De discussie rond windmolens in Amersfoort is weer eens in volle gang. Eerst de feiten. In 2012 startte er een bewonersinitiatief Soesterwijk Wiek, met als doel een bijdrage te leveren aan de opgave van de energietransitie die óók Amersfoort moet leveren. Het bewonersinitiatief wil twee windmolens, van 210 meter hoog, bouwen op de rand van het bedrijventerrein de Isselt. Er wordt al geruime tijd, zo’n tien jaar, over dit initiatief nagedacht. Er zijn al veel onderzoeken uitgevoerd en de raadsleden wilden bijgepraat worden. En daar werd door voor- en tegenstanders gebruik van gemaakt.
Bron: Soesterwijk Wiek
De locatie die het bewonersinitiatief op het oog heeft, ligt vlakbij de gemeentegrens en de effecten van de windmolens raken daarbij ook de gemeente Soest. Die gemeente wil op diezelfde locatie, aan haar eigen kant mogelijk ook windmolens plaatsen. De gemeente Amersfoort heeft onderzoek laten doen naar de effecten van de komst van de molens. Er moet nog een uitgebreid communicatie- en participatietraject worden opgestart voor zowel inwoners van Amersfoort als Soest. Er wordt daarbij gedacht om een omgevingsadviesraad van belanghebbenden en bewoners in te stellen.
De investering van deze twee windmolens is 10,2 miljoen. Hiervoor moet een lening bij een bank worden afgesloten van 8,5 miljoen en de rest van het geld moet via windaandelen worden binnengehaald. Hiervoor is een coöperatie opgericht. De deelnemers worden Molenaars genoemd. De windproductie is goed voor zo’n 6.000 woningen. De coöperatie wil via een gebiedsfonds €10.000,- per jaar aan Amersfoort bijdragen en eventuele extra opbrengsten na vijftien jaar besteden aan doelen in de omgeving.
De argumenten van de insprekers
De meerderheid van de insprekers waren bewoners die op korte afstand van de beoogde locatie wonen. Hun begrijpelijke zorgen gingen onder meer over mogelijke gezondheidsrisico’s, geluidsoverlast, te verwachten slagschaduw en waardedaling van hun huizen en bedrijven. Een inspreker had berekend, dat er zo’n 75 miljoen aan planschade kon worden geclaimd. Eventuele planschade komt voor rekening van de initiatiefnemer en niet voor de gemeente. De kans dat een dergelijk bedrag aan planschade zou worden toegekend, is overigens zeer onwaarschijnlijk. De regels daarvoor zijn landelijk en juridisch in de loop van de jaren, mede aan de hand van gevoerde procedures, al behoorlijk aangescherpt.
Voor sommige bewoners kwamen de plannen totaal onverwacht, ondanks dat er al tien jaar over gesproken wordt. Schrijnend was, dat de woonwagenbewoners vlak bij de beoogde locatie, nog niet eerder benaderd waren.
Opvallend was de reactie van de vereniging Vrij Polderlandschap. Volgens bestuurslid Bart Oskam is de vereniging bezig met een alternatief plan voor het leveren van duurzame energie. Dit plan zou uitgaan van zonne-energie op onder meer daken, waarbij via batterijen energie wordt opgeslagen, zodat ook op niet-zonnige dagen energie geleverd kan worden. Dit plan is nog niet concreet en wordt verder uitgewerkt.
De onverwoestbare Joke Sickmann liet ook van zich horen. Zij refereerde aan de duurzaamheidsbeweging in het Soesterkwartier. “Een sprankelend idee naast al de andere nieuwe plannen, dat was de droom van de coöperatie. Door samenwerking, samen investeren, zelf als wijk gaan profiteren van de opbrengsten. Dat was het idee van de Soesterwijk Wiek”.
Hoe nu verder
Het lijkt of de besluitvorming plotseling heel dichtbij is gekomen. Niets is minder waar. Er moeten nog talloze onderzoeken worden uitgevoerd. Een van de insprekers wees bijvoorbeeld op een nog uit te voeren benodigd ecologisch onderzoek onder meer vanwege de vliegroutes van beschermde vleermuizen. Voordat alle onderzoeken zijn afgerond, zijn we een jaar verder. En dan moeten alle eventuele vergunningprocedures nog starten.
De gemeenteraad is bevoegd gezag over deze locatie. Dat betekent dat de Provincie Utrecht de beslissing hierover aan de gemeente overlaat. De raad is dus geheel vrij om hierover een beslissing te nemen. Mocht de gemeenteraad besluiten hier geen windmolens toe te staan, dan zal de Provincie wel vragen om een andere locatie aan te wijzen. In het uiterste geval is de Provincie bevoegd om zélf een locatie aan te wijzen. De gemeente is dan verplicht hieraan mee te werken.
Het is allemaal politiek
Het lijkt wat vreemd dat het nu plotseling zo prominent op de agenda komt. De VVD, SP en Amersfoort voor Vrijheid, drie oppositiepartijen, hebben dit op de agenda gezet. In eerste instantie was het de bedoeling om volgende week, 21 februari, de raad om uitspraken over dit onderwerp te vragen. Deze zogenaamde peilpunten waren nogal algemeen opgesteld. Een voorbeeld: 'Als windturbines in de buurt van woningen en bedrijven staan en zorgen voor gezondheidsklachten bij de bewoners en werknemers van die bedrijven dan is dit onwenselijk.'
Dergelijke peilpunten lijken vooral voor de Bühne. De onderzoeken zijn immers nog gaande en als die uitwijzen dat er sprake is van grote problemen, dan mag er geen vergunning worden verleend. Op de agenda van 21 februari staat inmiddels, dat dit agendapunt is verdaagd. Waarschijnlijk worden de peilpunten aangepast en zal dit agendapunt later terugkomen.
Maar terug naar de vraag waarom het nu op de agenda komt. Het is mogelijk dat het te maken heeft met de komende Provinciale Statenverkiezingen. Enige profileringsdrang is politieke partijen in zo’n periode niet vreemd. De VVD spreekt in haar lokale én het provinciale verkiezingsprogramma alleen van windmolens op zee. Amersfoort voor Vrijheid is een overtuigd tegenstander van windturbines. Van de SP kon niet direct een standpunt worden teruggevonden. Van deze oppositiepartijen is het begrijpelijk dat zij dit op de agenda zetten.
Maar hoe gaan de coalitiepartijen zich opstellen? D66, GroenLinks en CU zijn altijd voorstander van dit initiatief geweest. Het CDA had in het verkiezingsprogramma staan: 'geen windmolens in de buurt van woningen'. En 'we zijn fel tegen plannen voor het plaatsen van tweehonderd meter hoge windmolens binnen of nabij onze stadsgrenzen'. De Partij van de Dieren is enerzijds voor windenergie maar maakt zich tegelijkertijd zorgen over de natuur en de dieren die last kunnen hebben van dergelijke windmolens.
Het coalitieakkoord zegt hierover: 'We gaan door met de initiatieven voor windenergie. We zullen daarin de adviezen over gezondheid van omwonenden vanuit het rijk meenemen. Daarnaast maken we een vormvrije MER. We zoeken naar mogelijkheden om omwonenden meer invloed te geven op het functioneren van windmolens en om ze mee te laten delen in de opbrengst. Ook zoeken we naar relevante maatregelen om slachtoffers onder vogels en vleermuizen te voorkomen
(bijvoorbeeld door een stilstandknop en zwarte wiek).'
De vraag is vooral wat het CDA in deze discussie gaat doen. De felle tegenstanders van vóór de verkiezingen hebben, ten behoeve van de coalitiedeelname, op dit onderwerp veel ingeleverd. Het coalitieakkoord lijkt weinig ruimte te bieden op deze kwestie. Het onderwerp op de agenda zetten door onder meer de VVD brengt het CDA op zijn minst in een lastige positie. Provinciaal stelt het CDA dat nieuwe plannen voor windmolens op het land na 2030 niet nodig zijn. Het plan voor de Soesterwijk Wiek zou rond 2027 gereed moeten zijn. Blijft het CDA Amersfoort dit initiatief steunen, zoals in het coalitieakkoord is afgesproken?
Het zal de komende tijd nog een boeiende discussie worden. Zeker met de gevoeligheid van dit onderwerp in Hoogland, een dorp waarmee het CDA van oudsher een warme band heeft. Voor de oppositiepartijen is het wenselijk dat dit onderwerp snel weer op de agenda komt, zeker met het oog op de provinciale verkiezingen. Het is allemaal politiek!