriftelijke vragen 2019-058 Amersfoort2014 Dossier Museum Oud Amelisweerd (MOA), deel 2 het investeringsplan en de gelden van de bankgiro en fondsen
Schriftelijke vragen 2019-061 Amersfoort2014 Dossier Museum Oud Amelisweerd (MOA), deel 3: besluitvorming 2011-2012 en de informatievoorziening
Schriftelijke vragen 2019-065 Amersfoort2014 MOA dossier deel 4 versie 4
Schriftelijke vragen 2019-073 GroenLinks Mysterieuze bromtoon
Schriftelijke vragen 2019-079 PvdA Stop de zorgcowboys
Schriftelijke vragen 2019-081 DENK Woonwagenbewoner zoekt standplaats deel 2
Schriftelijke vragen 2019-082 ChristenUnie kwijtschelding gemeentelijke lasten
Schriftelijke vragen 2019-083 BPA De buitenlandse reizen door Amersfoortse ambtenaren en bestuurders
Schriftelijke vragen 2019-084 Amerena exploitatie, subsidieverantwoording 2017-2018 en de sportkaart deel 2
Schriftelijke vragen 2019-085 GroenLinks Binnenstedelijke plancapaciteit woningbouw
Schriftelijke vragen 2019-087 Lijst Molenkamp Biomassacentrales (vervolgvragen)
Schriftelijke vragen 2019-094 BPA Amersfoort 2014 Buitenlandse Reizen door Amersfoortse Ambtenaren en Bestuurders – deel 2
Schriftelijke vragen 2019-114 Amersfoort2014 Huur (oud) KAdEgebouw Smallepad
Schriftelijke vragen 2019-127 VVD Kop van Isselt – vertraging door tijdelijke bebouwing Smeeing terrein
Schriftelijke vragen 2019-129 BPA Parkeren in Amersfoort middels z.g. meerdaagse Dagvergunningen
Schriftelijke vragen 2019-132 Amersfoort2014 en ChristenUnie Financiering De Driehoek
Schriftelijke vragen 2019-133 SP Invoering van een Amersfoorts geheimhoudingsregister
Schriftelijke vragen 2020-058 Amersfoort2014 Uitspraak Raad van State bestemmingsplan Laan van Duurzaamheid
Bovenstaande cijfers geven inzicht in beantwoording van de schriftelijke vragen, zowel in relatie tot andere gemeenten (benchmark) als door de jaren heen. Dat sommige partijen meer last hebben van veel te late beantwoording is ook duidelijk, maar in vergelijking met andere gemeenten slaat de gemeente Amersfoort zeker geen slecht figuur. Dus waarom niet het reglement aanpassen?