Stichting Bootvluchteling vroeg me of ik als vrijwilliger medisch werk zou willen doen in het vluchtelingenkamp Moria op Lesbos. Als arts (ex-tropenarts, ex-huisarts) en als mensenrechtenactivist voelde ik daar wel voor. Het is daar immers de ‘grens van Europa’, waar vluchtelingen vastlopen op hun vluchtpoging naar Europa, mede dankzij de Turkije-deal.
In juli van dit jaar ben ik voor twee weken naar Lesbos vertrokken. Nu ben ik terug voor een periode van drie weken. Ik doe, net als de vorige keer, periodiek verslag van mijn belevenissen in de Stadsbron.
Paul, Tutsi uit Burundi
Dit zijn de handen van Paul uit Burundi. Hij wilde wel zijn verhaal vertellen, maar een poging om zijn hoofd onherkenbaar te fotograferen lukte niet, en zijn handen zijn eigenlijk een goede verbeelding van zijn letterlijk grensoverschrijdende geschiedenis.
Handen die geweld, marteling en angst afweren en die een welkom naar Europa willen ontvangen.
Nadat een behandeling ingesteld was voor amoebenziekte, wilde hij ook medicatie voor zijn slapeloosheid en hoofdpijn vanwege zijn traumatische vluchtverleden.
Als Tutsi in Burundi hoorde hij tot een minderheid. Hij was betrokken bij de oppositie tegen de gewelddadige en onderdrukkende regering van Burundi. Met vele anderen die tegen de regering ageerden, werd hij gevangen gezet en vaak gemarteld. Zijn vader en broer werden doodgeschoten en hij kon dat lot net op tijd ontlopen omdat zijn familie hem tegen betaling vrij kreeg.
Hij vluchtte in 2016 naar buurland Rwanda en kwam in een afgelegen domein, een soort kamp zonder hek, voor Burundese vluchtelingen bij de grens met Tanzania terecht. Daar verbleven zowel Hutu als Tutsi tegenstanders van de regering van Burundi. Gaandeweg werd duidelijk dat er in dit domein gerecruteerd werd voor een geheim leger, dat zou trainen en later de regering in Burundi zou afzetten. Het recruteren ging gepaard met chantage en dreigementen, onder meer met de dood van hemzelf of familieleden.
Hij besloot te vluchten, en nadat hij vier keer door de Turkse kustwacht werd teruggestuurd, was zijn vijfde poging succesvol.
Na alle grenzen die hij overgestoken is, wacht hij nu op toestemming om zijn laatste grens, die naar Europa, te mogen oversteken.