De gemeente Amersfoort heeft geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de duurder geworden aanleg van de Westelijke Ontsluiting (WO) te indexeren met een verhoogde bijdrage uit het VERDER-programma.
Uit dit fonds wordt nu circa 59 miljoen euro bijgedragen. De gemeente Amersfoort legt het resterende bedrag bij van de in 2015 op 67 miljoen geraamde kosten. Gezien de opgelopen vertraging en de sterk gestegen bouwkosten kan het oorspronkelijke ontwerp onmogelijk nog binnen dit budget gerealiseerd worden. In plaats van te vragen om een bijgestelde bijdrage uit VERDER, maakte het college van b en w het zichzelf moeilijk met een besparingspakket van 10 miljoen euro.
Er is bij de oppositie ernstige twijfel of de voorgestelde bezuinigingen voldoende solide zijn onderbouwd en of er geen afbreuk wordt gedaan aan de veiligheid en comfort voor fietsers en voetgangers. De Westelijke Ontsluiting, ook wel wel Westelijke Rondweg of Westtangent genoemd, is omstreden omdat hij door het bos van Birkhoven wordt aangelegd. Ruim 3500 duizend bomen worden opgeofferd, terwijl de tijdswinst voor automobilisten uiterst gering zou zijn.
Los van deze discussie, staat de vraag waarom het college niet de geprobeerd heeft om meer geld te krijgen uit het VERDER-programma. Deze pot, bestemd voor het bereikbaar houden en het economische versterken van de regio Midden Nederland, is in 2010 gespekt met ruim 3,1 miljard euro. De belangrijkste geldschieters zijn Rijkswaterstaat en de provincie Utrecht.
In 2010 werd er al een bijdrage van 60 miljoen euro voor de WO gereserveerd, al was er toen nog twijfel over hoe de verkeersafwikkeling aan de westzijde van Amersfoort het best verbeterd kon worden. ,,De mogelijkheden voor de capaciteitsvergroting lopen uiteen van alleen de aanpassing van de spoorwegovergang op de Barchman Wuytierslaan tot een compleet nieuw tracé van de Amsterdamseweg tot met de Rondweg Zuid (dus ten zuiden van de Stichtse Rotonde) met een uitbreiding van 2x2 rijstroken.’’ Hoe dan ook: in 2010 werd er uitgegaan van een investeringskosten van 80 miljoen euro, ruim 10 miljoen meer dus dan waar men in 2019 de grootschalige versie van de WO denkt te kunnen aanbesteden.
Geen verzoek
,,Binnen het VERDER-programma kunnen afspraken worden herzien,’’ benadrukt Frans Kools, woordvoerder van Dennis Straat, de gedeputeerde van de provincie Utrecht, met mobiliteit in zijn portefeuille, ,,Besluitvorming daarover vindt in regionaal verband plaats binnen het Utrechts Verkeers- en Vervoerberaad (UVVB). Dit is op dit moment niet aan de orde. Er is geen verzoek van de gemeente Amersfoort ontvangen.’’
De regie en de financiële verantwoordelijkheid van de aanleg van WO ligt geheel bij de gemeente Amersfoort. Wil Amersfoort extra geld, dat moet er niet aangeklopt worden bij de provincie Utrecht maar bij het voor de verdeling van de pot VERDER verantwoordelijke UVVB. In dit beraad zitten onder meer vertegenwoordigers van rijkswaterstaat Utrecht, provincie Utrecht, de gemeente Utrecht, de gemeente Amersfoort, gewest Eemland, gewest Gooi- en Vechtstreek, de regio Utrecht West en de regio Utrecht Zuidoost.
Sonja Kloppenburg, woordvoerder van de mobiliteitswethouder Buijtelaar, reageert als volgt:,, Er is tot nu toe geen aanleiding geweest om het UVVB te vragen voor meer budget. We hebben immers eerst gekeken hoe we de opgave zelf sluitend kunnen krijgen. Dat is gelukt. Hier hebben we ons de afgelopen weken primair mee beziggehouden. Nu de second opinion, zoals is opgesteld in opdracht van de raad, aantoont dat het project binnen budget realiseerbaar is, geldt dat er nu geen noodzaak of onderbouwing is van een verzoek aan het UVVB voor extra budget.’’
Op aandringen van D66 en GroenLinks is in het coalitieakkoord de volgende tekst opgenomen: ,,Bij de WO zullen eventuele overschrijdingen binnen het beschikbare budget worden opgevangen. Beheersmaatregelen om binnen het budget te blijven zullen niet leiden tot het schrappen van fietsvoorzieningen of groencompensatie.'' Met een motie van D66-lid Chris Mooiweer heeft deze partij aangescherpt dat dit niet alleen het beschikbare budget van Amersfoort betreft, maar ook het budget van VERDER. Mooiweer is nu frontman bij Groen in Amersfoort, de vereniging die het verzet tegen de WO aanvoert onder meer met het waarschuwen voor een enorme budgetoverschrijding.
Of VERDER nog ruimte heeft voor extra geld voor de WO wordt het eerste kwartaal van volgend jaar duidelijk. Woordvoerder Kools van de provincie Utrecht: ,,Op dit moment bereiden de partners van het UVVB een voorstel voor hoe zij het VERDER-programma inhoudelijk en financieel gaan afronden. In het eerste kwartaal van 2019 willen ze met een gezamenlijk voorstel daarvoor komen. Dan is er duidelijk of er budget overblijft.''