In de appgroep van vrouwen die ik nog ken van basisschool St. Joris op de Schimmelpenninckkade barstte het los toen ik de dames naar hun mening vroeg. Vooropgesteld: iedereen vindt het autoluw maken van de historische binnenstad een goed idee. Maar de uitwerking laat veel te wensen over. Karin Koning uit De Muurhuizen: ‘’De communicatie is slecht. Op de website staat nergens of iemand langs je huis mag rijden om iets af te geven of waar bezoekers moeten parkeren’’. Eva van Zuilen op de Zuidsingel: “De website is zeer gebruikersonvriendelijk. We zijn er veel tijd aan kwijt. En oude mensen hebben soms niet eens een mobiel, laat staan dat zij wegwijs worden op die parkeersite.’’
Werkzaamheden aan de Zuidsingel. Voor bouwbedrijven is het regelen van een parkeervergunning ingewikkeld. Foto's Eric van der Velden
Eva vervolgt: ‘’Onze auto is kapot en de reparatie gaat nog wel even duren. We moeten onze vervangende auto nu elke keer als we weggaan aanmelden. En we worden onvriendelijk behandeld. Onze klusjesman wilde niet meer komen omdat hij niks van de website snapte. Mijn man belde Parkeerservice voor een oplossing, waarna we een linkje via de mail kregen om een vergunning voor de klusjesman aan te vragen. Die vergunning werd vervolgens afgewezen, het had een andere vergunning moeten zijn. We kregen de ruim 30 euro voor de verkeerde vergunning niet terug, want dat was onze eigen verantwoordelijkheid. En het ergste: ik merk geen verschil qua auto’s nu het autoluw is, behalve dan dat er nu meer mensen tegen de rijrichting inrijden.’’
Kleine zelfstandigen
Jolanda Klein (Drapiersgilde) hoort van allerlei kleine zelfstandigen als tuinmannen, koeriers van kleine bedrijfjes en klusjesmannen dat ze soms niet meer verder durven te rijden omdat ze niet weten waar ze hun auto moeten laten. ‘’Ik sprak een stukadoor die voortaan wil bedanken voor klussen in de binnenstad omdat het teveel gedoe is. En mijn loodgieter, die al jarenlang in de binnenstad werkte wil ook niet meer komen. Hij moet er namelijk maar op vertrouwen dat zijn klanten hem aanmelden met het juiste kenteken. We wonen zelf trouwens net buiten het gebied, maar hebben al een waarschuwing gekregen omdat we per ongeluk het autoluwe gebied in reden, het staat heel onduidelijk aangegeven waar dat begint.’’
Borden op de Kamp. 'Mensen snappen niks van de situatie'.
Die ervaring heeft Meta Cornelissen ook. ‘’Bij De Kamp, waar ik elke dag langs fiets, ontstonden echt gevaarlijke toestanden. Mensen snapten niks van de situatie, er staat te veel informatie op de borden terwijl het daar hartstikke druk is, dus dan moet je op het verkeer letten en heb je geen tijd voor die lap tekst. Automobilisten schieten dan maar snel de zijweg in en dat levert weer chaos op voor andere weggebruikers als fietsers. Het gaat nu wel beter, maar het is daar nog wel warrig.”
Horecaondernemer koopt parkeergarage op
Ook in haar eigen Breestraat is de situatie er bepaald niet beter op geworden. “Bewoners van De Muurhuizen die daar niet meer mogen parkeren, rijden nu rondjes, op zoek naar een plek. Dus ook in de Breestraat. Daar komt nog bij dat de gemeente de parkeergarage, inclusief het binnenterrein ervan, heeft verkocht aan de familie Kan. Deze familie is eigenaar van allerlei horecazaken in de binnenstad. Daar is veel onrust over ontstaan vanwege de consequenties voor de huurders van de garage en dan met name voor de bewoners van de sociale huurappartementen voor wie de parkeergarage eigenlijk gebouwd was.
Het is op zich het goed recht van de holding van de familie Kan om de garage te kopen, maar we zetten wel vraagtekens bij het handelen van de gemeente. Het is goed mogelijk dat de parkeergarage gebruikt gaat worden voor restaurantgasten waardoor er juist meer auto’s in de straat komen dan minder. Er zijn zorgen over de sociale veiligheid en leefbaarheid van de omliggende woningen en over een eventuele prijsverhoging voor het parkeren, waardoor sommige binnenstadbewoners die nu een vergunning hebben het niet meer kunnen betalen. Aan de ene kant heeft de gemeente voor ogen dat de binnenstad autoluw moet zijn, aan de andere kant verkopen ze een garage waar bewoners parkeren aan een commerciële partij, waardoor het autoverkeer kan toenemen. Heel vreemd.
Ondertussen raakte mijn zoon zijn baantje juist kwijt. Hij bracht folders rond en die pakken werden met een busje aangeleverd. Die bevoorrading lukt nu niet meer. Hij vindt wel weer wat anders, maar toch. Ik snap op zich het idee, maar waarom moest het zo ingewikkeld worden gemaakt en waarom verkoopt de gemeente een parkeergarage voor commerciële activiteiten die indruisen tegen het eigen beleid van autoluwe binnenstad en tegen het belang van de bewoners daar? Wegen de voordelen kortom wel op tegen de nadelen?’’
Pas na kwartier weer inloggen
Wilfred Visser woont in De Muurhuizen. Hij is blij met de autoluwe binnenstad. “Ik merk iedere dag en nacht dat er veel minder auto’s rijden, zowel aan de voorkant als de achterkant (Weverssingel). We hebben zelf onze auto weggedaan omdat het altijd al een gedoe was om een plek te vinden. Ik ga nu met de bus naar mijn werk, soms gebruik ik Greenwheels, we doen veel op de fiets. Gaat prima. Maar ik vind ook wel dat die autoluwe binnenstad nodeloos ingewikkeld is gemaakt. Je hebt in de binnenstad drie vergunningen: een parkeervergunning, een ontheffing tijdelijke toegang en een bezoekersregeling. Mijn schoonouders zijn slecht ter been. Als ze op bezoek komen moet ik een ontheffing tijdelijke toegang aanvragen om mijn schoonmoeder voor onze deur af te zetten, die kan niet ver lopen. Daarna rijd ik met mijn schoonvader naar de parkeergarage, daar moet ik een bezoekersregeling voor aanvragen. Als je dat goed doet, gaat dat allemaal nog wel, maar als je een fout maakt kun je pas na een kwartier weer inloggen. Dat kan nét dat kwartier zijn dat je nodig hebt om geen bekeuring te krijgen.’’
Via de Kleine Haag vindt nog steeds sluipverkeer plaats.
‘’En over website en app van Parkstart Amersfoort is totaal niet nagedacht en het mocht geen geld kosten, dat is duidelijk. De app op je telefoon is helemaal geen app, maar een slechte website. Op het moment dat je al bent ingelogd op bijvoorbeeld je laptop, kun je niet meer op je telefoon inloggen en moet je weer een kwartier wachten. Met eventuele bekeuringen van dien. En neem de eindtijd zoals die is ingesteld op de site. Die staat op 2071 in plaats van 2021. Wie verzint zoiets? Waarom komt er geen echte app waarmee je alleen maar een foto hoeft te uploaden van het kenteken van je bezoek? De controleurs van parkeerbeheer hebben wel zo’n app om nummerplaten te scannen, dus het kan allemaal wel. Maar de gemeente wil er gewoon geen geld aan uitgeven en dat is jammer.’’
Morelisse
Ramon Morelisse van de gelijknamige audio en videoshop (‘’en alles wat daarmee te maken heeft’’) is op zich ook een voorstander van een autoluwe stad. Privé vindt hij het fijn dat het veel rustiger is geworden in de straat. Zijn klanten vinden het geen punt om bij De Flint te parkeren. Maar ook hij heeft last van de uitwerking van de regels. “Die zogenaamde app is een desktop-draak die voor geen meter werkt. En voor veel mensen is totaal onduidelijk dat ze autoluw gebied binnenrijden. Die borden met teveel informatie werken niet. En klusjesmannen kunnen hun busje niet kwijt in De Flint. Verderop parkeren kan ook niet, want je hebt je spullen nodig en die kun je niet allemaal een eind meezeulen. Laatst had ik een klusser nodig voor een uur. Daar moest ik een dag vergunning voor aanvragen van 8,50. Dat is dan een duur uurtje parkeren. Op mijn eigen website vraag ik mensen om zich van tevoren aan te melden, dan kan ik uitleggen hoe ze hier moeten komen. Maar er komen ook steeds ‘zomaar’ mensen binnen die zich niet aangemeld hebben. Soms wel vier tegelijk. Die moet ik dan allemaal binnen een kwartier tussen alle bedrijven door aanmelden. Dat is lastig.’’
Invalide parkeerplaatsen
Bert-Jan Jurling van Holland Parket op De Kamp heeft een werknemer in dienst die invalide is. Nu de parkeerhavens op De Kamp laad- en losplekken zijn geworden, kan zijn invalide werknemer zijn auto nergens meer kwijt. “Er zijn veel te weinig invalideplaatsen, die waren er eerst wel. Een ander ding is dat vloerleggers hier hun spullen komen ophalen, even snel een paar plinten bijvoorbeeld. Het is ondoenlijk om die steeds aan te melden. We calculeren nu maar gewoon de bekeuringen in, dat is het makkelijkste.’’
Hulde voor de binnenstadbewoners
Sjouke Boersma van warme bakker Boersma wil ook niet negatief overkomen. Dat ís hij ook niet. Het idee is super, vindt hij. Maar de uitvoering is naatje. Hij somt een lange lijst op van wat er in zijn ogen misgaat. ‘’Er wordt allereerst met 2 maten gemeten. De Langestraat mag tot 11.00 uur bevoorraad worden. Waarom mag dat bij mij voor de deur op de Zuidsingel dan niet? Terwijl ik nog de enige echte warme bakker ben in de hele binnenstad. Dat is raar en waarom is het zo ingewikkeld, waarom geldt die regel van tot 11.00 uur bevoorraden niet voor iedereen? Dat is veel eenvoudiger en hoe eenvoudiger, hoe beter je kunt handhaven.”
Bij bakkerij Boersma is het nog steeds een rommetje voor de deur.
“Het was vooral de bedoeling om sluipverkeer in de binnenstad tegen te gaan. Maar de mensen die de sluiproutes kennen en veroorzaken zijn de Amersfoorters zélf. De mensen die een ontheffing hebben, veroorzaken nu sluipverkeer bij de Grote Haag. Je verplaatst het probleem dus alleen maar.
Zelf heb ik nog steeds geen ontheffing gekregen, omdat ik hier niet woon. Nee, dat klopt, maar ik heb dan ook een zakelijke ontheffing aangevraagd. Wat ik ook erg vind: mensen die slecht ter been zijn kunnen hier gewoon niet meer komen. Ze moeten hun auto in de parkeergarage zetten, maar dat werkt gewoon niet, ze kunnen niet zo ver lopen. Had die mensen ook wat geboden, bijvoorbeeld de gelegenheid om ook tot 11.00 uur te komen. Het is zo onvriendelijk.’’
En dan sta je daar voor die onleesbare borden
“En het wrange: toen het nog betaald parkeren was hier, stonden de parkeerplekken voor 70% leeg. Nu staan er de hele dag auto’s geparkeerd van bewoners. Ook niet echt autoluw. Ik denk dat het idee heel goed is, maar het komt te vroeg. Het zou bijvoorbeeld een plan kunnen zijn om op de plek waar het oude stadhuis nu nog staat één groot parkeerterrein te maken waar binnenstadbewoners kunnen parkeren. Maar dat speelt pas over een paar jaar. Ik vind ook dat je juist goed gedrag zou moeten belonen in plaats van ‘slecht gedrag’ ontmoedigen. De bewoners van Amersfoort verdienen een groot compliment, want heel veel mensen hebben het goed opgepakt en gaan veel meer op de fiets. Maar met de ideeën die de binnenstadbewoners destijds zelf hebben aangedragen voor een autoluwe zone, is door de gemeente niks gedaan. De politiek zou ten dienste moeten staan van de bewoners. Nu lijkt het bijna op mensen pesten. Stel je voor: je bent een Belg en je wilt een dagje naar Amersfoort. En dan sta je daar als gast voor die poort met onleesbare borden waar je niets van snapt. Hoe komt dat over?’’
Exploitatie van Sint Joriskerk
Ronduit met de handen in het haar zitten Annet van Goor en Aalt Petersen. Zij zijn respectievelijk de uitbater en de beheerder van de Sint Joriskerk op De Hof en spreken namens de Protestantse Kerken Amersfoort (PGA). In het oudste en grootste monument van Amersfoort vinden kerkelijke, culturele en maatschappelijke activiteiten plaats. Ze hebben te maken met zowel autoluw als fietsluw beleid, er mogen ook geen fietsen meer bij de kerk gestald worden. Maar de nabij gelegen fietsenstalling is vaak al of nog gesloten als er bijvoorbeeld een concert is.
Extra verzwarend is dat de kerk aan de achterkant, bij de Groenmarkt in autoluw gebied valt en aan de voorkant in kernwinkelgebied. Niemand snapt meer iets van de regels. Annet en Aalt hebben sowieso hun handen vol aan het continue aanmelden van mensen, maar met concerten is het onwerkbaar geworden om mensen aan te melden, want het aanmelden gaat op kentekenherkenning en Annet en Aalt weten van tevoren niet wie er komt. Ze hebben schema’s gemaakt met routes voor gasten hoe die moeten rijden om boetes te voorkomen. En als klap op de vuurpijl lijkt het erop dat ze de drie parkeerplaatsen die de kerk al 50 jaar mag gebruiken en die ze aanbieden aan mensen die slecht ter been zijn, nu ook moeten inleveren.
Annet: “Al 50 jaar wordt door de gemeente gedoogd dat we die drie plekken achter de kerk mogen gebruiken om exploitatie van de kerk mogelijk te maken. Maar deze zomer kwamen een paar BOA’s ons ineens melden dat het niet meer mag. Wij exploiteren de kerk zonder een cent subsidie, maar het wordt ons zo langzamerhand onmogelijk gemaakt. Wat ons tegenvalt is dat er weinig flexibiliteit wordt getoond. We zijn nu eenmaal geen horeca of winkel. Begrijp ons goed: ook wij snappen het idee van de autoluwe binnenstad en ondersteunen dat. We zijn bereid oplossingsgericht te denken. Er is inmiddels een gesprek met de afdeling Verkeer van de gemeente geweest en we zoeken nu naar een mogelijkheid om voor onze verhuuractiviteiten op de Groenmarkt te kunnen parkeren. Hopelijk komen we eruit samen.’’
Annet van Goor en Aalt Petersen van de St Joriskerk zitten met de handen in het haar. Foto Conny van den Bor.
Leren van gebruikers
Bestuursadviseur van de gemeente Amersfoort Brugt Groenevelt herkent de kritiek. “Het was echt wennen voor veel mensen. De kritiek leert ons hoe één en ander makkelijker en beter kan. Er zijn nu eenmaal veel verschillende typen gebruikers en veel verschillende mogelijke situaties. Met hulp van veel oplettende binnenstadbewoners hebben we uiteraard kinderziektes ontdekt. Met name in bebording leerden we dat de tekst juridisch wel klopt, maar voor automobilisten niet altijd meer goed te volgen is.”
‘’Met bewoners die ons op fouten wezen is ook een goed contact opgebouwd: zij zagen veel dingen waar we iets mee konden. We hebben bijvoorbeeld samen met bewoners wandelingen gemaakt om te kijken waar ze wat zien. Dit leverde veel verduidelijkingen op. Een mooi voorbeeld is dat er nu een portaalbord is, met een afscheiding van wat autoluw is en wat niet. We leren veel van gebruikers, en dat is fijn want het is een groot project! De bebording wordt nu beter, net als de inrichting van de straten.’’
Wie weet wat er nu precies gevraagd wordt, mag het zeggen.
Groenevelt vervolgt: “Wij horen en zien dat de Kamp extra aandacht vraagt. Daar staat een aantal juridisch noodzakelijke borden ter hoogte van de Coninckstraat en de situatie is daar onvoldoende duidelijk. Dit zagen we ook terug in het aantal overtredingen op de Weverssingel. Hier zijn wij actief mee aan de slag gegaan. Er wordt een matrix bord geplaatst waarop het nieuwe regime staat aangegeven. Maar ook zal verder op de Kamp worden bekeken hoe het beter kan, met name tussen tussen de Coninckstraat en de Kamperbinnenpoort.”
Tevreden
Maar los van de kritiek wil de gemeente erop wijzen dat er ook veel mensen tevreden zijn. Groenevelt: ‘’Plekken zoals ’t Havik, Kortegracht en Muurhuizen komen nu meer tot hun recht en daar is het echt rustiger. Natuurlijk moeten bewoners en ondernemers ook wennen aan het aanmelden van bezoek, maar het doel, namelijk het weren van onnodig verkeer in de stad lijkt in ieder geval voor een belangrijk deel gelukt te zijn.’’
Als het doel het weren van onnodig verkeer is, waarom heeft de gemeente dan de parkeergarage in de Breestraat voor commerciële doeleinden verkocht? Op die vraag wil Brugt Groenevelt niet ingaan. “Er zijn raadsvragen over gesteld, ik weet er te weinig van, hoe het precies zit kunnen belangstellenden hier lezen.''
''
Kritiek op website Parkeerservice
De kritiek op de gebruikersonvriendelijke website van Parkeerservice herkent de gemeente. Maar: "Probleem is dat het een systeem is waar in het hele land mee wordt gewerkt. We kunnen dus niet zomaar verbeteringen doorvoeren. We blijven wel verbetersuggesties doorgeven.”
Onoverzichtelijkheid troef op de site van Parkeerservice. Bezoekers aanmelden is een hele klus.
Overtredingen
Er worden nog steeds veel waarschuwingen via de camera’s gegeven, volgens Brugt Groenevelt. Daarom ligt er nu een plan om extra informatieve borden te plaatsen op de hoek Flierbeeksingel/Van Randwijklaan en de Scheltussingel. In het begin van de autoluwe binnenstad ging het om enkele duizenden overtredingen per week, naar een paar honderd nu. Dat heeft te maken met gewenning, maar ook met versoepelingen dan wel verzwaring van coronamaatregelen. “Bij versoepelingen nam de drukte iets toe, bij verzwaring iets af.’’
In totaal zijn er volgens Groenevelt tot op heden bijna 30.000 overtredingen geconstateerd. Dat wil dus zeggen dat mensen het autoluwe gebied in reden zonder daar toestemming voor te hebben. Er werden en worden ‘fysieke controles’ op verschillende locaties gedaan, maar verreweg de meeste overtredingen zijn met een flitscamera waargenomen. Op de Weverssingel werden met de camera 21435 waarschuwingen uitgedeeld en 2169 bekeuringen. Op de Bloemendalsestraat 4861 waarschuwingen en 989 bekeuringen.
De evaluatie van de autoluwe binnenstad staat voor volgend jaar maart gepland, een jaar na invoering. In de tussentijd probeert de gemeente waar mogelijk problemen op te lossen. Maar: “het doel blijft zo min mogelijk auto’s in de stad.’’