‘Het conferentiehotel is een geslaagd experiment dat aantoont hoe het ook anders kan.’ Foto: Archief Kwintes.
Naast alle negatieve gevolgen van de corona-crisis is er ook een lichtpuntje. Het zoeken naar een structurele oplossing door de gemeente voor de opvang en begeleiding van dak- en thuislozen is in een stroomversnelling geraakt. “We willen en kunnen niet meer terug naar de situatie voor corona. Dat is niet meer van deze tijd en achterhaald,” zegt maatschappelijk werker Daan Schakelaar, die in de locatie aan het Smallepad van dag- en thuislozenopvang Kwintes werkzaam is.
Door het besmettingsgevaar werd het aantal bedden aan het Smallepad drastisch, van 48 naar 20, terug gebracht. Op de locatie in paviljoen De Amergaard op het terrein van Zon en Schild bleef het aantal slaapplaatsen rond de 30 omdat daar vooral eenpersoonskamers zijn. Voor 25 cliënten moest acuut een nieuwe plek gevonden worden. “De Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW) was de reddende engel. Zij boden begin april in hun conferentiehotel kamers aan. Want dat stond leeg door de crisis. Het was tijdelijk, tot 1 juli, maar dat is nu verlengd tot eind augustus. Voor het hotel hebben we wel geselecteerd op onder meer zelfstandigheid. Niet iedereen is daar geschikt voor. Op de locatie in de stad verblijven mensen met een meervoudige problematiek die intensiever begeleid worden,” legt Schakelaar uit.
Rust en perspectief
Door de verhuizing naar het rustiek gelegen hotel aan de Dodeweg is er meer plek voor de achterblijvers in de stad. Sliepen ze voorheen met acht mensen op een kleine kamer, nu zijn dat er vier. Er is meer ruimte om afstand te bewaren. Maar ook op ander vlak bleek het positief uit te werken, merkt de Kwintes-medewerker op. “Al na drie dagen zagen we hoe goed dit hen deed. Ze kwamen tot rust. Het gaf ze perspectief om aan hun situatie te werken zonder zich druk te maken om hun spullen of dat er iemand ‘gek’ wordt. Ze gaan van een drukke overvolle omgeving naar een eigen kamer met alle faciliteiten. In de omgeving waar ze vandaan komen verlies je al snel je motivatie en het doorzettingsvermogen om aan doorstroom te werken. Je zit voortdurend in de overlevingsmodus en zo kom je niet aan andere zaken toe. Wij willen daarom niet meer terug naar die situatie.” Tot nu toe zijn in korte tijd vijf cliënten vanuit hun hotelkamer uitgestroomd naar een eigen woning. Dat is relatief veel, vindt Schakelaar. Wat Kwintes betreft is het conferentiehotel een geslaagd experiment dat aantoont hoe het ook anders kan.
Toename hulpvragen
Kwintes verwacht in het najaar een forse toename van hulpvragen. Schakelaar: “Vooral door de economische gevolgen die de crisis met zich meebrengt. Iedereen kan dit overkomen. Evenals door tegenslagen of een nare scheiding.” De echte zwerver, zoals Swiebertje die van stad naar stad trekt, op straat woont en in een hooiberg slaapt, die bestaat niet meer, merkt de maatschappelijk werker op. “Ik kom ze niet tegen, in ieder geval niet in Amersfoort. Het is vaak een tijdelijk probleem, het overgrote deel vindt weer een dak boven zijn hoofd of gaat een ander traject in. Wij staan er klaar voor wanneer het aantal daklozen toeneemt, maar hebben wel de steun van de gemeente nodig, Nu al moeten we hulpvragers afwijzen die zich bij ons aanmelden. Als Kwintes willen wij dat niet. Meestal weten ze in hun eigen netwerk voor een tijdje wel iets te regelen en we houden contact voor als er een opvangplek is. Maar er slapen ook mensen gedwongen buiten, op goed verscholen plekken, dat kan overal zijn.”
Duurzame aangepaste opvangplekken
De gemeente Amersfoort heeft, vindt Schakelaar, een goed daklozenbeleid en oog voor het probleem van deze ‘vergeten’ groep die nu extra geraakt wordt. Vooral nu de doorstroom in de huizenmarkt stokt. Amersfoort krijgt 2,8 miljoen euro van het Rijk voor de het dak- en thuislozenbeleid. In het verlengde daarvan heeft CDA de motie ‘Duurzame aangepaste opvangplekken’ ingediend waarin ze voorstelt om de locaties aan het Smallepad en De Amergaard aan te passen. Dit omdat, zo staat in de motie, ‘het verblijf in het ISVW-hotel ons geleerd heeft dat het belangrijk is om maatwerk te leveren en een eigen ruimte aan thuis- en daklozen te geven. Zodat ze sneller de rust en de begeleiding kunnen vinden die ze nodig hebben om terug kunnen keren naar de maatschappij.’ Een duurzame uitstroom van dak- en thuislozen kan de druk op de maatschappelijke opvang verlagen.’ Het CDA wil de mogelijkheid onderzoeken om op de locatie aan het Smallepad de overvolle kamers tot een- of 2-persoonskamers om te vormen. De motie is met 26 voor en negen tegen aangenomen.
‘Daklozenopvang Smallepad is niet meer van deze tijd.’ Foto: Bert Vos.
Geldinjectie
Als het aan Kwintes ligt komt er een permanente voorziening waar men een eigen plek heeft zoals in het conferentiehotel. Daar zijn ze het meest bij gebaat is de ervaring. Ondertussen wil Amersfoort de geldinjectie gebruiken om met andere gemeenten in de regio woonvormen te creëren waarbij men bijvoorbeeld een woning deelt met anderen die onderdak nodig hebben. Ook te denken valt aan andere vormen van opvang zoals passantenpensions of woonplekken voor diegenen die tijdelijk geen woning hebben en daardoor dreigen dakloos te worden. In ieder geval blijft de Amergaard, die in 2016 als een tijdelijke voorziening werd aangewezen, nog open tot april 2022. Uit het potje voor daklozenzorg is daarvoor een miljoen euro gereserveerd.
Waar de ‘groep van 25’ eind augustus naar toe gaat is nog niet bekend. Ze hebben wel een spoedurgentie gekregen waarmee ze bovenaan de wachtlijst voor een sociale huurwoning staan. Dat gaat ten koste van de ongeveer 70 ‘gewone’ Amersfoorters met een urgentieverklaring. Maar er blijft wel ruimte voor urgentie wanneer de veiligheid in het geding is. Dat de Kwintes-cliënten ineens voorrang krijgen kan tot onvrede leiden bij andere woningzoekenden, beseft Schakelaar. “Maar we moeten nu al mensen ‘op straat’ laten slapen omdat we geen plek voor ze hebben. Wat dat betreft is spoedurgentie wel terecht.”