Als opvolger van Buijtelaar is Roald van der Linde naar voren geschoven. Een Rotterdammer die zich presenteert zoals we dat allemaal graag van Rotterdammers zien: niet lullen maar poetsen, geen woorden maar daden. Hij zei in een van zijn eerste Amersfoortse interviews dat hij zijn ‘mouwen opstroopt’. Meteen ging hij toen met opgestroopte hemdsmouwen op de foto. 'Geen rare fratsen maar gewoon goed werk leveren’ stond boven een uitgebreid gesprek met De Stad Amersfoort.
Roald van der Linde is een door allerlei wateren gewassen politicus en lijkt daarmee een geschikte vervanger van wethouder Hans Buijtelaar, die op 30 april per direct vertrok. De lokale VVD liet toen weten vlot naar een opvolger op zoek te gaan en heeft woord gehouden. Als Van der Linde op 25 mei een raadsmeerderheid achter zich krijgt, wordt hij geïnstalleerd en kan hij waarnemen tot de verkiezingen voor de gemeenteraad op 16 maart. Daarna wordt gekeken - ook door hemzelf - of hij dóór wil en kan.
Foto Jeroen van der Veer (De Stad Amersfoort)
Niettemin werden er meteen bezwaren ingediend bij de extra raadsvergadering. De SP kwam met een zware beschuldiging: Van der Linde zou dankzij een ‘baantjescarrousel’ in Amersfoort terecht zijn gekomen, een stad die hij niet kent en ook niet zal leren kennen in zijn korte termijn. En daar moet hij Buijtelaar vervangen, een veteraan die er bijna drie termijnen op had zitten.
‘Functie elders?’
Het debat vond plaats op dinsdag 11 mei ’s avonds laat, en was op korte termijn ingelast op verzoek van enkele oppositiepartijen. Zij vrezen dat Buijtelaar als gevolg van de kwesties over Vahstal en de rondweg een ravage en een miljoenenschade achterlaat. Ook willen ze méér openheid van de coalitie. Want waarom vertrok Buijtelaar voortijdig?
Volgens zijn partij, de VVD, verrichtte hij goed werk en was hij ook bereid om minder kostbare alternatieven voor de rondweg te onderzoeken. Geen enkel raadslid of wethouder oefende druk op hem uit om te vertrekken.
Vervolgens werd oeverloos doorgevraagd en doorvergaderd tot na middernacht, zonder dat de mist optrok. Lijst Molenkamp schamperde al dat de voormalige wethouder vast al een ‘functie elders’ op het oog had. Maarten Flikkema (VVD) zei wat jolig, helemaal aan het einde dat hij ‘uit zéér betrouwbare bron’ had vernomen dat Buijtelaar niet lang van zijn wachtgeld gebruik zal maken. Dus inderdaad een ‘functie elders’?
Maar daar bleef het niet bij. Er was een motie ingediend, te bespreken bij dit debat, waarin werd voorgesteld om maar géén vervanger aan te stellen. Was het niet beter voor die negen á tien maanden tellende tussenperiode Buijtelaars taken te verdelen onder de achtergebleven wethouders? Die kennen de stad en hoeven dus minder intensief te worden ingewerkt.
Wethouders met 'pretpakketten’
Daarbij speelt mee dat het college tot vóór de laatste gemeenteraadsverkiezingen vijf wethouders had; dat werden er vervolgens zeven om de winnaars van die verkiezingen recht te doen. GroenLinks, VVD en D66 eindigden bovenaan en mochten elk twee wethouders leveren, CU haalde wat minder stemmen en leverde er één. Er kwamen dus twee wethouders extra, hetgeen aan Amersfoort2014 direct de schampere kreet ‘pretpakketten’ ontlokte. Het zou een politieke keuze zijn, niet een maatschappelijke.
DENK wist een aantal grotere steden op te noemen met vijf of zes wethouders.
Meer argumenten tégen een externe, tijdelijke vervanger zijn: de kwesties Vahstal en rondweg gaan de gemeente miljoenen kosten, dus is het passend om te snijden in de gemeentelijke kosten. De motie werd ingediend door maar liefst zeven fracties die echter maar tien van de 39 zetels vertegenwoordigen. Daarmee haalde de motie het niet en lijkt de komst van Van der Linde vrijwel zeker.
Uw raadsanalist wil daarbij een kanttekening plaatsen. Enkele gewezen wethouders vertelden mij dat ze vrijwel álle avonden en vrijwel álle weekends in touw zijn. Naast de gewone werktijden, dus. Eén van hen belde mij geregeld op zaterdagochtend vanuit het stadhuis voor antwoorden op persvragen. Want dan was het zo rustig en schoot hij lekker op. Hij ging elke vrijdag met zijn echtgenote lunchen, want anders zagen ze elkaar nooit. Een andere wethouder ging op haar schaarse vrije zaterdagen in een andere gemeente winkelen. Want in haar eigen stad werd ze voortdurend aangesproken en bleef ze dus eigenlijk permanent aan het werk. In dat licht bezien is het geen gek idee om zulk hectisch en tijdrovend werk onder meer mensen te verdelen.
Eerst de krant dan de raad
Enkele oppositiepartijen voelden zich overvallen door de plotselinge voordracht. Ze waren pas eerder die dag geïnformeerd. 'De arrogantie van de macht', twitterden de socialisten. Pal voor een debat of er überhaupt een wethouder bij moet komen, schuif je al de nieuwe kandidaat naar voren! In het AD zei Maarten Flikkema, fractievoorzitter van de Amersfoortse VVD, dat de fractie de voordracht pas op maandag 10 mei ‘rond’ had. Daarna kon het op dinsdagochtend, 11 uur naar buiten worden gebracht. Maar dan dus niet in de papieren ochtendeditie van die dag.
De Stad Amersfoort sprak echter al op vrijdagmiddag 7 mei al met Flikkema en Van der Linde, met het verzoek het interview pas op dinsdagochtend, 11 uur online te zetten. De verslaggever mocht weten van de voordracht, de politiek pas vier dagen later. De SP schamperde: ,,De VVD vindt een interviewtje met De Stad Amersfoort belangrijker dan het informeren van de raad!’’
De oppositie beklaagde zich ook over het wachtgeld waar de tijdelijke wethouder te zijner tijd recht op heeft. Van der Linde bracht daar tegenin (in De Stad Amersfoort) dat hij al ‘op wachtgeld zat’ na zijn recente vertrek uit de Tweede Kamer en daar dus nu van af wordt gehaald. ,,Dus dat argument is getackeld.’’ Nou, niet helemaal. Want na een korte periode kan Van der Linde weer op dat wachtgeld gaan zitten.
Roald van der Linde (52) is een carrièremaker. Hij studeerde Bedrijfskunde en Economie en werd spoedig een hoge ambtenaar bij Financiën. Hij werkte op de Nederlandse ambassade in Washington en was gedurende twee periodes - van 2012 tot 2021 - Kamerlid. Voor de VVD uiteraard, waarvan hij al op zijn 14de lid was geworden. Tussendoor was hij ook nog enkele jaren journalist (medewerker Economie bij NRC Handelsblad) en docent op de Haagse Hogeschool.
Dit jobhoppen kan voor hem pleiten: hier is iemand die zich overal snel inwerkt. Anderzijds: is wethouder in de provincie de zoveelste stap van een gelikte carrièremaker? Slechts een springplank naar een volgende mooie job? Daar voelen wij Amersfoorters ons toch echt te goed voor.
Wespennest en slangenkuil
Eens kijken wat Van der Linde zelf vertelde aan het AD, De Stad Amersfoort en RTV Utrecht. Hij gaat ‘uitdagingen niet uit de weg’ en vindt Amersfoort ‘een mooie stad’, waar hij al eens ‘enkele uren’ wat heeft rondgereden. Daar horen we van op. Zodra bleek dat er geen nieuwe Kamertermijn in zat, dacht hij ‘voorzichtig aan een burgemeestersrol’, ergens in het land. Hij is een sportliefhebber en zal in Amersfoort zo snel mogelijk ergens ‘langs de lijn’ zijn te vinden. Maar hij wil als interim-bestuurder heen en weer pendelen van uit Rotterdam.
Hij krijgt volgens Flikkema waarschijnlijk niet de kwestie-Vahstal op zijn bord - die was al bij D66-wethouder Willem-Jan Stegeman geparkeerd - maar wel de andere taken van Buijtelaar, zoals, naast Sport, ‘de Kop van Isselt, Bovenduist en het doorpakken van de Westelijke Ontsluiting’.
Wat niemand benoemde, is dat Van der Linde eerder kamerlid en hoge ambtenaar was, maar nog geen raadslid of wethouder. Hij heeft geen ervaring met de gemeentelijke politiek.
Je staat op gemeenteniveau dichter bij de burger; dat kan lekker knus zijn, maar ook het tegendeel. Zijn voorganger moest heel wat zaaltjes met boze burgers te woord staan. De raadszaal is soms een wespennest en een slangenkuil. Van der Linde zal het merken.