Het coalitieakkoord heeft vier hoofdthema’s: Leven, Thuis, Welzijn, en Samen. In het algemeen is er sprake van een indrukwekkende verandering van beleid. Veel meer aandacht voor groen, dierenwelzijn en biodiversiteit, prioriteit voor openbaar vervoer, voetganger en fietser. De auto liefst zoveel mogelijk van de straat en parkeren meer onder de grond. Openbare ruimte mensvriendelijker en groener gaan inrichten. Geen westelijke ontsluiting maar wel een stadspark op de Stadsring. Bij woningbouw wordt ingezet op meer geld vanuit het Rijk. De lobbykwaliteiten moeten beter, waarbij de ogen vooral gericht zijn op de nieuwe wethouder Micheline Paffen.
Er is geld vrijgemaakt voor investeringen in herinrichting van de openbare ruimte (1 miljoen), in fietsnetwerken, voor de inrichting van het Stationsplein, voor de Stadsring, de Noordewierweg en voor een fietsplan (11.7 miljoen). Voor de aanpak van de Hof en Varkensmarkt is 2 miljoen gereserveerd en voor investeringen in grootschalige woningbouw 10 miljoen. Er moet een nieuwe locatie voor maatschappelijke opvang komen (1,5 miljoen) en voor sportaccommodaties is 5 miljoen vastgelegd. Voor het zwembad in Hoogland is 15,5 miljoen opgenomen. Deze investeringen worden via afschrijvingen opgenomen in de structurele kosten en worden in veertig of dertig jaar afgeschreven. Dat legt dus wel behoorlijk veel druk op de begroting. Daarover later in dit stuk meer.
Een ambitieus programma dus met op veel onderdelen een duidelijke koerswijziging. Het programma moet uitgevoerd worden door de wethouders. Zij zijn dinsdag 5 juli beëdigd.
Portefeuilleverdeling
De wethouders zijn voorgedragen door de verschillende partijen, maar na de benoeming zijn zij de wethouders voor de hele stad.
D66 levert twee wethouders, Tyas Bijlholt gaat zich bezig houden met mobiliteit én kunst, cultuur en evenementen, onderwijs en arbeidsmarkt. Willem-Jan Stegeman is verantwoordelijk voor financiën en economie en tevens voor de ontwikkeling van het Hoefkwartier en Bovenduist.
GroenLinks heeft ook twee wethouders, Astrid Janssen die verantwoordelijk wordt voor energietransitie en wonen in het algemeen en de ontwikkeling van Langs Eem en Spoor (de kop van Isselt, de Nieuwe Stad, Wagenwerkplaats) in het bijzonder. Nadya Aboyaakoub-Akkouh komt vanuit Nijkerk naar Amersfoort om te zorgen voor onder meer jeugdzorg, integratie, werk, inkomen en armoedebeleid.
Het CDA levert Micheline Paffen-Zeenni die verantwoordelijk wordt voor: wmo (uitvoering wet maatschappelijke opvang), wijkteams en sociale basisinfrastructuur, diversiteit en toegankelijkheid, interbestuurlijke samenwerking (onder meer lobby), gemeentelijke organisatie, inclusief de bouw van het nieuwe stadhuis. Ben van Koningsveld zegt dat hij 100% inzet gaat leveren voor 60% van de tijd met sport en bewegen, bestuurlijke vernieuwing en participatie.
De CU heeft Rutger Dijksterhuis naar voren geschoven en hij is verantwoordelijk voor ruimtelijke ordening, erfgoed, monumenten en archeologie, toerisme, recreatie en citymarketing.
De Partij voor de Dieren heeft Amsterdammer Johnas van Lammeren gestrikt en hij krijgt de portefeuille dierenwelzijn, duurzame leefomgeving en biodiversiteit, dienstverlening en informatievoorziening. Voor de definitieve verdeling zie: https://amersfoort.notubiz.nl/document/11677141/1/1_2n+Collegevoorstel+portefeuilleverdeling
v.l.n.r. de acht wethouders Nadya Aboyaakoub-Akkouh, Astrid Janssen, Tyas Bijlholt, Micheline Paffen, Willem-Jan Stegeman, Ben van Koningsveld, Rutger Dijksterhuis en Johnas van Lammeren
Isolatieoffensief
'Goed leven binnen de grenzen van onze aarde' is een uitgebreid onderdeel in het coalitieakkoord én een duidelijke beleidsverandering. Het nieuwe college moet een 'isolatieoffensief' starten, energiearmoede bestrijden en een strategie opzetten voor gebruik van alternatieve bronnen voor energiegebruik. Er wordt volop ingezet om de daken en ruimte langs wegen vol te krijgen met zonnepanelen.
Opvallend is dat het project zonnevelden Over de Laak voorlopig wordt stilgelegd. Bij de ChristenUnie is dat ook een belangrijk punt, zo blijkt uit deze foto die op Twitter werd gezet door raadslid Jan Steven Eilander.
Foto Jan Steven Eilander
Energieverspilling wordt aangepakt waarbij gedacht wordt aan lichtvervuiling, niet duurzame terrasverwarming en open winkeldeuren in de winter. Het nieuwe college gaat veel investeren in vergroening en biodiversiteit. Dat varieert van een bomenfonds, vergroening van de openbare ruimte en verbetering van de verbindingen tussen groene delen van de stad tot een actieplan voor biodiversiteit en maatregelen tegen hittestress. Uiteraard is in het akkoord veel aandacht voor dierenwelzijn met zelfs een eigen wethouder.
'Omdenken'
Een duidelijke verschuiving van beleid is dat bij de inrichting van de openbare ruimte openbaar vervoer, voetganger en fietser prioriteit krijgen. Het wordt zelfs ‘omdenken’ genoemd. Bij herinrichting van straten is vergroening uitgangspunt. Kinderen moeten er veilig kunnen spelen en de voetganger en fietser krijgen voorrang en ruim baan. Ook vanwege de klimaatcrisis is de transitie naar meer duurzame en schonere vormen van mobiliteit noodzakelijk. Het idee achter deze vernieuwde kijk op de inrichting van de stad leidt tot minder blik op straat. Daarom wordt parkeren op straat duurder, het vergunningengebied fors uitgebreid en de parkeernormen bij nieuwbouw veel lager. Het aantal maatregelen op dit gebied is fors.
Gevolg van deze verschuiving is ook dat de westelijke rondweg is afgeschoten. Het oude college maakte in de laatste vergadering bekend dat aan het doorgaan van deze weg een prijskaartje van ruim 112 miljoen euro hangt. Er gaat nu een nieuw integraal programma komen voor verkeer en vervoer met als uitgangspunt onder meer groen en natuurinclusief, aandacht voor het plan van ring naar stadspark, leefbaarheid voor alle wijken en parkeren aan de rand van de stad. Een echte ommezwaai in het denken. Voor de VVD reden om hier tijdens de bespreking van het coalitieakkoord hard naar uit te halen.
Sneltramverbinding
Een opvallend onderdeel is het inzetten op een sneltramverbinding tussen Utrecht Science Park en Amersfoort. Misschien liggen de oude tramrails van heel lang geleden nog wel ergens onder het asfalt. Ik vraag mij af of dit niet opnieuw een heel heel duur mobiliteitstraject gaat worden, vraag me af waar die verbinding dan gelegd moet worden en wat de gevolgen zijn voor de natuur. Ik heb mijn twijfels hierover.
Een thuis voor iedereen
Op het gebied van wonen verandert er minder. De inbreiding van de stad blijft doorgaan, maar er wordt wel duidelijk uitgesproken dat in Stoutenburg-Noord, Groot-Weede, Hoogland-West en Elisabeth Groen/Park Randenbroek, Groengordel, Park Schothorst en het Waterwingebied niet gebouwd gaat worden. En Over de Laak en Hoogland West blijven of worden recreatieve groengebieden.
Het bouwtempo wil men hoog houden en al nadenken over nieuwe binnenstedelijke bouwlocaties na 2030. Er wordt bijvoorbeeld gedacht aan het verder verstedelijken van de Isselt. Voor de nog te bouwen hoogbouw bij de locatie van het voormalige ziekenhuis De Lichtenberg wil men nu ook sociale woningbouw en middeldure woningen.
Wat opvalt is de iets hardere toon richting corporaties: 'In de prestatieafspraken willen we afspreken dat we van alle woningbouwcorporaties verwachten dat zij geen sociale huurwoningen verkopen en dat de kwaliteit van de woningen op orde is en daar zullen wij op toezien'. Helaas niets over Jericho, de onzekerheid voor bewoners uit die wijk blijft groot.
Veel aandacht is er voor de opvang van kwetsbaren in onze samenleving, inclusiviteit en voorkomen van discriminatie. Het nieuwe college gaat mysteryguests inzetten om meer zicht te krijgen op de problematiek.
In dit onderdeel is er ook veel aandacht voor kunst en cultuur. Een aantal opvallende zaken. De plekken van de huidige brandweer kazerne en van het huidige stadhuis worden onderzocht om een gezamenlijk podium te realiseren. Flehite mag zich omvormen tot een nieuw stadsmuseum en het Rietveld paviljoen blijft. Er komen meer broedplaatsen en ruimte voor experimenten in kunst en cultuur. In totaal komt er 4 miljoen structureel extra beschikbaar. Overigens is er geen geld voor investeringen opgenomen. Ik vraag mij af hoe de kosten voor Flehite dan geregeld zijn.
Sport en bewegen wordt ingezet als preventiemiddel in het sociale domein en als verbinding tussen verschillende beleidsterreinen. Er wordt een langere termijnvisie gemaakt en er blijft een zwembad in Hoogland.
Welzijn en sociale rechtvaardigheid
Welzijn is een belangrijk onderdeel in het coalitieakkoord. Veel wordt ingezet op maatwerk en zorg, daarbij worden onorthodoxe oplossingen niet geschuwd. Wat hiermee wordt bedoeld, is niet vermeld. Bij jeugdzorg moeten de wachtlijsten worden teruggedrongen en er wordt geïnvesteerd in jongerenwerk. Opvallend is een onderzoek naar de mogelijkheid om een Maatschappelijke Diensttijd-traject aan te bieden voor jongeren die uitvallen op school of werk. Op het gebied van inkomensondersteuning wordt gezocht naar ruimte binnen de participatiewet voor vrijwilligerswerk en opleiding. De grenzen worden dus opgezocht om hulp te kunnen bieden.
Het nieuwe college moet in een of meerdere wijken een proef starten om sociale cohesie te verbeteren door een integraal wijkgebouw te realiseren waarin ontmoeting en andere maatschappelijke functies (huisarts, wijkteam, informatiewinkel, GGD) worden gehuisvest. Overigens is daarvoor maar € 200.000 incidenteel gereserveerd. Hoe dat gefinancierd wordt, is mij niet duidelijk.
Er is veel aandacht voor veiligheid. De wijkagent moet weer meer de straat op. Iets dat in elk coalitieprogramma steeds wordt vastgelegd. Hopelijk wordt het nu werkelijkheid.
Goed samenspel en in gesprek
De bestuursstijl moet verbeteren. De coalitie staat voor een open en transparante overheid die laat zien hoe besluiten (inclusief informatie en afwegingen) tot stand zijn gekomen. Er komt zelfs een wethouder bestuurlijke vernieuwing.
De wethouders komen naar u toe deze periode! Er worden inloopspreekuren gehouden en de stadsgesprekken worden voortgezet. De gelote burgerraad wordt toegejuicht en kinderwijkraden, een kinderburgemeester en jongerenraden worden gestimuleerd. Ook moet meer worden ingezet op samenwerking in de regio.
Ten opzichte van alle andere onderdelen wordt minimaal geld gereserveerd voor dit onderdeel Samen, slechts € 400.000 per jaar.
Financiën
Om al die mooie wensen te kunnen uitvoeren is wel geld nodig. De vele wensen zijn niet allemaal gedekt. De verhoogde parkeertarieven leveren voor onderdelen wel geld op maar er is meer nodig. In totaal is er de komende vier jaar 29,6 miljoen nodig. In het coalitieakkoord is opgenomen dat deze tekorten uit de algemene reserve worden betaald. Vreemd genoeg is bij de behandeling van het coalitieakkoord door geen enkele partij ingegaan op die financiële consequenties.
Financieel overzicht per thema uit het coalitieakkoord
Reces
De gemeenteraad gaat met reces tot 23 augustus. Dat betekent dat ook deze rubriek met reces gaat en tot die tijd niet zal verschijnen.