Vahstal vindt schadevergoeding van vijf miljoen te laag

De gemeente Amersfoort was in mei 2023 opgelucht over de afloop van bijna veertig jaar strijd. De aan Vahstal toegekende schadevergoeding was veel lager dan de ruim 47,5 miljoen die de ontwikkelaar had geclaimd als genoegdoening voor hem door de neus geboorde lucratieve woningbouw. Nadat het toegekende bedrag met rente was overgemaakt, schrapte het stadsbestuur de reservering voor de claim. Volgens wethouder Willem-Jan Stegeman is er geen reden om opnieuw geld apart te houden zolang het nog maar de vraag is of Vahstals nieuwe procedure kans van slagen heeft.

Voor dit type arbitragebeslissingen geldt een uitzonderlijk lange beroepstermijn van drie jaar. Vahstal had Amersfoort nog tot mei 2026 kunnen laten ‘bungelen’ door ruimer de tijd te nemen om de procedure aan te spannen. De rechtbank zal beoordelen of de arbiters hun werk naar eer en geweten hebben gedaan zonder een van de partijen te benadelen.

Veertig jaar strijd

Het conflict tussen Vahstal en Amersfoort is al bijna veertig jaar gaande. Het draait om niet nagekomen toezeggingen van de gemeente aan de ondernemer uit het verleden en mislukte pogingen om de schade daarna goed te maken met nieuwe toezeggingen over bouwgrond en projecten. Dat Amersfoort fouten heeft gemaakt is tot in hoogste instantie uitgevochten. De procedure over de exacte schadevergoeding is in de eerste maanden van 2022 begonnen.
De uitspraak van experts over de hoogte van de schadevergoeding kwam in mei 2023 als een verrassing. Bij een andere rechtszaak in oktober 2022 noemde de gemeentelijke advocaat 48 miljoen euro als geclaimd bedrag, met de toevoeging dat dit volgens Amersfoort tien keer te veel was.
In de zogeheten schadestaatprocedure hebben Vahstal en de gemeente ieder een expert benoemd, waarna zij samen een voorzitter hebben gekozen. Het drietal heeft beide partijen gehoord en schriftelijke stukken ontvangen over de berekening van de schadevergoeding. Alle documentatie over dit proces is door de gemeente en Vahstal geheim verklaard, inclusief de uitspraak van de experts. De gemeenteraad is achter gesloten deuren geïnformeerd, eveneens met opgelegde geheimhouding.

Herziene boekuitgave

De stichting Regionaal Spitwerk bereidt een herziene uitgave voor van het boek Vahstal versus Amersfoort  van de hand van Miro Lucassen. Het valt te voorzien dat het conflict de stad nog jaren bezig kan houden. De 5,35 miljoen zou compensatie moeten zijn voor het mislopen van de bouw van 244 woningen in de vrije sector in de periode tot 2015. Dat is niet te rijmen met een rendement van 50.000 euro per woning, ooit als indicatie genoemd door oud-wethouder Jan de Wilde. Onduidelijk is ook waarom de arbiters de rente pas laten tellen vanaf december 2020.

Nu Vahstal de arbitrage aanvecht, moet Amersfoort rekening houden met een slepende procedure. Stel dat Vahstal erin slaagt om die 5,35 miljoen van tafel te krijgen. Om vast stellen welk bedrag het dan wel moet zijn, zal de rechter sterk in de schoenen moeten staan. In een enigszins vergelijkbare zaak in Vianen is doorgeprocedeerd tot de Hoge Raad, met keer op keer nieuwe rapporten en deskundigen. Je kunt ook voorspellen dat de gemeente op haar beurt hoger beroep instelt als een volgende uitspraak nadeliger uitvalt voor Amersfoort.

Vahstal versus Amersfoort, verschenen in 2016, wordt in de komende editie aangevuld met nieuwe hoofdstukken over de arbitrage tussen de ondernemer en de overheid. Voor de eerste uitgave mocht de schrijver de Amersfoortse mediaprijs Kei van een journalist in ontvangst nemen.