Of de gemeente Amersfoort nu een bruggenbouwer aan het werk zet of opnieuw met wethouders komt onderhandelen over zijn schadeclaim, de delegatie is welkom bij projectontwikkelaar en bouwer Hans Vahstal – onder strikte voorwaarden.
“Ik wil met iedereen aan tafel, maar niet voor een herhaling van zetten. En als we de aangerichte schade gaan bepalen, moet dat volgens de overeenkomst binnen zes weken. Daar zal ik de gemeente aan houden.”
Het interview met de wethouders Hans Buijtelaar en Willem-Jan Stegeman op De Stadsbron over de gemeentelijke positie vraagt om een weerwoord, vindt Vahstal. “Alles wat ze zeggen over het bindend advies is voorgekookt, deze wethouders hebben geen idee wat hun ambtenaren doen. De genoemde bezwaren tegen de eindbeslissing zijn allemaal al behandeld. Die poging tot nietig verklaren van de eindbeslissing kost weer tijd. Daarmee nemen zij de verantwoordelijkheid op zich om de Amersfoortse bevolking op te zadelen met een torenhoge rentelast.”
Vahstal kreeg eind 2020 grotendeels gelijk in de arbitrage rond overeenkomsten uit 1998 en 2005. De daarin beloofde aanbiedingen van bouwgrond zijn nauwelijks gerealiseerd en volgens de bindend adviseurs is dat grotendeels te verwijten aan de gemeente. Vahstal heeft minder in de stad kunnen ontwikkelen dan was afgesproken, in elk geval 244 woningen in de vrije sector. Met die uitspraak kan Vahstal de zogeheten schadestaatprocedure beginnen, om vast te stellen welke compensatie Amersfoort moet uitkeren. Er ligt nog geen exacte claim op tafel, maar het draait al snel om tientallen miljoenen euro’s. Voorbeeld: bij 30 miljoen komt dat neer op 200 euro per Amersfoorter.
Zes weken
“We gaan aan die procedure beginnen, ook al probeert de gemeente de eindbeslissing te vernietigen,” zegt Vahstal. De ‘schadestaat’ werkt ook weer via een arbitrage. Gemeente en Vahstal vaardigen ieder een deskundige af, samen kiezen ze een voorzitter. “En die arbiters zullen zich moeten houden aan de termijn van zes weken uit de contracten,” zegt de ondernemer. “Over een paar weken meer tijd valt heus wel te praten, maar we gaan niet weer jarenlange discussies voeren. Ik laat me niet nog een keer piepelen met juridische trucjes.”
Dat hij zelf nog een andere procedure bij de rechtbank voert over een arbitrage uit 2019, is voor deze zaak niet relevant, betoogt Vahstal: “De eindbeslissing van december is duidelijk, de stukken liggen er. Wij kunnen daar op onderdelen ook bezwaar tegen maken, maar dat doen we niet, we leggen ons erbij neer om de zaak nu af te wikkelen.”
In zijn ogen is al vele jaren duidelijk dat de gemeente Amersfoort gemaakte afspraken uit 1998 slecht nakomt. “In 2004 is het allemaal bekeken door een bemiddelaar, Hans Struijk. Die dacht eerst ook dat ik geen poot had om op te staan, maar na een jaar waarschuwde hij de gemeente dat ik in mijn gelijk sta en dat de zaak snel moest worden opgelost. In 2013 ging het net zo met de gemeentesecretaris van toen, Han Bekkers. Nu hebben we de eindbeslissing in de arbitrage. Als die bruggenbouwer er komt en zich in de zaak verdiept, zal daar hetzelfde uit komen.”
Ambtelijke tegenstand
Dat de gemeente de verhouding met Vahstal niet weet te normaliseren, komt volgens de ondernemer door ambtelijke tegenstand. Kop van Jut is Nico Kamphorst, momenteel gemeentesecretaris/directeur, eerder directeur stedelijke ontwikkeling (2005-2014) en hoofd economische zaken (2002-2005). De tegenwerping van de wethouders Buijtelaar en Stegeman dat alleen het college verantwoordelijk is voor gemeentelijke beslissingen, wijst Vahstal van de hand. “Het klopt niet. Kamphorst, die zich volgens de wethouder nauwelijks met mijn dossier heeft bemoeid, zat in 2013 met ons beiden aan tafel en kreeg in diezelfde periode een rapportage van Han Bekkers. Daar is bewijs van.”
Op de dag van zijn vertrek bij de gemeente Amersfoort stuurt gemeentesecretaris Han Bekkers aan wethouder Buijtelaar een overzicht van de stand van zaken rond Vahstal.
Terug naar het nu: volgens Buijtelaar en Stegeman toont de komende bouw van een hotel aan de Bergpas in Vathorst aan dat er ook gewoon zaken zijn te doen tussen de gemeente en Vahstal. Het bestemmingsplan is aangepast, de grondtransactie getekend. Maar voor de ondernemer smaakt succes toch anders: “Sinds 2013 zijn we ermee bezig en ik ervaar niets anders dan problemen. Nu is het acht jaar later en over twee jaar, krijg ik te horen, is de omgevingsvergunning er. Is dat dan een voorbeeld van hoe het moet?”
Geven en nemen
Op één punt geeft Vahstal zijn opponenten gelijk: het is voor beide partijen goed stappen te doen. “Onderhandelen is wat het woord zegt, geven en nemen. Maar ik wil niet dat ze na het gesprek terugkomen met een geschrift waarin dan weer een heel ander standpunt staat, ingegeven door ambtenaar Kamphorst. Daarom pleit ik er steeds voor dat beide partijen het gesprek opnemen, zodat er duidelijke verslagen mogelijk zijn waar geen juridische draai achteraf aan te geven valt.”
En hoe zit het met de uitnodiging van Buijtelaar aan Vahstal om ‘zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen’ als hij iets wil doen wat belangrijk is voor de stad?
“Hij durft wel, als je ziet wat er in dertig jaar is gebeurd aan beschadiging en vernedering van mij en mijn gezin. Maatschappelijke verantwoordelijkheid, dat hadden zij als college naar mij toe. En nu willen deze wethouders een snelle oplossing, zeggen ze, maar ze geven geen enkel handvat om tot zo’n oplossing te komen. Intussen telt de wettelijke rente van 8 procent door, elke dag.”