7 reacties

Politiek belicht 32 Coalitie met acht wethouders en....zonder rondweg

door Peter de Langen
1 juli 2022om 0:40u

Het laatste nieuws is dat de westelijke rondweg van tafel is. De kogel is door de kerk! De nieuwe coalitie erkent dat het huidige plan voor de westelijke ontsluiting financieel onhaalbaar is. Er wordt nu alleen nog ingezet op verbeteringen voor fietsers, voetgangers en hulpdiensten. De gedachte gaat uit, volgens kandidaat-wethouder Mobiliteit Tyas Bijlholt, naar een soort Brouwerstunnel. De fietsoversteekplaatsen bij de spoorwegovergang en de Stichtse Rotonde worden aangepakt en natuur wordt behouden. Met Defensie wordt overlegd over de verplaatsing van de huidige hoofdingang. In mijn volgende bijdrage ga ik dieper in op het coalitie-akkoord. 

Het nieuwe college telt dus 7,6 wethouders, iets meer dan het oude. Er is al kritiek gekomen op het aantal wethouders. Begrijpelijk, maar het is een gevolg van de versnippering, of verscheidenheid zo u wilt, van de huidige politieke samenstelling van de gemeenteraad. In Amersfoort hebben we nu dertien partijen, waarvan vier met één zetel en drie met twee zetels. De zes overblijvende partijen hebben vier tot zes zetels. Dat maakt het al lastig genoeg om een redelijk stabiel college te vormen. Zeker als het gaat om inhoudelijk nogal verschillende partijen. Het is dus niet verwonderlijk dat het lang geduurd heeft.

Waarom acht wethouders?

Acht wethouders is rijkelijk veel, ook als er een of twee in deeltijd gaan werken. Amsterdam, toch iets groter dan ons mooie Amersfoort, moet het doen met negen wethouders. Utrecht heeft zeven wethouders. Een dergelijke verdeling is niet gebaseerd op noodzaak, maar puur op basis van de zetelverdeling. D66 en GroenLinks met 6 zetels hebben twee wethouders geclaimd. Het CDA heeft vijf zetels, dus die moest wat inleveren en kreeg 1,6 fte. Voor CU en PvdD bleef nog wel een hele wethouder over.

Amersfoort kan natuurlijk best met minder wethouders toe. De afgelopen periode waren het er zeven . Omdat die teveel tijd hadden, was bedacht dat ze allemaal projecten moesten uitvoeren, die over de portefeuillegrenzen heen liepen. Ambtenaren verzuchtten vaak dat zij niet wisten welke wethouder nou eigenlijk waarvoor verantwoordelijk was. Het is te hopen dat we die onzin achter ons laten en de wethouders nu gewoon duidelijke portefeuilles krijgen.

Met acht wethouders wordt het tijd voor meer inhoudelijke discussie in het college. De afgelopen jaren zag je in de besluitenlijst van het college bijna alleen maar hamerstukken, ook bij belangrijke items. Ik vroeg me regelmatig af of men elkaars stukken wel las.
En acht wethouders krijgen veel tijd om nu echt contacten in de stad te gaan leggen. Met zoveel dagelijks bestuurders móet er gelegenheid zijn voor veel werk- en wijkbezoeken. En de stadsgesprekken, die echt een succes waren, kunnen nu makkelijk doorgaan. Het coalitieakkoord en de definitieve portefeuilleverdeling wordt vrijdag 1 juli gepresenteerd.

Achtergronden bij de samenstelling van het team

Het is goed om eerst eens stil te staan bij het team van de wethouders. Van de acht wethouders zijn er drie met bestuurlijke ervaring als wethouder. Dat zijn de twee 'zittenblijvers' Astrid Janssen (GL) en Willem-Jan Stegeman (D66) en de voormalig wethouder van Nijkerk Nadya Aboyaakoub-Akkouh (GL). De andere kandidaat-wethouders hebben allemaal ruime politieke ervaring als raadslid. Politieke ervaring is daarmee goed vertegenwoordigd. Van de acht wethouders kennen zes elkaar behoorlijk goed vanuit de Amersfoortse politiek. Er zijn slechts twee wethouders van buiten, dat is weleens anders geweest. Drie kandidaat wethouders zijn nauw betrokken geweest bij de onderhandelingen. Tyas Bijlholt, Astrid Janssen en Micheline Paffen-Zeenni hebben elkaars nieren kunnen proeven tijdens de onderhandelingen. Dat schept een band.
Qua achtergrond is het redelijk verdeeld. Er zijn twee civiele ingenieurs (Astrid Janssen en Micheline Paffen), Johnas van Lammeren studeerde Technische Bedrijfskunde en Willem-Jan Stegeman heeft een IT achtergrond. Dat zijn dus wel vier 'techneuten' in het nieuwe college. Rutger Dijksterhuis heeft een juridische opleiding. Tyas Bijlholt heeft bestuurskunde gestudeerd. Ben van Koningsveld studeerde sportpsychologie en fitnessstudies en Nadya Aboyaakoub-Akkouh heeft een achtergrond in de domeinen jeugd, onderwijs en zorg. De kandidaat-wethouders variëren van midden veertig tot midden vijftig, met één uitschieter, Tyas Bijlholt is nog maar 28 jaar.
Dan nu aandacht voor de 'poppetjes' zelf.

De wethouders van D66

afb 2 bij pol belicht 32.png

Tyas Bijlholt (28)

De keus van D66 voor Bijlholt is niet zo gek. Voor hemzelf is het nu het moment om deze keuze te maken. Hij heeft acht jaar raadservaring, waarvan vier jaar als fractievoorzitter. D66 is nu de grootste partij, maar de ervaring leert dat verkiezingsuitslagen nog wel eens kunnen wisselen. Hij kan nu ervaring op doen en dan hopen dat hij in de volgende periode door kan gaan. Hij is in het debat de afgelopen jaren gegroeid en heeft in de vorige raadsperiode zijn positie verstevigd door het vertrek te bewerkstelligen van VVD-wethouder Buijtelaar. Het is publiek geheim dat het D66 was, en met name Bijlholt, die het vertrek eiste, nadat informatie niet correct op tafel was gekomen.
Hij is inhoudelijk vooral gericht op een beter werkende democratie en ook cultuur en festivalbeleid hebben zijn aandacht. Sociaal en economisch behoort hij tot de meer rechtse, liberalere kant van D66. Zijn valkuil zal vooral zijn jeugdige uitstraling zijn. Kan hij genoeg gewicht in de schaal leggen tegenover het harde kader van de ambtelijke organisatie? Hij zal vanaf het begin duidelijk moeten maken, dat hij de wethouder is en niet de uitvoerder van het ambtelijk beleid. Voor iemand van zijn leeftijd, met weinig werkervaring, zal dat geen makkelijke klus worden.

afb 3 bij pol belicht 32.jpg

Willem-Jan Stegeman (57)

Stegeman is geen onbekende meer in het Amersfoortse. Hij heeft de afgelopen jaren veel contacten opgebouwd en is redelijk zichtbaar geweest. Het dossier Stadhuis heeft hij door de raad geloosd en inmiddels mag hij ook met Vahstal onderhandelen. Hij behoort op sociaal economisch gebied ook tot het meer liberale deel van D66.
Hij lijkt een verdediger van de visie van de ambtelijke organisatie over mobiliteit, gezien zijn laatste collegebericht over de Nieuwe Poort: 'Bepalend is het mobiliteitsplan voor de gehele stad, Programma Mondriaan, waar de Westelijke Ontsluiting en de segmentering van de Stadsring een onderdeel vanuit maken voor het kunnen verwezenlijken van de huidige verstedelijkingsambitie'. Met nota bene een verwijzing naar niet vastgesteld beleid, want het programma Mondriaan is slechts een ambtelijke presentatie geweest, vlak voor de verkiezingen. Het is zeer de vraag of dat zal aansluiten bij het nieuwe coalitieakkoord. Hij zal zich waarschijnlijk dus behoorlijk moeten aanpassen.

De wethouders van GroenLinks

afb 4 bij pol belicht 32.jpg

Astrid Janssen (46)

Astrid Janssen heeft de afgelopen periode veel dossiers tegelijk opgepakt. Ze had de drive om alles in één periode te willen regelen. Dat is natuurlijk te prijzen, maar dat heeft een keerzijde gehad. Sommige duurzaamheidsambities zijn vertaald in beleid, zoals toekomstfonds voor duurzame ontwikkeling. Andere projecten, zoals een start maken met aardgasvrije wijken, zijn (nog) niet gerealiseerd. Ze kreeg veel kritiek over zich heen onder meer over participatie bij ruimtelijke projecten. Ze heeft wel een nieuwe participatiegids ingevoerd, maar het blijft lastig met de uitvoering daarvan. Zij kan deze nieuwe samenstelling benutten om een nieuwe start te maken.
Haar valkuil is het teveel willen samenwerken met ambtenaren als een team. Ze zal zich wat meer als wethouder moeten gaan opstellen in plaats als teammanager. Een wethouder moet aansturen op beleid en ambtenaren dienen dát beleid voor te bereiden en uit te voeren. In Amersfoort zijn de afgelopen jaren die verhoudingen teveel door elkaar gaan lopen, overigens was dat bij alle wethouders te merken.

afb 5 bij pol belicht 32.jpg

Nadya Aboyaakoub-Akkouh (44) 

Deze nieuwe wethouder heeft zich in Nijkerk al behoorlijk bewezen. In een artikel van het Ministerie van Binnenlandse Zaken krijgt ze veel lof toegezwaaid: https://www.politiekeambtsdragers.nl/ambt-in-praktijk/portretten/nadya-aboyaakoub. Zij vertelt hierin dat Aletta Jacobs haar grote voorbeeld is, een voorvechter van vrouwenemancipatie van lang geleden, met gigantische impact.

In een ander artikel https://www.stad-en-groen.nl/article/36320/wethouder-nodigt-veelklagers-uit-voor-gesprek-over-openbare-ruimte is ook al veel lof over deze kandidaat wethouder. Een opmerkelijke uitspraak: 'Klagers zijn betrokken burgers, geen lastpakken'.

Ze heeft bij het opstellen van een visie voor de openbare ruimte een top tien samengesteld van betrokken inwoners. 'Dat zijn de mensen die ons het vaakst benaderen met klachten, zorgen, opmerkingen en ideeën.' Die betrokken inwoners waren stuk voor stuk verbaasd dat ze door de gemeente werden benaderd. 'Ze hadden kennelijk de indruk dat wij ze als lastpakken ervaren, maar niets is minder waar. Ze zijn onze ogen en oren. Ze zien veel, zijn vaak een aanspreekpunt voor anderen in hun buurt en horen dingen van over de schutting waar wij geen weet van hebben. Eigenlijk zouden we wel gek zijn om geen gebruik te maken van wat deze inwoners ons aan informatie kunnen verschaffen.'
Dat belooft veel! Gelukkig zijn er in Amersfoort ook heel veel betrokken burgers, ze kan dus gelijk aan de gang.

De wethouders van het CDA

afb 6 bij pol belicht 32.png

Micheline Paffen-Zeenni (53)

Micheline Paffen is bepaald geen onbekende in de Amersfoortse politiek. Ik feliciteerde haar dinsdagavond al met haar wethouderschap. Ze reageerde als door een wesp gestoken.  “Ik wethouder? Nee hoor”. Toen ik haar woensdagmiddag via de app er op wees dat ik dus wel gelijk had, was haar antwoord: “Ik ook een klein beetje. Het is kandidaat-wethouder, nog geen wethouder.”
Zij heeft het CDA weer het college binnen weten te loodsen. In de vorige periode heeft het CDA onder haar leiding positief kritisch oppositie gevoerd. Ze heeft tijd geïnvesteerd in haar politieke verhouding met D66-leider Bijlholt. De verhoudingen met GroenLinks waren wat stroever. Het heeft het CDA geen windeieren opgeleverd, met 1,6 wethouders een mooi onderhandelingsresultaat.
Het maakt het extra interessant wat er in het coalitieakkoord staat. Waar heeft het CDA de punten binnengehaald? Op belangrijke onderdelen zoals omgekeerd inzamelen, klimaatmaatregelen, zoals windmolens, was het CDA toch duidelijk anders ingesteld dan de andere coalitiepartijen. Op financieel gebied is het CDA altijd erg zuinig ingesteld geweest. Dat zal in deze coalitie vast een punt van aandacht worden en kunnen leiden tot stevige discussies.

afb 7 bij pol belicht 32.png

Ben van Koningsveld, (48)

Een aangename verrassing is de voordracht van Ben van Koningsveld. Hij zit als vervangend voorzitter van de gemeenteraad regelmatig raadsvergaderingen voor. Hij maakt dan een rustige indruk en geeft ruimte voor het debat. Hij was ooit fractievoorzitter van de partij TROTS, maar maakte de overstap naar het CDA. Hij is goed in zijn portefeuille Sport en Zorg en weet zijn collega’s op dat gebied te inspireren. Hij weet contacten te leggen en ik denk dat hij richting het ambtelijk apparaat zijn rol als wethouder wel zal kunnen spelen.
Zijn valkuil is dat hij zich binnen de raad vooral met zijn eigen portefeuille heeft bezig gehouden. Hij zal binnen het college ook met het totale beleid bezig moeten zijn. Hij is niet direct betrokken geweest bij de onderhandelingen. Voordeel is dat je dan niet de ergernissen hebt meegemaakt, nadeel is dat je niet elkaars nieren hebt geproefd. Hij heeft het wel in zich een verbindende rol in het college te kunnen spelen.

De wethouder voor de ChristenUnie

afb 8 bij pol belicht 32.png

Rutger Dijksterhuis (43)

Voor Rutger Dijksterhuis is een lang gekoesterde wens in vervulling gegaan. Hij was al meerdere periodes 'in' voor een wethouderschap, maar zijn partij koos steeds voor Menno Tigelaar. Dijksterhuis is een dossiervreter op zijn eigen vakgebied en kauwt het graag juridisch uit. Hij had daardoor vaak een voorsprong op zijn collega-raadsleden, die zich door zijn uitgesproken manier van opereren, lieten overrompelen. Er was veel waardering voor zijn kennis, maar achter de schermen werd weleens op hem gemopperd. Hij zal zich als wethouder het kaas niet van het brood laten eten door de ambtenaren, daarvoor heeft hij zelf teveel inhoudelijke kennis. Dat is tegelijkertijd ook zijn valkuil. Hij moet uitkijken dat hij niet zich niet gaat opstellen als een superambtenaar, die het beter weet dan zijn adviseurs. Hij zal daarin een balans moeten vinden. Niet teveel een vakwethouder worden, maar ook oog hebben voor de portefeuilles van zijn collega’s.

De wethouder voor de Partij voor de Dieren

afb 9 bij pol belicht 32.jpg

Johnas van Lammeren (49)

De Partij voor de Dieren heeft gekozen voor een veilige en verstandige optie. Diverse mensen in de stad hoopten op een wethouderschap voor Christian van Barneveld, fractievoorzitter van de PvdD. En als één van de direct betrokken onderhandelaars had dat ook prima gekund. Het had zeker verfrissend geweest, een échte actievoerder in het college. Dat is sinds Fons Asselbergs in 1978 niet meer voorgekomen. Toch is het begrijpelijk dat daarvoor niet is gekozen. De PvdD is volstrekt nieuw in de Amersfoortse gemeenteraad. De fractieleden moeten nog veel kennis opdoen over de dossiers en het politiek bedrijven. Daarvoor kunnen zij beter deze vier jaar benutten en dan in een volgende periode met wellicht meer fractieleden hun deelname aan het Amersfoortse bestuur verstevigen.

De keuze voor Van Lammeren is een veilige keuze. Hij heeft een brede ervaring als raadslid op voor de partij belangrijke onderwerpen. In het Parool van 29 juni stond daarover deze week een artikel. Hij zit sinds 2010 in de Amsterdamse gemeenteraad en is vanaf het begin betrokken bij de PvdD. Hij kan vanuit die achtergrond de belangen van de partij in het college goed verdedigen.
Hij heeft als enige kandidaat-wethouder al prijs gegeven welke portefeuille hij zal krijgen. Volgens het Parool krijgt hij : Dierenwelzijn, Openbare Ruimte, Groen, Water- en luchtkwaliteit en Klimaatadaptatie. Dat is een behoorlijk zware portefeuille en op maat gemaakt voor zijn partij. Er was duidelijk afgesproken dat de portefeuilles nog niet publiekelijk gedeeld werden. En het dan toch naar buiten brengen, dat zal niet gewaardeerd worden.
In het Parool wordt vermeld dat hij niet zo’n beste relatie had met de GroenLinks-voorman in Amsterdam. In het artikel: 'Ook zocht hij veelal de confrontatie op met de coalities over onderwerpen als biomassa, financiën en festivals'. Dat wordt interessant, het zijn onderwerpen die in Amersfoort eveneens spelen!

bijsluiter

Peter de Langen was twaalf jaar raadslid in Amersfoort voor D66 en achttien jaar voorzitter van de SGLA, een koepelorganisatie van Amersfoortse bewonersorganisaties. Hij is geen lid meer van een politieke partij.

bronnen

Foto’s bij dit artikel komen van de website van de gemeente Amersfoort

(maak u bekend met uw volledige naam)

opmerkingen

Steun de Stadsbron!

U steunt ons met een gift via IDeal al met een bedrag vanaf 2 euro per artikel.

Draag bij!