De collegeonderhandelingen voor de vorming van een nieuw college van Gedeputeerde Staten in de provincie Utrecht zijn afgesloten. Maar ondanks de belofte van meer openheid die GroenLinks fractievoorzitter Huib van Essen uitspreekt in een kort promotiefilmpje op de site van de provincie, is er nog weinig bekend over de inhoud van het coalitieprogramma. Er komt een nieuw college van Gedeputeerde Staten met een nieuw geluid. Maar hoe nieuw dat geluid echt klinkt, daar moeten we nog even op wachten.
Het nieuwe college bestaat uit de fracties van GroenLinks, D66, CDA, PvdA en ChristenUnie en kan bogen op 26 van de 49 zetels, een krappe meerderheid. Bijzonder blijft het dat de VVD voor het eerst sinds lange tijd niet meedoet in het provinciebestuur. Met acht zetels zijn de liberalen straks de grootste oppositiepartij. Nieuwkomer Forum voor Democratie (FvD) neemt met zes zetels binnen die oppositie ook een belangrijke plaats in.
Verfrissend
Na alle gedoe rond het financiële debacle van de Uithoflijn, moet het verfrissend en bevrijdend zijn om met nieuw elan aan de start te kunnen. Maar of dat betekent dat er ook echt nieuw beleid komt, bijvoorbeeld rond de westelijke rondweg in Amersfoort, is nog onduidelijk. In verkiezingstijd riep de grote winnaar van de verkiezingen GroenLinks in haar provinciale programma nog tegen de westelijke ontsluiting bij Amersfoort te zijn, maar de vertaling van een verkiezingsprogramma naar een coalitieprogramma is niet altijd eenvoudig.
In korte filmpjes lichten de onderhandelaars van de beoogde coalitiepartners intussen een tipje van de sluier op. Ze willen meer doen voor het MKB en de maakindustrie, meer geld en hulp van de provincie voor gemeentes bij de overgang naar schone energie, meer investeringen in de groene contour, meer geld voor de fiets en ruimte voor het OV en meer aandacht voor betaalbare woningen. Maar op de concrete inhoud en uitwerking moeten we nog even wachten.
Omdat er nog zo weinig bekend is over de inhoud van het coalitieprogramma, gaan de discussies vooral over de poppetjes: Wie worden de nieuwe gedeputeerden en hoe zit het met de man-vrouw verhouding binnen het nieuwe college? Bij de belofte van ‘een nieuwe bestuurscultuur’ in de provincie hoort klaarblijkelijk een mannelijker college van Gedeputeerde Staten. Namen zijn officieel nog niet bekend, maar wat al wel duidelijk is, is dat van de vijf gedeputeerden er slechts een vrouw is. Een hele geruststelling dat de nieuwe commissaris van de Koning, Hans Oosters, in ieder geval ook een man is.
Dat voor een college met een behoorlijk progressieve signatuur niet meer vrouwen te vinden zijn, is verbazingwekkend. De voormalige Amersfoortse wethouder Fleur Imming twitterde er nog boos over. Ze vond het ‘hoe dan ook weer ontzettend jammer’. Misschien had Fleur zelf wel zin gehad in een rol als gedeputeerde, maar dan had ze waarschijnlijk partijgenoot Rob van Muilekom even opzij moeten duwen. Gelet op zijn eigen ambities lijkt Van Muilekom een voor de hand liggende kandidaat voor een post als gedeputeerde. In de verkiezingsstrijd gaf Van Muilekom al aan ‘het uitdagend te vinden om als gedeputeerde de vele ambities met de gemeenten inhoud en vorm te geven’. ,,Eerst maar zorgen voor een goede verkiezingsuitslag en de nieuwe fractie bepaalt de invulling indien de PvdA in het college van GS terecht zou komen’’, zei hij toen nog bescheiden, maar inmiddels lijkt hij een grote kanshebber. Daarmee zou er in ieder geval weer een Amersfoorter komen in het college van Gedeputeerde Staten en houdt de tweede stad in de provincie een vertegenwoordiger binnen het college van GS. Van Muilekom bevestigt noch ontkent op dit moment overigens zijn eigen kandidatuur. Dus het is nog even afwachten tot de officiële bekendmaking van de nieuwe ploeg en van het collegeakkoord die voor medio volgende week gepland staan. Als Amersfoorter Rob van Muilekom gedeputeerde wordt, neemt hij het stokje over van Pim van den Berg die op zijn beurt in 2015 Amersfoorter Remco van Lunteren opvolgde.
Pim van den Berg
Dat Pim van den Berg niet terugkeert als gedeputeerde wordt als verrassend ervaren. Het komt vooral door zijn eigen onduidelijkheid daarover. In een uitgebreid interview dat De Stadsbron in het kader van de Provinciale Staten verkiezingen in februari met hem voerde, gaf hij geen rechtstreeks antwoord op de vraag of hij opnieuw gedeputeerde wilde worden. Hij zei toen dat er veel geschikte wethouderskandidaten waren, maar dat het hem ‘heel goed bevallen was’. Was dit een verkapte sollicitatie voor een nieuwe periode als gedeputeerde? Misschien creëerde hij speelruimte voor zichzelf. Misschien was hij er op dat moment nog niet uit of misschien wilde hij gewoon het verkiezingsresultaat afwachten om te zien of D66 weer in het college zou terugkeren. Als lijstduwer stond hij op plek 50.
Gerucht
Toen D66 na de verkiezingen fors verloor, maar toch weer betrokken werd bij de vorming van een nieuwe coalitie, deed Van den Berg samen met D66 fractievoorzitter Marc de Droog de onderhandelingen voor deze partij. Begin deze week, op maandag 20 mei, maakte D66 in een persbericht bekend dat Van den Berg niet terug zou keren als gedeputeerde. Rond de verkiezingen zou hij dat al binnen een kleine groep binnen D66 kenbaar hebben gemaakt, staat er in de officiële bekendmaking. Bijzonder in dat persbericht zijn ook de dankwoorden van Yvonne Kemmerling. Zij was in juni 2015 Van den Bergs opvolger als wethouder in Amersfoort en legde vanwege nooit opgehelderde oorzaken haar wethouderschap ruim anderhalf jaar later neer. Inmiddels is Yvonne Kemmerling waarnemend voorzitter van de regio Midden-Nederland van D66 en bedankt zij Pim van den Berg voor zijn bewezen diensten. Het politieke wereldje is klein.
Maar waarom maakt D66 pas begin deze week bekend dat Van den Berg niet terug zou keren als gedeputeerde? Een gerucht dat rondgaat, is dat D66 niet verder wilde met CDA-gedeputeerde Maasdam en dat het CDA vervolgens een veto zou hebben uitgesproken over Van den Berg als gedeputeerde. Maar dit gerucht wordt niet bevestigd en kan net zo goed een voorbeeld zijn van een fake newsverhaal in de wereld gebracht door een teleurgestelde oppositiepartij. Volgens de provinciale D66 fractievoorzitter De Droog is er niks aan de hand. Hij vertelt dat Van den Berg hem rond de verkiezingen op de hoogte stelde van zijn naderend vertrek als gedeputeerde. Dat D66 het nieuws niet eerder naar buiten bracht, kwam doordat ze geen onrust wilde creëren tijdens de onderhandelingen. Pim van den Berg benadrukt dat het zijn eigen besluit is dat hij vertrekt. En dat hij dit besluit al voor de verkiezingen heeft genomen in overleg met het bestuur. Volgens Van den Berg is er geen relatie met het vertrek van de CDA-gedeputeerde.
Wat in ieder geval zeker is, is dat Pim van den Berg vertrekt als provinciaal bestuurder. Of een andere Amersfoorter hem straks opvolgt binnen het college van Gedeputeerde Staten moeten we nog even afwachten.