Het had anders kunnen en moeten gaan tussen het stadsbestuur en ondernemer Hans Vahstal, maar hoe dan? Daar kreeg de gemeenteraad donderdagavond geen antwoord op van wethouder Jan-Willem Stegeman en zijn collega Hans Buijtelaar. Meer cruciale antwoorden bleven in de lucht hangen, uit vrees dat Amersfoort zich te veel in de kaarten laat kijken door met publiek antwoord te geven. De klassieke oplossing: volgende week bespreekt de raad de zaak nog een keer, maar dan achter gesloten deuren met geheimhoudingsplicht.
Politieke vragen zijn er genoeg over de verstoorde relatie van de gemeente met bouwer en ontwikkelaar Hans Vahstal. Hadden het college en de gemeentelijke advocaten echt niet in de gaten dat de claim van de ontwikkelaar voor een groot deel zou worden toegewezen door de samen benoemde experts? Wat valt er nog te winnen door nieuwe procedures te voeren? Hoe kansrijk is het om het oordeel van experts voor te dragen voor vernietiging en begint de hele affaire dan weer van voren af aan? Wat ging er mis tijdens het minnelijk overleg van 2018? Waarom komen b. en w. nu terug van hun oordeel in 2019, toen het er nog op leek dat Amersfoort mee ging werken aan het vaststellen van de schade zodra er een eindbeslissing zou zijn?
Misschien krijgen de gemeenteraadsleden het op 9 maart wel te horen, in de dan te houden besloten vergadering. In de openbaarheid van 4 maart bleven de wethouders om de hete brei heen draaien en koos Remko Wijling van het advocatenkantoor Van Ardenne & Crince le Roy voor de formele lijn. Zo bijvoorbeeld: hoe het mis was gelopen bij de gesprekken over een minnelijke regeling in 2018? “Dat blijft tussen de advocaten die zulke gesprekken voeren. Het is niet gelukt. Er is een mail waarin Vahstal zegt dat hij met de onderhandelingen stopt.”
Het zijn feiten, maar niet alle feiten uit die overlegronde. Volgens Vahstal bleven de gemeentelijke advocaten eerder bereikte compromissen ter discussie stellen, ook als die door hem en de verantwoordelijke wethouder waren bevestigd. Zulk ‘terugonderhandelen’ vond hij onverteerbaar. Waarna de gesprekken inderdaad niet werden voortgezet.
Marges en kosten
Ziet het advocatenkantoor echt kansen om te betwisten dat Amersfoort grond voor 244 woningen aan Vahstal had moeten aanbieden? Daar kwam geen antwoord op, maar af en toe leek het erop dat de vernietigingsprocedure druk op de ketel moet houden. Dat de gemeente ook iets in handen wil hebben tegenover de procedure die Vahstal voert over het type bouwprojecten dat hij had moeten krijgen. Vrije sector, zegt de gemeente. Volgens Vahstal gaat om luxe vrije sector, en dat is twee keer zo profijtelijk. Waarmee de basis om de schade vast te stellen ook verdubbelt ten opzichte van de redenering van de gemeente, en dat kan tientalken miljoenen schelen na het meerekenen van wettelijke rente en de jarenlange vertraging.De oppositieraadsleden Menno Fousert (Amersfoort 2014), Ralph Langendam (BPA) en Marc Smits (SP) kregen van de wethouders Buijtelaar en Stegeman ook zeer afgemeten antwoorden. Wegen de kosten van doorprocederen wel op tegen de marges om nog iets te winnen bijvoorbeeld? Buijtelaar: “Op de echo van een krantenartikel reageer ik niet. Vahstal is in 2015 de procedure gestart en dat is zijn goed recht.”Stegeman: “We proberen elkaar te vinden in het midden terwijl we nog ijzers in het vuur hebben.”En op de vraag van coalitiepartner Hans Bol (ChristenUnie) over het moment dat de gemeente besefte dat ze de afspraken niet zou halen zei Buijtelaar: “We hadden een aanbiedingsverplichting, er was geen afnameverplichting Op basis van de getallen in de overeenkomsten zagen wij het risico niet zo. Na 2015 is daar anders over geoordeeld, dat kun je niet meer corrigeren.”
Dubbele strategie
Als de gemeenteraad in beslotenheid meer te weten komt, volgt op 16 maart nog een openbare behandeling van het voorstel hoe verder met Vahstal om te gaan. Dat wordt vermoedelijk een korte en lastig te doorgronden discussie voor de toehoorders. Wat in beslotenheid is besproken, mag niet in openbaarheid worden herhaald, en als er moet worden onderhandeld, hoort de gemeenteraad daar geen voorschot op te nemen.
Resultaten uit het verleden doen vermoeden dat het college niet van mening verandert na de besloten vergadering en ook op 16 maart kiest voor de dubbele strategie: doorprocederen én minnelijk overleg openen. Tegenstanders van die aanpak kunnen hun mening in de raadsvergadering slechts in algemene bewoordingen geven, want de geheime informatie moet geheim blijven. Voorstanders zullen vooral zwijgen, onder het motto dat alles al is gezegd. Twee collegepartijen gaven donderdagavond al het voorbeeld. VVD en D66 hadden nul vragen aan de gemeentelijke advocaat en mengden zich evenmin in de discussies met de wethouders.