Amersfoort en Leusden hebben menig robbertje gevochten met als inzet verlegging van de grenzen. De schermutselingen leverden niet meer dan beperkte correcties zonder grote gevolgen op, al blijft het merkwaardig dat uitgerekend het nationaal monument Kamp Amersfoort en de algemene begraafplaats Rusthof op Leusdens grondgebied liggen, maar bij Amersfoort horen.
Uiteindelijk had Leusden één groot doel voor ogen: Amersfoort buiten de deur houden. Opgeslokt worden door de grote buur, ze lagen er in Leusden wakker van. Amersfoort is er nooit in geslaagd het door de snelweg A28 gevormde front verder oostwaarts te schuiven, al kreeg de gemeente er uiteindelijk wel een bescheiden enclave aan de Leusdense zijde bij: Stoutenburg-Noord.
De buffer tussen de twee kemphanen, de weilanden en akkers tussen de Barneveldse Beek en het Valleikanaal, onderging vanaf 2011 een ongekende metamorfose, gelukkig niet in de vorm van een vinexwijk, maar als een natuur- en recreatiegebied dat de naam De Schammer kreeg, genoemd naar de boerderij ’t Scham op een dekzandrug waar al in de prehistorie werd ‘geboerd’. Eerder was het aansluitende (Amersfoortse!) gebied Bloeidaal tussen de spoorlijn Amersfoort-Apeldoorn en de Koedijkerweg op soortgelijke wijze onder handen genomen.
Bloeidaal en De Schammer sluiten naadloos op elkaar aan en vormen een eldorado voor dieren, planten en mensen. De geconstrueerde riet- en moeraslanden oefenen een onweerstaanbare aantrekkingskracht op een wel zeer bont gezelschap vogels uit. Weidevogels, watervogels, roofvogels, ze vinden er allemaal wel iets van hun gading. Van de blauwborst tot de lepelaar, van de oeverloper tot de buizerd en dan niet te vergeten de kievit, gierzwaluw en tureluur, vogelaars kijken door hun verrekijkers hun ogen uit.
De spectaculaire herinrichting kwam tot stand in een samenwerking tussen Amersfoort en Leusden, het Utrechts Landschap en het waterschap Vallei en Eem, partijen die elk een deelaspect van het beheer op zich hebben genomen, met uitzondering van Amersfoort dat er evenals de provincie Utrecht wel in investeerde, maar geen bemoeienis heeft met het onderhoud en de bescherming van wat in tien jaar is uitgegroeid tot waardevolle pseudo-ruige natuur met voldoende ruimte voor menselijke activiteiten.
Zowel Amersfoorters als Leusdenaren maken dankbaar gebruik van de mogelijkheden om er te wandelen, skaten, rennen of fietsen of gewoon lekker luieren in het gras aan de rand van een waterpartij. Dan heb je uitzicht op de over het groen heen piepende contouren van de stad en meer in het bijzonder Schuilenburg, de wijk die in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw werd ontwikkeld op agrarische bodem. De A28 vormt dankzij een tunneltje aan het einde van de Verdiweg geen barrière.
Nog nadrukkelijker dan in genormaliseerde tijden zijn Bloeidaal en De Schammer in de coronaperiode uitermate geschikt voor de ‘vrije uitloop’ van stadse en dorpse mensen.
Ze kunnen er, zeg maar, grenzeloos genieten.
