Er is weer geld in Amersfoort. De stoelendans is in volle gang. Zo’n twee jaar geleden liet wethouder Houwing zich ontvallen dat het terrein ‘Trapezium’ uitermate geschikt zou zijn voor een museum. Een eerste proefballon. In aanloop op de verkiezingen verbaasde de VVD vriend en vijand met het partijprogramma ten aanzien van de kunsten. De VVD Amersfoort lijkt voor wat betreft de kunsten meer de lijn te volgen van Halbe Zijlstra dan die van bijvoorbeeld Frits Bolkestein. De import-VVD’er Kees Kraanen heeft meer met TONNEN - ‘k’ in zijn woorden - als het om geld gaat dan met kleine kunstinitiatieven die maar een handvol grijpstuivers vertegenwoordigen. Kees K. pleit in het verkiezingsprogramma voor de bouw van een heus volwaardig museum! Ook in de wandelgangen valt het woord museum zeer regelmatig. Opwinding bij de instituten. Het depot van het rijksmuseum en de depots van andere rijkscollecties komen naar Amersfoort! Iedereen rekent zich rijk: stel nu dat wij hier een museum bouwen, dan kunnen de topstukken getoond worden in dat museum. Amersfoort in één klap in de top tien van de toonaangevende museumsteden. Wat een boost voor de economie!
Stel nu dat dit handjeklap met de depotbeheerder daadwerkelijk concreet gestalte krijgt, dan moet er inderdaad gebouwd gaan worden. Geen museum, maar een volstrekt voor de volle 100% goed toegeruste kunsthal. Een goede impuls voor de bouwers in de stad, want een slordige 40 miljoen zal het wel gaan kosten. Maar dan. Dan de exploitatie. Amersfoort heeft net het Armondomuseum de stad uit gekregen. Nog een keer zo’n zeperd en Amersfoort is de risée van museumland. Er zal dus alles op alles gezet moeten worden om dat te voorkomen. Dat kan niet anders dan met een flink exploitatiebudget extra voor Amersfoort in C. Want reken maar dat de topstukken wat kosten om ze vervoerd te krijgen naar de nieuwe tentoonstellingsruimte en ze daar verzekerd te krijgen. We zwijgen nog over de klimaatbeheersing en lichtinstallatie. Van 2,5 miljoen naar 5 miljoen, van zo’n verhoging van het exploitatiebudget moet je niet raar opkijken. Amersfoort is goed voor de consument van kunst.
Is Amersfoort ook goed voor zijn eigen kunstenaars? De cijfers spreken voor zich. Als we alle subsidies op een rij zetten, dan onstaat er een onluisterend beeld. Amersfoort is goed voor kunstpresentatie met een slordige 2,5 miljoen. Ook de kunsteducatie komt er niet bekaaid vanaf. Ik neem de gecorrigeerde cijfers van Scholen in de kunst - ik gebruik een derde van de begroting van Scholen in de Kunst en filter zo de overige disciplines als muziek eruit - en kom dan op een ruime 1 miljoen euro. De lokale intiatieven blijven steken op een krappe ton. Dat is het. In procenten uitgedrukt: kunstpresentatie en kunsteducatie ontvanen 95,45% van het budget. Lokale beeldende kunstinitiatieven ontvangen 2,49% van het budget en het restant gaat naar aanpalende initiatieven - fotografie bijvoorbeeld pendelt heen en weer tussen journalistiek en kunst. (Navrant in dit verband zijn de kosten voor een cultuurmakelaar. De ambtenaren cultuur deden al hun stinkende best om contact te blijven houden met de culturele wereld. Die taakopvatting is er de laatste jaren uitgesneden en daarvoor in de plaats komt er een ruime ton vrij waarmee een cultuurmakelaar aangesteld gaat worden. Voor dit idee wordt dus al meer geld uitgegeven dan voor de lokale initiatieven)
Deze verhouding zegt iets over hoe Amersfoort de funktie van kunst ziet. Goed voor citymarketing. Het trekt toeristen. We kunnen er aan verdienen! Voor Amersfoort is het volstrekt irrelevant dat kunst ook andere betekenissen heeft. Actieve kunstenaars vormen het zuurdesem voor de cultuur van een stad. Niet de openingsborrels bij prestigieuze tentoonstellingen zijn de eye-opener voor de culturele biotoop; de actieve kunstenaar daarentegen draagt er wél toe bij dat Amersfoorters naar rechts gewezen wordt als iedereen als kudde naar links kijkt.
Kijkend naar de cijfers wordt het toch tijd dat Amersfoort wat aan deze verhoudingen gaat doen. Van 2,49% naar 10% bijvoorbeeld. Dat zou een goed signaal naar de eigen kunstenaars zijn. Amersfoort zou laten zien dat de stad van plan is hen serieus te nemen.