De stap naar weer een procedure in de zaak-Vahstal nadert, aangezien het stadsbestuur en de ondernemer elkaar geen millimeter naderen. Op 12 mei eindigde het laatste overleg over het minnelijk afdoen van de door Vahstal geleden schade zonder resultaat. Een vervolgafspraak is niet gemaakt. Vahstal wil niet, want het verschil van inzicht is volgens hem te groot. Hij kondigt documenten aan die zijn claim onderbouwen, en waarschuwt in zijn e-mail aan wethouder Willem-Jan Stegeman tussen de regels door dat Amersfoort snel moet bewegen om in gesprek te blijven.
Voortgang boeken is lastiger geworden door het onverwachte aftreden van de wethouder die het dossier het beste kende, Hans Buijtelaar. Die stapte opzij voor een heel andere kwestie, het wespennest westelijke rondweg, maar als gevolg daarvan heeft het pokerspel rond dossier-Vahstal weer nieuwe spelers – en als er iets is waar de ondernemer een hekel aan heeft, dan is het de steeds wisselende gemeentelijke teams.
Vahstal kreeg eind 2020 grotendeels gelijk in de arbitrage rond overeenkomsten uit 1998 en 2005. De daarin beloofde aanbiedingen van bouwgrond zijn nauwelijks gerealiseerd en volgens de bindend adviseurs is dat grotendeels te verwijten aan de gemeente. Vahstal heeft minder in de stad kunnen ontwikkelen dan was afgesproken, in elk geval 244 woningen in de vrije sector. Met die uitspraak kan Vahstal de zogeheten schadestaatprocedure beginnen, om vast te stellen welke compensatie Amersfoort moet uitkeren.
Om het hardst zeggen zowel de gemeente als Vahstal dat zij er liever in onderling overleg uitkomen, maar dat overleg komt niet van de grond. Eerste gemeentelijke onderhandelaar is momenteel wethouder van financiën Stegeman (D66), vergezeld van Kees Kraanen (VVD) die dit deel van Buijtelaars dossiers op zijn schouders kreeg. Kraanen draait lang genoeg mee in de politiek om Vahstal te kennen, maar in deze functie heeft de wethouder nog niet gesproken met de ondernemer. Dat kan pas gebeuren, valt op te maken uit de vandaag verzonden e-mail, als Amersfoort een grote stap neemt. In Vahstals woorden: ‘Wanneer er vanuit de gemeente in de komende tijd alsnog de bereidheid is om op een voor ons acceptabele wijze te overleggen inzake het project Lichtenberg, dan zijn wij daar zeker nog toe bereid.’
In de compensatiediscussie is De Lichtenberg al vaker genoemd. Het terrein van het vroegere ziekenhuis is in ontwikkeling voor luxe nieuwbouw, de sector waar Vahstal zich als een vis in het water voelt. Een groot aantal kavels is al toegewezen aan particulieren en een collectief, maar één stuk grond is nog beschikbaar. Daar staat een appartementencomplex met 75 woningen op de kaart.
Toplocatie
Het is een droom voor elke ontwikkelaar: woningen op deze toplocatie verkopen zichzelf. Het is ook een droom voor de gemeente: met een forse grondprijs kan de stad geld binnenhalen voor investeringen elders. Echter, als de bouwkavel naar Vahstal zou gaan ter compensatie van eerdere schade, kan de gemeente nooit de hoofdprijs voor de grond vragen. Is dat het waard om het metersdikke dossier van meer dan dertig jaar strijd te kunnen sluiten? En is het dossier echt dicht als Vahstal met megakorting mag bouwen op De Lichtenberg, of omvat zijn claim nog meer punten?
Het college van b. en w. van Amersfoort kan het antwoord op die vragen nog niet hebben, maar wachten helpt de zaak niet verder. Duidelijk is dat de ondernemer niet tevreden is met aanbiedingen van wethouder Stegeman tot nog toe. Ook duidelijk is dat Vahstal een gedetailleerde versie van zijn claim in voorbereiding heeft, waarbij alles erop wijst dat die omvangrijker wordt dan één bouwproject op een toplocatie. Tegelijkertijd suggereert zijn e-mail dat De Lichtenberg onder de juiste voorwaarden voldoende kan zijn - wie een lesje duimschroeven aandraaien zoekt, weet waar dat te vinden is in de stad.
Er is trouwens nog een reden voor de wethouders om niet lang te talmen: de gemeenteraad zit bovenop het dossier en krijgt binnenkort versterking van een eigen juridisch adviseur: nog een speler in het miljoenenpokerspel waar Amersfoort allang niet meer de beste kaarten in handen heeft.