Amersfoort investeert weer in cultuur. Dat is heel goed nieuws na een periode waarin bezuinigingen de boventoon voerden. Nu wordt het dus extra interessant wat de stad met het extra geld gaat doen. Er ligt al het nodige aan onderzoek. Vorige week kwam er uit onverwachte hoek nog een onderzoek bij. De belangrijkste uitkomst: Amersfoort mag wel wat trotser zijn op de eigen cultuur.
Wie wat wil zeggen over het Amersfoortse culturele leven, doet er goed aan om ook eens buiten de stad te kijken. Eerder dit jaar verscheen een onderzoek van een professioneel bureau, waarin Amersfoort werd vergeleken met steden als Breda, Den Bosch en Zwolle. Het ging toen om een advies over de noodzaak van nieuwbouw voor Flehite. In dezelfde periode keek een groep deelnemers aan het Utrechtse programma 'leiderschap in cultuur' rond in twintig andere steden. Ze wilden erachter komen welke slimme dingen Amersfoort zou kunnen overnemen van steden die voor vergelijkbare uitdagingen staan op cultuurgebied. Donderdag 10 oktober presenteren zij hun bevindingen aan de stad en de Raad.
Makelaar
Een van de onderzoekers, Joyce Roskamp, geeft een voorbeeld van de suggesties waarmee ze zullen komen: 'In Arnhem hebben ze bijvoorbeeld een cultuurmakelaar met een eigen budget. Dat is heel simpel. In Nederland hebben we nogal eens de neiging om alles in ingewikkelde systemen te verpakken. Dan moet je met je kleine clubje plannen schrijven van tien kantjes. In Arnhem is die makelaar er speciaal voor aangesteld, met zijn eigen budget. Daarmee kan zij toffe initiatieven rechtstreeks steunen met geld of andere faciliteiten.'
Donderdag 10 oktober, tijdens het stadsgesprek over de cultuurvisie van Amersfoort, zullen de onderzoekers, allemaal met leidinggevende rollen in de cultuurwereld van Amersfoort en Utrecht, hun bevindingen presenteren. Met een inspirerende videoclip waarvan de titel luidt: Trots op Amersfoort. Gemaakt door Amersfoortse urban artiesten en filmmakers. Joyce Roskamp en Coen Witteveen, sinds kort directeur van de Amersfoortse broedplaats Nieuwe Erven, lichten toe.
Witteveen: ,,Er zijn al heel veel initiatieven en netwerken in Amersfoort. Die hebben we ook leren kennen, al is het lastig om iedereen te spreken. De mensen die we spraken vertelden allemaal dat die bestaande netwerken al heel waardevol en interessant zijn, maar dat het lastig is om er met een helicopterblik boven te hangen en alle stadsbrede, of zelfs regiobrede netwerken te kennen die er zijn.’'
Grens
Roskamp: ,,De initiatieven die er zijn, worden vaak getrokken door mensen die het belangrijk vinden. Zij lopen op zeker moment ook tegen een grens aan. Het zou mooi zijn als een van de andere leden van het netwerk het dan overneemt, maar zo werkt het in de praktijk niet. Op zo'n moment kloppen ze aan bij de gemeente met een vraag om het te faciliteren met geld of een locatie. Dat vindt de gemeente lastig, want 'daar zijn ze niet van'. Dus is onze oproep aan de gemeente om daar wel meer 'van te zijn'. Om wel meer geld erin te steken en het beter te faciliteren.’'
Jullie oproep om er meer 'van' te zijn, meer betrokken te zijn: bleef het daarbij, of hebben jullie ook een concrete invulling voorgesteld?
Roskamp: ,,Traditioneel denkt een gemeente vanuit het geld dat ze te besteden heeft aan subsidies. De instellingen vragen, de gemeente neemt besluiten. Wij pleiten voor een andere kijk. Wacht niet op wat makers vragen, maar denk als gemeente na over wat jezelf belangrijk vindt en waarin je wilt investeren. Een goed makersklimaat is niet alleen de verantwoording van de makers zelf, maar vooral ook een taak van de gemeente.’’
In jullie advies staat: Koester de bestaande broedplaatsen, laat ze zien. Zie het subsidiëren van de makers als een investering van de stad. Zij zijn immers het visitekaartje. Betrek makers bij projecten op het gebied van marketing en communicatie.
,,Als ik de vergelijking met Utrecht mag maken: daar zijn in probleemwijk Overvecht muurschilderingen gemaakt. Dat wordt heel erg gewaardeerd. Mensen zijn er trots op. Dat is dus ook onze oproep aan de gemeente Amersfoort: wees er wat meer trots op dat er al heel veel makers zijn die met mooie dingen bezig zijn. Dat is je citymarketing, je sociale domein. Zie dat niet als iets losstaands, als iets aparts waar apart geld naartoe moet.'
Witteveen: ,,Veel mensen denken nog dat een creatieve maker nooit een goede ondernemer kan zijn. Maar dan kijken ze niet naar wat de kracht van zo'n maker kan zijn. Dat gaat veel verder dan creatief denken. Het gaat ook over creatief ondernemen, maatschappelijke problemen vanuit een onverwachte hoek kunnen bekijken. Dat begint ermee dat je als stad je makers op waarde schat.’'
Jullie aanpak past ook een beetje in het beeld van een nieuwe generatie creatieve makers, die wel degelijk ondernemersvaardigheden heeft. Ondernemerschap is voor deze generatie kunstenaars veel vanzelfsprekender als voor de generaties daarvoor. Zakelijk denken vonden zij fout.
Roskamp: ,,Dat is nog niet zo in beeld bij de gemeente. Wij kunnen daar dus een belangrijke functie in vervullen. De lijstjes met mensen die wij hebben verzameld in onze gesprekken is echt een ander lijstje dan wat de gemeente heeft. Zij willen dus ook heel graag in contact komen met al die mensen die wij gesproken hebben. Maar echt snappen dat we als kunst-mensen ook zakelijk inzicht hebben, dat doen ze nog niet echt. Vandaar ook onze oproep.’'
Jullie hebben een brochure uitgebracht met 20 voorbeelden uit andere steden. Hebben jullie ontdekt wat Amersfoort Amersfoort maakt?
Roskamp ,,Voor makers is het interessant om naar een stad te gaan waar je nog ruimte voelt.’'
Witteveen: ,,In Amersfoort is nog groei mogelijk. Ook bij de gemeente merk ik dat men voor nieuwe dingen open staat. Voor mij is dat wel een reden om me hier te vestigen. De lijnen zijn kort. Maar het is ook een mentaliteitskwestie. Amersfoort is het kleinere broertje of zusje van de Randstad. Dat betekent automatisch dat alles wat hier gebeurt in verhouding tot die randstad wordt bekeken. Dan zien mensen dit toch als een provinciestadje. Dat ervaar ik zelf ook. Dat betekent misschien dat ondernemers en creatieve makers die hier werken, juist daardoor extra hun best doen.’'
Urban
,,We hebben een enorm levendige hiphopscene. Amersfoort heeft zich daar heel goed in ontwikkeld. Urban's finestkomt hier vandaan, Diggy Dex, Bizzey woont hier. Jiggy Jay, CEO van Top Notch, het grootste platenlabel wat betreft Urban. We hebben spelers als Elective, die super veel doet met elektronische muziek. Natuurlijk ook Wudstick en Ginger.’'
,,Maar het geldt niet alleen voor urban, ook in andere disciplines levert Amersfoort veel talent. Neem de jongens van Kultlab met festivals als Into the Woods en Wildeburg. Die zijn in Amersfoort begonnen en verder gegroeid. Zij zeggen ook dat Amersfoort de perfecte plek is om dingen te proberen. Hier is de perfecte 'demografische schil' van Nederland. Elke bevolkingsgroep zit hier, dus je kunt van alles met nieuwe publieksgroepen proberen.’
Hoe enthousiast is de gemeente geworden door jullie enthousiasme?
Roskamp: ,,Ze hebben niet gelijk budget beschikbaar gesteld. Ze zijn er heel blij mee en denken dat dit wel het een en ander in gang kan gaan zetten. Het is een hulpmiddel.'
Witteveen: 'En we zijn nog niet klaar. Als je dit verder wil ontwikkelen moet je investeren.’'
Van jullie 20 benchmarks, welke is daar het leukste van, behalve die cultuurmakelaar in Arnhem?
Witteveen: ,,Ik ben enthousiast over een project in Zwolle en Rotterdam, Art Pitch. Daarin kunnen mensen pitchen voor de poen. Daar heb je dan geen hele stichting of andere structuur voor nodig. Dat gaat echt over jezelf en over je idee en wat dat betekent voor de stad. Daarmee kun je de boel lekker wakker schudden.
Maar uiteindelijk zit er iets in al die twintig benchmarks. Daar kun je je hart aan ophalen, maar het belangrijkste is dat je begint vanuit trots op de Amersfoortse makers. Wees echt met zijn allen trots op die makers, trots op Amersfoort!.''