Momenteel is 29% van alle woningen in Amersfoort in bezit van een woningbouwcorporatie. Met dit aandeel scoort Amersfoort gelijk aan het landelijk gemiddelde en zelfs beter dan benchmark gemeente Haarlemmermeer, maar weer veel slechter dan Nijmegen. Zelfs de gemeente Utrecht heeft een hoger aandeel wooncorporatie woningen.
In de aflopen 10 jaar zijn er in Amersfoort 6500 woningen bijgekomen. Dit is een groei van 10%, en daarmee bevindt Amersfoort zich in de middenmoot van alle benchmark gemeenten. Maar deze groei heeft vooral plaats gevonden in de koopsector en de particuliere woonsector. Voor de minder draagkrachtige Amersfoorters zijn er slechts 200 woningen in de afgelopen 10 jaar bijgekomen, een stijging van 20 woningen per jaar.
Bovenstaande tabel geeft de situatie voor alle benchmark gemeenten weer, inclusief de gemeente Utrecht. Opvallend is de situatie van Haarlem en Zaanstad waar de voorraad woningen van wooncorporaties is afgenomen. Vermoedelijk zijn daar de laatste 10 jaar meer woningen verkocht of afgebroken dan bijgebouwd.
Uit de eigen cijfers van de gemeente Amersfoort blijkt dat vanaf 2000 het aandeel woningen van corporaties alleen maar is gedaald. In 2000 was 4 op de 10 woningen eigendom van een corporatie, nu is dat nog maar 3 op de 10.
Verdeling over Amersfoort
Kijken we naar de verdeling van de corporatiewoningen over Amersfoort, dan valt meteen op dat deze niet evenredig is. Niet zo verwonderlijk omdat -zeker in het verleden- wijken met een bepaald doel werden gebouwd. Het Soesterkwartier bijvoorbeeld werd vooral gebouwd ten behoeve van de spoorarbeiders, terwijl het Bergkwartier vooral gericht was op hogere officieren.
Amersfoort kent 32 wijken. Meer dan 50% van alle corporatiewoningen bevindt zich in 8 daarvan, namelijk Soesterkwartier, Liendert, Randenbroek, Kruiskamp, Kattenbroek, Schothorst-Noord, Nieuwland, en Schothorst-Zuid. De minste corporatiewoningen staan in de wijken van Vathorst (met uitzondering van De Laak) , Rustenburg, Hooglanderveen, Eemkwartier en Nederberg.
Maar waar zijn de grootste concentraties corporatiewoningen te vinden? Daarvoor moet gekeken worden naar het aandeel van dit type woningen per wijk of zelfs per buurt.
Op wijkniveau is de grootste concentratie corporatiewoningen te vinden in de wijk Eemkwartier.
De nieuwe wijk Eemkwartier, met de buurten Eemplein-De nieuwe Stad, en de Kop van Isselt is nog klein en bestaat voor 83% uit woningen van de woningbouwcorporatie. Volgens de CBS cijfers betreft het vooral meergezinswoningen (appartementen) De andere wijken die hoog scoren met concentratie corporatiewoningen zijn de ‘oudere’ wijken.
Als verder gekeken wordt naar de buurten (als onderdeel van de wijken) dan valt nog meer op dat de nieuwe buurten die rond of na het millennium gebouwd zijn, nauwelijks huurwoningen kennen. Bijvoorbeeld de Zuiderzeestedenbuurt-west als onderdeel van Vathorst-De Laak, telt bijna 500 woningen maar geen corporatiewoningen. De bovenste en onderste top 10 geven de volgende buurten weer.
Omwille van de herkenbaarheid zijn alleen de buurten van meer dan 200 woningen meegenomen.
Een aantal buurten (De Lichtenberg, Regentesselaan e.o., Staatsliedenbuurt-Oost en -West, en de Oranjebuurt) uit de onderste 10 behoren tot de vooroorlogse villawijk De Berg, en vallen onder beschermd stadsgezicht.
De verdeling van de corporatiewoningen is natuurlijk niet zo vreemd als het in eerste opzicht lijkt. Het weerspiegelt de groei en wederopbouw van Amersfoort voor en na de Tweede Wereldoorlog, en de heersende politieke opvattingen over woningbouw. Eind vorige eeuw werd steeds meer ingezet op betaalbare koopwoningen en minder op huurwoningen. Dit verklaart het beeld van Vathorst.
Maar wie denkt dat de gemeente Amersfoort deze historische onevenwichtigheid gaat uitbannen, komt bedrogen uit. De grote bouwplannen die de gemeente heeft, zijn vooral gericht op de gebieden Langs Eem en Spoor (inbreidingsprojecten rond het Soesterkwartier) en Bovenduist (laatste uitbreiding met grondgebonden woningen). Alleen deze laatste ligt buiten de wijken met toch al een hoog percentage corporatiewoningen.
Het resultaat zal zijn dat in Amersfoort de segregatie alleen maar zal groeien en dat aan de randen van Amersfoort nog steeds Aerdenhoutjes en Wassenaartjes zijn te vinden.