Een leeg Bosbad. Een zacht zonnetje prikt even door de bewolking heen en laat het felle blauw van de bassins oplichten. Het vonkende herfstgebladerte weerspiegelt, een paar honderd meter verderop in het bos van Birkhoven, in het water van de volle bosvijver.
Landschapsschilders zullen er wel raad mee weten.
Het was dit jaar om gek van te worden. Een snoeihete zomer, ideale omstandigheden voor een bezoekersrecord en dan met de handrem erop moeten draaien. Met de maximaal toegestane 750 badgasten per dag die verplicht moesten reserveren werd het ‘zwemmen tegen de stroom in’.
De gijzeling door covid-19 sloeg een gat in de exploitatie van het Bosbad en veroorzaakte best veel teleurstelling onder alle Amersfoorters die naar verkoeling smachtten. ,,Kunnen we niet naar het zwembad, mama? Nee schat, er mag niemand meer bij.’’ In het struikgewas liggen een paar lekke strandballen als een fletse herinnering aan een leeggelopen seizoen.
Nu, in het najaar, maken wandelaars dankbaar gebruik van de zestig hectaren bos op het westelijk randje van Amersfoort. Waar kun je, zeker in dit coronatijdperk, beter een frisse neus halen dan in het gemengde bos dat samen met Bokkeduinen aan de overzijde van de Barchman Wuytierslaan tot 1907 een particulier landgoed vormde?
In de crisisjaren werd Birkhoven in het kader van de werkverschaffing stevig onder handen genomen. Werklozen groeven een vijver plus wat het Bosbad zou worden en wierpen met het uitgegraven zand een uitkijkheuvel op. Bovendien legden zij een pinetum, een naaldbomentuin, aan. Een doolhofje met rododendrons vervolmaakte de metamorfose.
Al die elementen kwamen in de decennia daarna tot wasdom en geven Birkhoven zijn huidige smoel. Vanaf 1948 hapte het Dierenpark Amersfoort weliswaar de nodige stukken uit het bos, maar er bleef genoeg over voor de recreanten die de smalle Zandlaan maar over hoeven te steken om verder te wandelen of te fietsen in het Monnikenbos, al bevinden zij zich dan wel op grondgebied van Soest.
Birkhoven, gelegen op uitlopers van de Utrechtse Heuvelrug, vormt ook de thuisbasis van enkele sportclubs op de plek waar tot eind 1982 het stadionnetje van eerstedivisionist HVC, nadien omgedoopt tot SC Amersfoort stond. Gesport wordt er momenteel nauwelijks omdat de competities zijn stilgelegd.
Nee, de enige die in Birkhoven onbekommerd naar hartenlust kunnen rennen en zwemmen zijn honden en wat fijn is het dan dat ze er van eigenaar Utrechts Landschap los mogen lopen, mits ze onder appel staan. Hun baasjes slenteren intussen rond de Bosvijver waarin zomaar een aalscholver op een paal met een bordje ‘verboden te vissen’ kan neerstrijken en waarin een ijsvogel zich niet verroert, maar dat is dan ook een kunstwerk dat het razend populaire sprookjesachtige elektrofestival Into the Woods daar vorig jaar als dank voor alle gastvrijheid liet plaatsen.
Hopelijk voor ons allemaal mag er volgend jaar weer wel worden gedanst. Als dat zo is, komt ook het openluchttheater Birkhoven weer tot leven, al kan het tegen die tijd best zo zijn dat de meest besproken aanleg van een weg in de geschiedenis van Amersfoort, de Westelijke Ontsluiting, de idylle verstoort.
Er zijn her en der langs het toekomstige tracé al de nodige bomen gesneuveld en cafetaria Vlasakkers is van de aardbodem verdwenen. De echte werkzaamheden moeten nog beginnen en zullen, hoe je er ook over denkt, Birkhoven danig verminken.
