Stadhuis op het Trapezium: historische beslissing of vergissing?
Het stadhuis komt op het Trapezium. Dat is althans het huidige standpunt van de politiek. Het driehoekige terrein tussen het Eemplein en het centraal station is de ideale locatie, zo vindt een meerderheid van de gemeenteraad. Het ligt braak en bevindt zich vlakbij de binnenstad. Uiteraard is het prima te bereiken met het openbaar vervoer, want je bent er zó met de trein of met een van de stadsbussen.
Het Trapeziumterrein, tussen het spoor, het Soesterkwartier en het Eemplein. Foto Laurens Martina.
Nieuwbouw elders en renovatie van het bestaande complex zouden daarmee definitief van de baan zijn.
Het voorstel werd pas tegen middernacht aangenomen op 13 november jongstleden, na alwéér zo’n urenlange vergadering. Uiteindelijk stemden 33 van de 38 aanwezige raadsleden vóór.
De politiek is een vluchtig bedrijf, en dus zouden we kunnen vergeten dat uitgerekend met deze beslissing tegemoet wordt gekomen aan de wensen van fracties die niet altijd even serieus worden genomen.
Denk aan Actief, dat al jaren terug pleitte voor nieuwbouw in plaats van renovatie. De trotse fractie beschikte over twee zetels maar verdween compleet uit de gemeenteraad bij de verkiezingen in maart 2018. Of denk aan medestander (althans in dit dossier) Amersfoort2014, de fractie die schier ontelbare schriftelijke vragen indient die niet of nauwelijks worden beantwoord.
Hans van Wegen (BPA) voorspelde in mei 2017 nog eens dat renovatie wel eens
peperduur kan uitpakken, aangezien het niet duidelijk is hoeveel asbest in het
oude complex is verwerkt. In één moeite door kwam hij met het voorstel om uit
te wijken naar het Trapezium. Journalist John Spijkerman herinnerde zich in
deze kolommen dat Van Wegen al in de tijd van wethouder Sebastiaan van ’t Erve
(2009 - 2013) als ‘een roepende in de woestijn’ deze standpunten verkondigde. Het is de vraag hoe serieus Van Wegen nog wordt genomen. Onlangs beschuldigde burgemeester Lucas Bolsius hem - en public, bij de opening van de plenaire raadsvergadering - van halve waarheden en insinuerende uitlatingen. Maar het kan niet worden ontkend dat Van Wegen toen profetische woorden sprak.
De onvoorspelbare hoeveelheid asbest is één van de belangrijkste redenen dat van renovatie wordt afgezien. En: een meerderheid van de raad vindt thans het Trapezium dé plek.
Kogel door de kerk?
Nog een interessante kwestie: is de kogel nu werkelijk door de kerk? Je weet zoiets maar nooit. Op 28 juni 2017 besloot de gemeenteraad vóór renovatie. Daarvoor werd dertig miljoen terzijde gelegd. De oppositie klaagde dat dit bedrag wel eens lelijk kan oplopen vanwege die asbest. Wethouder
Menno Tigelaar zag vooral voordelen. De gemeente zou in het verbouwde pand dankzij energiebesparing op termijn goedkoper uit zijn. Hij zegde toe dat de raad op de hoogte zou worden gehouden van de perikelen gedurende de ingrijpende renovatie. Verder zou in de afgelopen jaren zo onderhand wel alles over het onderwerp zijn gezegd en besproken. Oppositieleden spraken van ‘een historische vergissing’.
De standpunten werden drastisch herzien na de verkiezingen in maart 2018.
GroenLinks kwam in de coalitie, die zich opeens uitsprak tégen renovatie. Het
college sprak van ‘voortschrijdend inzicht’.
In december 2018 leek het perceel van de voormalige rechtbank op het Stationsplein de beste locatie voor die nieuwbouw. Wethouder Willem-Jan Stegeman legde enthousiast uit dat het pand al eigendom is van de gemeente en dat het station aan de overkant ligt. Het stationsplein als geheel staat toch al aan de vooravond van een drastische herontwikkeling. Daarin kan het nieuwe stadshuis in één moeite door worden meegenomen. Na deze jubelzang vroeg hij of de raadsleden zich alvast wilden uitspreken.
Youssef El-Messaoudi (GroenLinks) voelde zich overvallen en deed deze oproep af als ‘een verkapte peiling’. De politiek bevond zich namelijk nog in de oriënterende fase. Volgens de wethouder moest er vaart worden gemaakt, aangezien het oude stadhuis in de huidige staat niet lang meer meegaat. Het kampt met achterstallig onderhoud en het heeft energielabel G, wat betekent dat het zo ongeveer het tegendeel is van CO2-neutraal. Het Trapezium? Dat deed hij af als een peperdure locatie, immers in handen van ‘particuliere marktpartijen’.
Geleidelijk werd duidelijk dat zijn criticasters gelijk kregen. Het perceel op het Stationsplein is niet ideaal want krap bemeten. Er zou dus flink in de hoogte moeten worden gebouwd. Daar zit de woonwijk er pal achter niet op te wachten. Bovendien: waar laat je al het verkeer op dat toch al volle Stationsplein?
En het inzicht, dat schreed voort.
Op dus naar het Trapezium. Alleen SP, Amersfoort2014 en Lijst Molenkamp stemden tégen. Het mag 75 miljoen kosten. Stegeman sprak van ‘een historische beslissing’. Een onderzoek is aangekondigd.
Maar hoe lang gaat zo’n onderzoek duren? Wanneer wordt de grond aangekocht, wanneer wordt de winnende architect gecontracteerd en wanneer gaat de eerste paal de grond in? Gaan daar niet ook weer járen overheen? Over ruim twee jaar, begin 2022, zijn er weer verkiezingen voor de gemeenteraad. Wie weet komen politici in de tussentijd met tegenwerpingen. Om nog maar te zwijgen van de nieuwe coalitie die daarna aantreedt. Die kan er ook weer heel anders over denken.
Problematische rotonde
Hoe dan ook: de eerste bezwaren zijn al gehoord. Vlakbij het geplande stadhuis ligt de problematische rotonde De Nieuwe Poort. Een bomvol verkeersknooppunt en het toneel van veel (bijna)ongelukken. Dat zal dus nóg drukker worden.
En dan zijn er de ambitieuze plannen voor woningbouw. Het Trapezium moet onderdeel worden van een serie woonwijken onder het motto ‘Langs Eem en Spoor’. Op het Trapezium zouden zo’n vijfhonderd woningen kunnen verrijzen. Maar als je er een omvangrijk complex als het stadhuis neerzet, blijven er daarvan nog maar driehonderd over.
Voorts moet het pand autoluw worden, wat betekent dat er in principe alleen nog parkeerplaatsen komen voor dienstauto’s, invaliden en voor laden en lossen. Het is echter de vraag of dat realistisch is in een snel groeiende stad. Naar verwachting stijgt het aantal inwoners tot 180.000 in 2030. Kun je al die automobilisten blijven weren? De VVD twijfelt of dat lukt en vindt sowieso dat je de burger zelf moet laten beslissen hoe hij of zij naar het stadhuis gaat.
SP en Lijst Molenkamp zijn overigens nog steeds vóór renovatie, asbest of niet. Sloop en nieuwbouw kosten te veel geld, zegt SP. Beide ingrepen gaan, zo betoogt ex-SP’er Molenkamp consequent, gepaard met een zorgwekkende uitstoot van schadelijke stoffen. De PvdA achtte nog lang renovatie een serieuze optie, maar heeft het verzet gestaakt. Het PvdA-standpunt zet toch al weinig zoden aan de dijk, want de fractie is ineengeschrompeld van tien zetels (tot 2010) tot twee.
Het Trapeziumterrein richting station, met links het oude witte stationnetje aan het Smallepad. Foto Laurens Martina
De politiek zwalkt en lijkt voorlopig nog wel even door te zwalken. Al zwalkend schrijdt het inzicht voort. De ene na de andere stellige uitspraak wordt gedaan en toch weer herroepen. ‘Historische beslissingen’ en ‘historische vergissingen’ wisselen elkaar af en alleen wie er bóvenop zit, kan het nog een beetje volgen. Een stadhuis op het Trapezium? We geloven het pas als de eerste paal in de grond gaat.