Onwennige start begrotingsdebat
De gemeenteraad van Amersfoort is inmiddels een half jaar in deze samenstelling actief. Ongeveer de helft is nieuwkomer. Niet ieder raadslid had hetzelfde idee over wat de begroting nu precies inhoudt. Sommige raadsleden noemden het de begroting van het college of zelfs de begroting van de coalitie. Staatsrechtelijk gezien, is dat onjuist. Het college stelt een conceptbegroting op en levert die af aan de hele raad. In het debat over die conceptbegroting kunnen er moties en amendementen worden ingediend. Daarover wordt in de gemeenteraad van Amersfoort een week later gestemd. Als er amendementen worden aangenomen, wordt de conceptbegroting daadwerkelijk gewijzigd. Als er moties worden aangenomen, dan zijn dat opdrachten aan het college. Aan het eind van het debat wordt over die eventueel aangepaste conceptbegroting gestemd. Als die vervolgens wordt aangenomen, dan pas is er een definitieve begroting. En dat is dan de begroting van de gehele raad, die het college vervolgens moet uitvoeren.
Hoofdthema’s in het debat
De twee hoofdthema’s waren het klimaatbeleid en het armoedebeleid. Voor de VVD was het parkeerbeleid juist een thema. Maarten Flikkema, fractievoorzitter VVD, spiegelde een schrikbeeld voor. Een gemiddeld gezin zou volgens hem door het parkeerbeleid straks alleen maar bezig zijn om alternatief vervoer te plannen en zou daardoor niet meer aan koken toekomen. De meeste andere partijen waren juist wel tevreden met de plannen voor het milieu en riepen zelfs op om nog meer te doen. Ook oppositiepartij Amersfoort2014 was niet ontevreden over de gepresenteerde plannen. Wel was fractievoorzitter Menno Foussert kritisch over de bestuurscultuur. Kortgeleden is een interne mail openbaar gekomen, waarbij een ambtenaar zich laatdunkend over insprekende bewonersorganisaties had uitgesproken. Fousert wees het college op het coalitieakkoord waar juist beloofd was om bewoners meer te betrekken bij het beleid. Amersfoort2014 hield een pleidooi om bij het plaatsten van windmolens bewoners beter te betrekken en had als locatie knooppunt Hoevelaken voor ogen. Dat leverde een debatje op tussen de VVD en Amersfoort2014. Volgens de VVD kregen de inwoners van Hooglanderveen dan overlast van de windmolens.
Menno Fousert (Amersfoort2014) en Maarten Flikkema (VVD) met elkaar in debat.
GroenLinks deed nog wel een opmerkelijke uitspraak over woningbouw. Bouwen heeft een grote prioriteit en bewoners moeten niet zo zeuren over “hoogbouw met een metertje meer of minder”. Hoe zich dat verhoudt met een betere verhouding met de mensen in de stad, werd er niet bij verteld.
Aanvaring SP en GroenLinks
Tijdens het bespreken van moties en amendementen kwam het tot een stevige aanvaring tussen Youssef el-Messaoudi (GroenLinks) en Hugo Kruyt (SP). De SP had een aantal moties ingediend over het armoedebeleid. De GroenLinkser verweet de SP minachting voor het huidige beleid. Als door een wesp gestoken stoof Hugo Kruyt naar het spreekgestoelte. ”Ik laat mij dit soort woorden niet in de mond leggen”. Hij legde uit geen minachting te hebben, maar gezien de huidige situatie juist iets extra’s te willen doen voor de minima. Hij was zichtbaar boos en het kwam die avond niet meer goed tussen beide raadsleden.
Debat tussen Youssef el-Messaoudi (GroenLinks) en Hugo Kruyt (SP)
Debat tussen Youssef el-Messaoudi (GroenLinks) en Hugo Kruyt (SP)
Welke moties hebben slagingskans?
Er zijn in totaal zo’n vierentwintig moties en drie amendementen ingediend. Het merendeel roept het college op om ergens een onderzoek naar te doen. Dergelijke moties zijn niet direct een wijziging van beleid en kunnen niet snel tot politieke problemen leiden. Daarbij geldt dat zo’n motie vaak in wat algemene termen wordt opgesteld. Een wethouder kan het dan juist als een aanmoediging zien op het gevoerde beleid. Een voorbeeld: CDA en Amersfoort2014 vragen om een onderzoek naar energiebesparing op openbare verlichting. De kans dat een dergelijke motie volgende week wordt aangenomen is redelijk groot. En dat kan dan als een succes worden ingeboekt door de indieners zonder dat het leidt tot politieke problemen. Moties die heel dwingend zijn, zoals een motie van SP en Amersfoort voor Vrijheid, die het college oproept er voor te zorgen dat geen enkele inwoner, vanwege betaalachterstanden, van energie wordt afgesloten, zal het op deze manier niet halen. Een dergelijke uitspraak is niet waar te maken. Er kwam dan ook veel kritiek op deze motie. Willen de indieners deze motie toch nog binnen halen, dan zullen ze motie in veel algemener termen moeten aanpassen. Moties die heel gedetailleerd zijn en vragen om heel specifiek onderzoek liggen weer moeilijker. Collega raadsleden vinden dat lastig en verwijzen dan naar de mogelijkheid van het indienen van schriftelijke vragen. Moties die eigenlijk oproepen tot een discussie over beleid worden verwezen naar een aparte vergadering. Kortom, een motie binnenhalen is nog niet zo eenvoudig.
Amendementen
Nog lastiger zijn de amendementen. Dat zijn directe wijzigingen in de conceptbegroting. Voorwaarde voor het binnenhalen van een amendement is op zijn minst altijd zorgen voor dekking. En dan liefst een dekking die niet ten koste gaat van de rest van het aangekondigde beleid. Er zijn amendementen die om structureel budget vragen, die dus jaarlijks op de begroting drukken, of om een incidentele bijdrage vragen. In het algemeen zal een amendement dat vraagt om incidenteel budget, het sneller halen. Een amendement ondertekend door meerdere partijen, met daarbij een coalitiepartij, maakt natuurlijk meer kans.
Er zijn slechts drie amendementen ingediend. Er is een amendement ingediend om de stichting Reanimatie Netwerk Amersfoort jaarlijks te voorzien van € 30.000 budget. Dat is weliswaar structureel geld maar het wordt wel door meerdere partijen ondersteund. De VVD vraagt om het structureel budget voor sport met €200.000 te verhogen ten laste van het budget kunst/cultuur en evenementen. Dit amendement is alleen door de VVD ondertekend. Hier zit vooral een politiek statement achter. De liberalen zien met lede ogen dat het stokpaardje van D66 (cultuur) in het coalitieakkoord behoorlijk is verhoogd. Dus een verhoging van sportbudget wordt bewust ten laste van dat budget gebracht. En daarmee is de kans dat een dergelijk amendement het haalt minimaal.
Tot slot is er nog een amendement ingediend om het budget voor de veteranendag te verhogen. Dit gaat om verhoging van €3.500 naar € 5.000. De kans dat dit wordt aangenomen is redelijk groot. Het is maar een heel klein bedrag ten opzichte van de complete conceptbegroting.
Opbrengst van dit eerste debat
Het eerste begrotingsdebat is over het algemeen in een goede sfeer verlopen. Leuk was dat veel nieuwe raadsleden meededen aan het debat bij het indienen van de moties en amendementen. Ook daar ontstonden interruptiedebatjes en dat maakte het volgen van het grote debat interessant.
Volgende week gaat het debat verder. Het college zal vrijdag een reactie geven op de ingediende moties en amendementen. Vervolgens zal dinsdagavond acht november gestemd gaan worden. De kans dat de conceptbegroting grotendeels overeind zal blijven is erg groot. En dan kan het college aan het werk om die vastgestelde begroting uit te voeren.