Bij gemeenteraadsverkiezingen kun je als politieke partij bij uitstek ingaan op de lokale onderwerpen. Je willen profileren met landelijke thema’s is dan op zijn minst niet handig. Op Twitter liet bijvoorbeeld een Amersfoortse PvdA kandidaat, Bert Veenstra, het volgende bericht verschijnen:
Hij roept kiezers op om op zijn partij te stemmen, zodat de belasting op vermogens kunnen veranderen. Dat is zo’n onderwerp waarop een lokaal politicus geen directe invloed heeft. Het is minimaal een verkeerde voorstelling van zaken. Politici moeten zich hier meer bewust van zijn en kiezers serieus nemen.
Nieuwe partijen
Op het stembiljet komen in Amersfoort een paar opmerkelijk nieuwe partijen voor. Zwarte Piet is zwart, Jezus leeft en een blanco lijst. Achter deze blanco lijst gaat de beweging Amersfoort voor vrijheid schuil. De eerste twee hebben slechts één naam op het stembiljet. De blanco lijst kent wel een aantal personen die zich kandidaat stellen. Tijd om uit te zoeken met welke lokale thema’s zij de gemeenteraadsverkiezingen in gaan.
Zwarte Piet is zwart
Deze partij is een éénmanspitter. Op het stembiljet staat alleen Gino Baram. Ik heb nog geen website kunnen vinden of een verkiezingsprogramma. We moeten het dus doen met de informatie uit de plaatselijke media. Hij stond op de lijst van de PVV in 2019 voor de provinciale staten. Volgens eigen zeggen is hij inmiddels lid van FvD en hij ziet hij 'een groot gat op de nationalistische flank'. Hij wil zich inzetten voor behoud van Nederlandse tradities en is tegen maatregelen van de overheid om de coronavaccinatiegraad op te vijzelen. Het is verder onduidelijk wat hij nu precies wil voor Amersfoort. Over lokale thema’s heb ik hem nauwelijks iets horen melden.
Tijdens de zitting van 4 februari waar de kandidatenlijsten zijn vastgesteld, werden enkele klachten over de naam van zijn partij ingediend. De bezwaarmakers vinden de naam van deze partij racistisch en in strijd met de openbare orde. Het Centraal Stembureau heeft het bezwaar op formele gronden afgewezen. De bezwaarmakers hadden in december bezwaar moeten indienen. Duidelijk is dat deze partijnaam op het stembiljet door veel mensen als kwetsend wordt ervaren.
Zeker op basis van het criterium dat een gemeenteraadsverkiezing over lokale thema’s hoort te gaan, voegt deze partij weinig toe.
Jezus leeft
De volgende opmerkelijke nieuwkomer is Jezus leeft. Een partij die trouw aan Tweede Kamerverkiezingen meedoet en nog nooit een zetel heeft gehaald. De vraag is of zij dat zelfs wel willen. De naam op het stembiljet is al een verkondiging van hun boodschap.
Deze partij is een éénsvrouwspitter. De lijsttrekker is Alja Hoeksema. Een plaatselijke website met een partijprogramma heb ik niet gevonden.
Op de landelijke website wordt wel ingegaan op de gemeenteraadsverkiezingen. Ik zie daar vooral algemene standpunten staan over een goed bestuur en verantwoording. Vervolgens wordt ook door deze partij ingegaan op het coronabeleid. Hierbij wordt onder meer gesteld: ‘Voor Amersfoort betekent dit concreet: geen handhaving van het coronabeleid van de rijksoverheid, keuzevrijheid voor artsen in de keuze van medicijnen en/of voedingssupplementen tegen corona, volledige toegang tot het Meander ziekenhuis en publieke instellingen, zoals zwembaden, voor mensen die niet getest en/of niet gevaccineerd zijn en juridische hulp voor inwoners die boetes hebben gekregen voor het overtreden van coronamaatregelen.’
Op de website komt slechts één direct lokaal item voor, de energietransitie. De partij is tegen het plaatsen van windmolens op de Isselt en wil geen nieuwe zonnevelden of energieverslindende bedrijven in Amersfoort. Verder pleit de partij voor het behoud van het huidige gasnetwerk en voor het stopzetten van de plannen om steeds meer wijken van het gas af te sluiten.
Lijsttrekker Alja Hoeksema is actief geweest in de bezwaarprocedures tegen het plaatsen van een zendmast in Hoogland. Zij was kandidaat Kamerlid voor de Partij voor Mens en Spirit (2012-2015), een partij die zich richt op de 'ongebonden spirituele' Nederlanders. De partij heeft nooit Kamerzetels behaald en is inmiddels al een aantal keren van naam veranderd. Verder was zij adviseur voor de Vrijzinnige Partij (2016-2017). Deze politieke vereniging wordt gevormd ‘vanuit de vrijzinnig democratische traditie door leden: vrije, onafhankelijke mensen die creatief en buiten het normale kader om vraagstukken oplossen'. Het is opmerkelijk dat zij nu bij Jezus leeft is terecht gekomen.
Amersfoort voor vrijheid
Lijsttrekker Tom van Lamoen van Amersfoort voor vrijheid is onder meer werkzaam als barman bij Long John’s Pub. De partij was te laat met registreren van de partijnaam en komt daarom als blanco lijst op het stembiljet. Er staan acht kandidaten op de lijst.
Deze partij pakt het slimmer aan. Er is een eigen website en een verkiezingsprogramma. De partij profileert zich aan de rechterkant van het politieke spectrum. Overheersende thema’s zijn: zo weinig mogelijk overheidsbemoeienis, vrijheid van ondernemen en lagere belastingen. De partij spreekt zich duidelijk uit over plaatselijke thema’s: geen 30 kilometerzones, maximaal dertig procent sociale woningbouw, geen nieuw stadhuis, tegen de Westelijke Ontsluiting en de Stadsring moet niet autoluw worden maar autoweg blijven. Tegelijkertijd is partij tegen invoering van deelauto’s en investeringen in elektrische laadpunten. Opmerkelijk is het uitgangspunt om te stoppen met het klimaatbeleid en met beperkingen op basis van CO2- of stikstofreductiedoelen.
Verder profileert deze partij zich vooral tegen de coronamaatregelen: ‘De afgelopen jaren zijn ondernemers stelselmatig gepest met meer regelgeving, hogere belastingen en gedwongen sluitingen voor de ‘volksgezondheid’. De partij pleit daarom ook voor ‘een veilige maatschappij waarin politie wordt ingezet om criminaliteit tegen te gaan en niet om burgers te pesten op het niet hebben van een QR-code of het niet dragen van een bewezen niet-werkend mondkapje’.
Het twitteraccount van deze partij heeft op dit moment veertien volgers en volgt achttien personen. Personen die gevolgd worden zijn onder andere Baudet, Van Houwelingen en Gideon van Meijeren, Kamerleden van FvD. Op Twitter meldt de partij dat hun YouTube kanaal per omgaande is verwijderd, de reden daarvan wordt niet gemeld. De lijstduwer van deze partij, Sylvie van der Voort, heeft een kort geding aangespannen tegen de mondkapjesplicht. Op het account zijn vooral berichten te vinden tegen de coronamaatregelen.
Al met al lijkt ook deze partij zich ondanks een aantal lokale standpunten vooral te presenteren tegen de landelijke coronamaatregelen.
Conclusie
De drie nieuwkomers zijn vooral met landelijke thema’s bezig en bewegen zich aan de uiterst rechter kant van het politieke spectrum. Alle drie verzetten zij zich tegen het coronabeleid. Lokale thema’s zijn ondergeschikt aan de landelijke thema’s. Het is de vraag of zij de gemeenteraadsverkiezingen serieus nemen. In de gemeenteraad moet je beslissingen nemen over lokaal beleid en heb je weinig tot geen invloed op het landelijk beleid. Je manifesteren tegen coronabeleid mag natuurlijk, maar wees dan eerlijk en zeg dat je daarop nauwelijks invloed kunt uitoefenen in het lokaal bestuur. Kortom, het is de vraag of deze partijen veel toevoegen aan de Amersfoortse politiek. Maar uiteindelijk gaat de kiezer daarover.
Het is de vraag of deze partijen kans van slagen hebben. Persoonlijk acht ik de kans op een zetel voor Zwarte Piet is zwart of Jezus leeft erg klein. Zij hebben slechts één kandidaat met weinig lokale bekendheid. Om in de gemeenteraad te komen moet de kiesdeler gehaald worden. De kiesdeler is het totaal aantal geldige stemmen dat is uitgebracht, gedeeld door het aantal te verdelen zetels. Dat was in 2018 iets meer dan 1800 stemmen.
De partij Amersfoort voor vrijheid lijkt zich op te maken voor het campagnevoeren en heeft als lijsttrekker een lokale barman. Dat kan meer bekendheid opleveren. Op het stembiljet zal tevergeefs naar de partijnaam worden gezocht, de partij doet mee als blanco lijst. Het is zeer de vraag of deze partij de kiesdeler zal halen. De praktijk heeft uitgewezen dat nieuwkomers het moeilijk hebben.
In 2018 haalden de blanco lijst van Gerard Chel 192 stemmen, de partij voor Vrede en Recht 388 stemmen, de partij Actief kreeg er 743 en de SGP 980. Dat geeft aan hoe moeilijk het is om de kiesdeler te halen. De enige nieuwe partij die dat in 2018 lukte, was de landelijke partij DENK met 2390 stemmen, genoeg voor één zetel.
Hoe dan ook, de komende lokale verkiezingen worden zonder meer spannend. Er valt veel te kiezen én er zijn veel lokale verkiezingsitems. Voer voor interessante debatten!